Schimmige geldstromen in het katholiek onderwijs

Sommige bisdommen houden geld van scholen achter om investeringsmaatschappij of vermogensbeheerder te kunnen spelen.

De recente geschiedenis van het katholiek onderwijs in ons land leidde tot de situatie dat veel schoolbesturen onderwijs organiseren in gebouwen die niet van hen zijn. In veel gevallen worden de gebouwen gepacht van de oorspronkelijke katholieke organisaties die er in hun glorieperiode ook het onderwijs organiseerden. Dat kunnen congregaties zijn, maar evenzeer parochies, decanaten of bisdommen.

Er bestaan verschillende manieren om de huur van die gebouwen te organiseren. Vaak betalen scholen een afgesproken procent van hun werkingsmiddelen als erfpacht, en krijgen ze dat vervolgens – al dan niet integraal – terug voor het beheer van het patrimonium. Een mechanisme dat, volgens de eigenaars, garandeert dat hun patrimonium goed wordt onderhouden. Het pachtgeld gaat in een grote pot, en de beherende instanties verdelen het in functie van wie wat nodig zou hebben.

Maar de praktijk wijst uit dat het systeem nadelig is voor veel scholen. Het lijkt wel op een verhaal van arme scholen versus rijke bisdommen. Op de rekeningen van de patrimoniumvennootschappen van de Vlaamse bisdommen staan honderden miljoenen euro’s te blinken, waarvan een groot deel afgeleide werkingsmiddelen zijn die niet terug naar de scholen gaan. Met als gevolg dat er scholen zijn met schimmels op de muren, waar niets aan gedaan wordt, omdat ze niet aan het geld kunnen.

Sommige schoolbestuurders zijn tegen deze praktijk in opstand gekomen. Voorzitter Jos Seré van de Sint-Jozefsschool in het Genkse Hoevenzavel slaagde erin 250.000 euro terug te krijgen van het bisdom Hasselt. Geld dat de school meteen goed kon gebruiken voor broodnodige investeringen, zoals nieuwe toiletten voor de kleuterklassen en de sporthal. Seré heeft grote bedenkingen bij de boekhoudkundige kunstgrepen die scholen op advies van het bisdom moeten uithalen om die erfpacht (en de eventueel teruggekregen gelden) in hun jaarrekening op te nemen. Hij stelt onomwonden dat het bisdom een foute boekhouding oplegt aan de scholen, waarvoor de schoolbestuurders wel juridisch verantwoordelijk blijven.

Het bisdom Hasselt, dat twee maanden lang manifest weigerde mee te werken aan dit dossier, verschuilt zich achter de koepelorganisatie Vlaams Secretariaat van het Katholiek Onderwijs (VSKO) die deze werkwijze zou opleggen. Maar dat wordt op het VSKO ten stelligste ontkend. Financieel directeur Ann Walterus laat weten dat scholen de erfpachtschulden in alle omstandigheden in hun boekhouding moeten opnemen.

Directeur-generaal Mieke Van Hecke van het VSKO stelt onomwonden dat zij geen enkel zicht heeft op de geldstromen die in deze problematiek spelen. Maar ze maakt zich geen illusies: ‘Als iemand die cijfers zou verzamelen, zouden we nogal schrikken van het resultaat.’ Alvast het voorlopige resultaat dat Knack met veel moeite bereikte, laat aan duidelijkheid niets te wensen over: de patrimoniumvennootschappen van de bisdommen zitten op héél veel geld. Ook schoolgeld. En dan hebben we de congregaties en de decanaten niet eens bekeken.

Dirk Draulans

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content