SP.A zonder CD&V in de oppositie tegen Bart De Wever?

© Belga

Kiest SP.A in Antwerpen voor de oppositie tegen de nieuwe burgemeester Bart De Wever? Wat zijn de opties voor SP.A nu De Wever verder wil onderhandelen met ‘één component’ van de Stadslijst? Drie vragen aan Knack-redacteur Walter Pauli.

Stevent Antwerpen af op een coalitie N-VA – CD&V – Open VLD? Op het eerste zicht lijkt het er misschien op, op het tweede zicht minder. Dat hangt namelijk af van de SP.A. Als die De Wever op één of andere manier toestaat om met CD&V alleen te onderhandelen – versta, als men daar principieel voor oppositie kiest – dan natuurlijk wel. Vraag is of dat inderdaad de visie is van de Antwerpse SP.A. Zeker op dit moment. Dus als De Wever vraagt of “hij apart mag onderhandelen”, en de SP.A zegt neen, zit de SP.A toch mee te onderhandelen. Via een handige omweg, hen geboden door Bart De Wever.

Waarom wil SP.A (niet) in de oppositie?

Dat is de hamvraag. Op het nationale partijbureau vorige week heeft Patrick Janssens laten weten dat hij verwacht dat zijn partij, aan het einde van de rit, sowieso in de oppositie belandt. Eén week is in de politiek evenwel een eeuwigheid.

Er zijn intussen verschillende interne vergaderingen geweest, en die zijn zeker allemaal niet zo eenduidig negatief dat er tenminste een poging moet gedaan worden om toch in de meerderheid erbij te zitten. Zij het dat niet alle neuzen in dezelfde richting staan. Schepen Robert Voorhamme, ook al het werkpaard van het uittredende college, heeft zich binnenskamers en in gesprekken met partijleden al geout als ‘participationist’.

Andere gemeenteraadsleden, ook zij die in een eerste opwelling voor oppositie waren (“dat De Wever het maar zelf uitzoekt”), zien intussen minder heil in oppositie dan in toch maar in het college stappen.

Daarvoor zijn veel redenen. Eén: socialisten in de oppositie, na honderd jaar (kleine overdrijving) participatie in het beleid. Dat is dus de positie waarin de CVP/CD&V verkeerde bij Paars I. Elke opmerking, elke klacht van de oppositie is geneutraliseerd voor ze is gesteld. Ofwel is de wantoestand gewoon een gevolg van wat er vroeger al was – “jullie hebben er maar iets aan moeten doen” – ofwel wordt de oude regeerpartij al dan niet beleefd gevraagd om de mond te houden – “na honderd jaar hebben jullie in deze geen recht van spreken.”

En terwijl SP.A voortdurend vastgepind wordt op haar eigen bestuursverleden, kunnen Groen en PVDA+ naar hartelust en zonder remmen oppositie voeren. SP.A is aan de linkerzijde dus gedoemd om ‘de bleke oppositiepartij’ te zijn. Waarbij nog eens het gevaar dreigt dat àls er ergens een lijk uit een of andere schepenkast vast (en in Antwerpen kan dat altijd), de nieuwe meerderheid hen daarmee nog eens ernstig in de problemen kan brengen. In die context oppositie voeren: brrrr.

Daarbij komt nog dat de verkozen SP.A’ers niet meteen een oppositieprofiel hebben. Patrick Janssens zelf kan dat amper, zeker het eerste jaar niet, en een ex-schepen als Robert Voorhamme evenmin. Heeft men iemand als Yasmine Kherbache naar Antwerpen gehaald, om in de gemeenteraad wat te gaan tegenspreken? Dat zou echt verspilling van politiek talent zijn. Ofwel geeft men die dame een fatsoenlijke functie, ofwel is ze terug naar het kabinet Di Rupo, of een ander behoorlijk ambt.

En tenslotte wenkt het voorbeeld van het ‘Nederlandse’ model. Waarom zou men De Wever en N-VA niet een aantal belangrijke punten kunnen laten maken, terwijl de SP.A in onderhandelingen gegund wordt dat ze op een paar beleidsdomeinen de ‘sociale correctie’ kan aanbrengen?

Tegenargumenten zijn vooral van partij-strategische aard. ‘We gaan De Wever niet op zijn platform helpen’, ‘We kunnen gemold worden aan onze progressieve flank’. Maar als men ook in de oppositie dreigt overvleugeld te worden door de andere progressieve partijen, is voor een partij als de SP.A de keuze snel gemaakt. Dan liever vanuit het beleid.

Nogmaals: het is niet zeker dat die ‘participationistische’ strekking het haalt. Maar zich verder aan Groen blijven vastklinken, in een rond het BAM-tracé redelijk onnatuurlijk verbond: blijf dat maar eens aan Antwerpen uitleggen. Dat is het etaleren van politieke impotentie.

Wat met Patrick Janssens?

Vanaf de installatie van het nieuwe college is Patrick Janssens nog altijd Vlaams parlementslid. Dat is goed voor even, maar voor een man die partijvoorzitter was en burgemeester van Antwerpen, is dat natuurlijk geen gewenst carrièrepad.

Een terugkeer naar het zakenleven is altijd een optie, al zal het Janssens ook opgevallen zijn dat de reclamewereld waaruit hij komt, danig veranderd is sinds hij in 1999 beroepspoliticus werd. Guillaume Van der Stighelen en André Duval zitten bijvoorbeeld niet meer aan de knoppen van hun bureau, en zovele anderen evenmin. Met andere woorden: een terugkeer is niet zo eenvoudig als het lijkt. Maar ook: Janssens heeft nog wat tijd. En in tegenstelling tot een aantal van zijn oude kameraden, is Janssens’ persoonlijke train de vie lijkt niet van die aard dat hij niet zou rondkomen met een parlementaire wedde.

Hem ook korte termijn een andere politieke functie geven is evenmin evident. Het gerucht van een ‘inbraak’ in de Vlaamse regering wordt door de eigen SP.A-instanties afgedaan als een kwakkel. Een roddel die niet meer te stoppen was eenmaal het gerucht verteld werd. En zelfs partijgenoten die beweren dat er hoe dan ook even aan is gedacht, geven vandaag toe dat die piste afgesloten is: de nationale SP.A-leiding heeft geen zin in nog eens een politiek bloedbad.

Maar Janssens is in zijn ego geraakt door een verkiezingsnederlaag die hij niet zag aankomen. Hij kan en zal dat proberen te rationaliseren, maar het is altijd moeilijk om je eigen falen een plaats te geven op het moment dat je mee moet onderhandelen met zowel het Antwerps belang als het SP.A-partijbelang voor ogen. En het feit dat Janssens aanvoelt dat misschien niet meer iedereen op zijn lijn zit, maakt het intern overleg er ook niet gemakkelijker op. De voorbije negen jaar was Janssens’ wil wet. Na de forse nederlaag van 14 oktober, is ook dat veranderd. Niets is meer wat het was.

Maar nogmaals, zaken kunnen bliksemsnel evalueren. Morgen kan er zich een ‘opportunity’ voordoen die er vandaag nog niet is. En dan is misschien niet alles anders, maar toch veel. Voor Janssens zelf, voor de SP.A in haar geheel. In deze of in gene richting.

Deze week in Knack: Bloedrood in het verlies

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content