‘Situatie Dexia zonder meer uitzichtloos’

Dexia Groep blijft slagzij maken. De gevolgen daarvan worden binnenkort voelbaar voor de Belgische belastingbetaler.

Voormalig minister van Financiën Philippe Maystadt weigerde Jean-Luc Dehaene op te volgen als voorzitter van de Dexia Groep. Want, ’te gevaarlijk’. De restbank blijft slagzij maken. De gevolgen daarvan worden binnenkort voelbaar voor de Belgische belastingbetaler.
‘Français? Belge?Non, d’abord européen!’ Zo luidde het in 1999 toen Dexia Holding tegen een koers van net geen zeven euro op de Brusselse, Parijse en Luxemburgse beurs werd geïntroduceerd. Dexia werd toen geleid door een Franse ceo, Pierre Richard, en een Belgische voorzitter, François Narmon, de sterke man van het voormalige Gemeentekrediet dat volledig in de Dexiaconstructie was opgegaan.

Het enige wat vandaag nog Europees is aan de Dexia Groep zijn de mogelijke gevolgen en verwikkelingen mocht de bank alsnog omvallen. Frans en vooral Belgisch zijn de zware staatsgaranties voor de restconstructie van de Dexia Holding die eind september 2008 onderuitging en eind vorig jaar finaal werd ontmanteld.

Tijdens die ontmantelingsoperatie, die door Dexiavoorzitter Jean-Luc Dehaene en ceo Pierre Mariani werd begeleid, liet de Belgische regering in lopende zaken, aangevoerd door premier Yves Leterme, zich vier miljard euro aftroggelen voor Dexia Bank België – intussen omgedoopt tot Belfius. Die afkoopprijs was nergens op gebaseerd, tenzij op Franse bluf.

Daarenboven werd de Belgische regering nog eens opgezadeld met 60,5 procent van de staatswaarborgen voor Dexia Holding – wat neerkomt op 54 miljard euro, een ferme hap uit het bruto binnenlands product. Die garanties kwamen bovenop de in 2008 aangegane garanties.

De Belgen rekenden op inkomsten uit de forse premies die Dexia Holding moet betalen op de staatswaarborgen. Dat geld zou van pas komen om de lekken in de Belgische begroting te dichten. De regering van premier Elio Di Rupo rekende voor dit jaar alvast op nagenoeg 300 miljoen euro extra inkomsten.

Maar dat geld wordt de regering al meteen door de neus geboord. Mariani heeft immers te kennen gegeven dat Dexia Holding zulke zware premies niet kan betalen.

Maar er is wellicht veel erger op komst.

‘Te gevaarlijk’
Veelzeggend was de weigering van Philippe Maystadt, een veteraan van de Europese haute finance, om het voorzitterschap van de Dexia Groep op te nemen. ‘Te gevaarlijk’, oordeelde Maystadt, die tot voor kort voorzitter was van de Europese Investeringsbank (EIB).

De opvolging van Jean-Luc Dehaene als voorzitter van de Dexia Holding door Maystadt zou in normale omstandigheden voor de hand liggen. Net als Dehaene sloot ook Maystadt aan bij de arbeidersvleugel van de christendemocratie. En dat geeft pas omdat de Arco Groep, het financiële vehikel van de christelijke arbeidersbeweging (ACW), in het Dexiadrama betrokken is.

Als EIB-voorzitter reed Maystadt een feilloos parcours. In het verleden was hij als federaal minister van Financiën, in de laatste regering van Wilfried Martens, verantwoordelijk voor een grondige hervorming van ’s lands monetaire en financiële bestel. Hij werd daarom door het maandblad Euromoney uitgeroepen tot minister van Financiën van het jaar 1990. Politicoloog Wilfried Dewachter, niet meteen de meest inschikkelijke onder de academici, vermeldde in zijn boek Besluitvorming in politiek België de hervorming van Maystadt als een treffend voorbeeld van efficiënte politieke besluitvorming.

Volgens de gewezen secretaris-generaal van Financiën Aloïs Van de Voorde, in diens boek De penningmeesters van de Wetstraat, was het de verdienste van Maystadt dat België bij de invoering van de eenheidsmunt meteen deel uitmaakte van de eerste lichting eurolanden.

De ethische code van de Europese Investeringsbank legt evenwel op dat een ex-voorzitter binnen het jaar na zijn ontslag geen bestuursfunctie kan opnemen bij een bank waar de instelling ooit mee heeft gehandeld. Dat was dan ook de officiële reden waarom Maystadt het Dexiavoorzitterschap weigerde. Maar er was die toevoeging dat hij het voorzitterschap ’te gevaarlijk’ vond.

Lehman-huiver
En dat gevaar is allerminst denkbeeldig. Dexia Holding, dat eind vorig jaar een verlies van maar even 12 miljard euro meldde, is een bank in ontbinding. Tal van kader- en toezichtfuncties krijgt de bank niet meer ingevuld. Om die spoorslags vertrokken topkaders te vervangen worden externe consultants ingezet.

De restbank laten omvallen is geen optie, noch voor de Fransen noch voor de Belgen. Een faillissement van de holding zou een Lehman-huiver door de Europese financiële wereld jagen. Bovendien zouden tal van lokale overheden, die via leningen bij Dexia Holding aan de ketting liggen, in de grootste moeilijkheden verzeilen.

Met een balans voor 2012 van ruim 250 miljard euro heeft Dexia Holding dringend nood aan financiering. Die is via de gewone circuits niet meer verkrijgbaar, want het vertrouwen in Dexia Holding is intussen door het plankier gezakt. Bijgevolg moet dat geld, langs de Franse en Belgische nationale banken om, bij de Europese Centrale Bank worden gehaald.

Om die financiering los te weken moet Dexia Holding een geloofwaardig businessplan voorleggen. De restbank zal de Europese instanties moeten aantonen dat ze de aangegane financiële verplichtingen kan nakomen. Dat businessplan moet dan leiden tot een ordentelijk georganiseerde run off.

Nu Maystadt het voorzitterschap heeft geweigerd, zou Dehaenes functie door een Fransman worden opgenomen. De grootsprakerige en met zijn bonussen behepte Mariani zou dan, zo luiden de afspraken met de Fransen, door een Belg worden vervangen. Hier is sprake van Dirk Van Daele, een topfinancier en een City-veteraan.

Het afwikkelingsscenario van de liquidatie betekent een zware tegenvaller voor de Belgische belastingbetaler. Eerder deze week boog het kernkabinet zich over de gevolgen van de verdere aftakeling van de restbank. Die dreigen immers heel zwaar uit te vallen. Ook al omdat in het reddingsscenario sprake is van een forse kapitaalsverhoging, te garanderen door de Belgen en de Fransen.

Uitzichtloos
Wellicht zal de federale regering de gevolgen van dit alles voor de Belgische begroting aan de Europese Commissie moeten voorleggen. Want de premies die Dexia op de staatsgaranties moet betalen, worden in het beste geval fors verlaagd, in het slechtste geval gewoon geschrapt. En de laatste mogelijkheid is de meest waarschijnlijke.

De kans dat België uiteindelijk ook de staatswaarborgen zal moeten afdokken, wordt met de dag aannemelijker. Aan de gevolgen daarvan voor de federale financiën wenst voorlopig niemand te denken.

Insiders noemen de situatie van Dexia zonder meer uitzichtloos. Zelfs al wordt Dexia Holding, met Europese palliatieve zorg, naar het einde begeleid, dan nog wordt de afrekening grotendeels doorgeschoven naar de Belgische belastingbetaler. Want die verliest altijd.

Rik Van Cauwelaert