‘Rutte kan uitpakken met mooi economisch programma, maar dat is niet al wat telt voor de kiezer’

‘Woensdag zullen we in Nederland opnieuw de waarde zien van alle peilingen’, schrijft professor Herman Matthijs. Op enkele dagen voor de verkiezingen is Nederland in een complex debat terechtgekomen.

Balans

De VVD-PvdA-coalitie onder leiding van premier Mark Rutte (VVD) heeft een meer dan behoorlijk parcours gereden op het vlak van het economisch herstel en de sanering van de openbare financiën. Nederland heeft nu 2,1% economische groei, 8,8 miljoen werkenden, een dalende groep werklozen tot 538.000, een dalend begrotingstekort tot quasi een evenwicht, een dalende schuld tot 61% BBP ( cijfers Centraal Bureau Statistiek & Nederlandsche Bank ). Bovendien heeft Nederland ook zijn bankenprobleem goed opgelost na de crisis van 2008 en heeft Minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem (PvdA) als voorzitter van de eurogroep de eurozone boven water gehouden.

Enfin, het zou geen slecht idee zijn dat de regering-Michel het rapport van de regering-Rutte eens grondig bestudeert. Ontegensprekelijk is het een voordeel geweest dat de Nederlandse coalitie maar bestond uit twee partijen en dat er in het begin zeer duidelijke afspraken én keuzes zijn gemaakt.

Maar als we de peilingen (Eén vandaag, Maurice De Hond, IPSOS, TNS en I&O) mogen geloven dan gaan de regeringspartijen VVD en PvdA partijen er zwaar op achteruit. Blijkbaar is het succesvolle hierboven beschreven financieel-economische beleid niet alles wat telt voor de kiezers. Nogal wat Nederlandse onderdanen zijn niet tevreden over andere minder opgeloste problemen, zoals: de open grenzen, de immigratie, de veiligheid, de EU, en het feit dat niet iedereen de betere economische situatie voelt, enz.

Lessen

Daarnaast er zijn ook een aantal markante bewegingen aan het gebeuren in het Nederlands politiek landschap.

Het resultaat voor Geert Wilders en zijn PVV is belangrijk omdat Nederland de uitgebreide reeks van verkiezingen binnen de EU die dit jaar zullen plaats vinden in gang zet. Als deze anti-immigratie en anti-EU-partij scoort, dan gaat dat zeker weerklank vinden in de andere landen, Frankrijk en Duitsland, die daarna naar de stembus gaan.

CDA-leider Sybrand Buma heeft zijn partij rechts van het politieke centrum geplaatst met ideeën over het respect voor waarden, normen, Nederlandse tradities en de identiteit. Als we de peilingen mogen geloven leidt dit tot electoraal succes. Als dit op woensdag avond wordt bevestigd, zal dit CDA succes zeker eens grondig worden geanalyseerd door het CD&V alsook de CDU-CSU. In ieder geval kan Buma zich meer veroorloven ten aanzien van Rutte, omdat hij het kabinet niet heeft gesteund vanuit de oppositie wat de CU, SGP, D’66 en GL wel hebben gedaan.

Een andere evolutie is de complete neergang van de traditionele sociaal democratische PvdA. De Turkse afscheuring van de PvdA met de partij ‘DENK‘ is ook opmerkelijk. Als die partij zetels behaalt, dan gaat een bepaalde migrantengroep een eigen partij hebben. Dat zal zeker gevolgen hebben voor het maatschappelijk debat inzake migratie en integratie bij onze noorderburen. Op de linkerkant lijkt de leiding voortaan te worden genomen door de links liberale D’66 , de ecologisten van Groen Links en de linksere SP.

Mark Rutte (°1967) is nog erg jong voor een regeringsleider en daardoor zit de rechts liberale VVD met een 21^ste versie van Hans Wiegel opgescheept. Als de VVD de grootste regeringspartij blijft dan kan Mark Rutte zichzelf opvolgen. Maar wat als Buma hem voorbij zou steken? In ieder geval zal de VVD ooit een uitweg moeten zoeken voor Rutte en dat kan in 2019 de EU-Commissie worden. De VVD kan wel uitpakken met het succesvolle sociaaleconomische-budgettaire beleid tijdens deze regering en de strenge houding van Rutte tegenover de pesterijen van de Turkse president Erdogan gedurende de laatste dagen.

Europa

Met de Erdogan-rel komt Nederland, op enige dagen, voor de verkiezingen, in een complex debat terecht. Wat is de relatie tussen EU en Turkije? Is de peperdure migrantendeal houdbaar ? Moet het associatieakkoord tussen de EU en Turkije naar de prullenmand verwezen worden? Maar de rel zal ook de Nederlandse visie en positie tegenover de EU beïnvloeden. Want welk EU-lid en/of de Commissie heeft Nederland enige steun gegeven naar aanleiding van de o.a. de beschuldigingen van ‘nazisme’ en ‘fascisme’ vanuit Ankara ? Nederland staat er de laatste dagen nogal alleen voor in zijn discussies met Erdogan en dat zegt veel over de solidariteit binnen de EU.

Conclusie

Woensdagavond gaat men kunnen zien wat de waarde is van alle peilingen. Als deze er ook naast zitten, dan zal dat de zenuwachtigheid in andere Europese landen verhogen. Maar de Nederlandse campagne duurde ook veel te lang en dat is een les die de politieke partijen maar niet willen leren. De kiezers zijn geen maanden voor de verkiezingsdag al bezig met de stembusslag. Men zal het woensdag wel merken dat diverse partijen ‘overgepeild’ zijn geweest.

Nederland telt bijzonder veel partijen in de Tweede Kamer dat komt door de afwezigheid van een kiesdrempel. Het ziet er naar uit dat de volgende regering zal bestaan uit 5 à 6 partijen en daardoor zal de daadkracht al een stuk minder zijn dan in de huidige regering.

De tendensen in de Nederlandse verkiezingen hebben nogal eens de neiging, om zich enige jaren later te herhalen in Vlaanderen. Oktober 2018 en mei 2019 zijn, na de aankomende begrotingscontrole, politiek vlakbij.