‘Regering-Michel legt conflictpreventie op het kapblok’

‘Tien jaar geleden waren we een gidsland in de buitenlandse politiek, nu zitten we in de buik van het peloton’, schrijft Wouter De Vriendt in een pleidooi voor meer middelen voor conflictpreventie. ‘Elke euro die je aan de preventie van conflicten besteedt, verdien je dubbel en dik terug.’

‘Oorlog is de voortzetting van de diplomatie met andere middelen’, schreef generaak Carl von Clausewitz al in de 19de eeuw. Geweld duikt vaak op waar politieke eisen van tafel worden geveegd. Denk maar aan de discriminatie van soennieten in Irak, zowel politiek als economisch, met hun radicalisering tot gevolg. De drang naar verandering en democratisering in Libië, die door Khadafi decennialang werd onderdrukt. Het ontbreken van een rechtsstaat vrij van corruptie, wat de oorlog in Afghanistan blijft voeden. Het saboteren van een leefbare Palestijnse staat door Israël. Het blind blijven voor een regionale realiteit in Oost-Oekraïne.

Begroting lijkt niet bekommerd om mensenrechten

Gewelduitbarstingen vermijden is de essentie van conflictpreventie. Het moet de eerste opdracht zijn van elk buitenlands beleid. De rechtsstaat en democratische processen ondersteunen waardoor bekommernissen van de bevolking hun weg vinden naar het beleid. Dat kan rechtstreeks, van staat tot staat, of via NGO’s die ter plaatse in vaak moeilijke omstandigheden bestuurders en bevolking sensibiliseren.

Onze beleidsmensen, de liberale minister van buitenlandse zaken Didier Reynders op kop, hebben de mond vol van mensenrechten en democratie. Maar de begroting 2015 spreekt een andere taal. Daaruit blijkt immers dat deze rechtseregering maar liefst 2/3 van het beschikbare budget wegsnijdt.

De middelen voor conflictpreventie en preventieve diplomatie zakken van 17 miljoen euro in 2014 naar 5 miljoen euro in 2015. Met die middelen hebben we de voorbije jaren verkiezingsprocessen begeleid en mensenrechtenorganisaties ondersteund. In Cambodja, Gaza, Kosovo en Angola werden er mijnen mee geruimd. Het budget hielp om in Mali en Burma kinderrechten te promoten en in Egypte politieke vrouwenbewegingen te steunen. Kindsoldaten werden gereïntegreerd, en in Congo is ons land actief om mee te timmeren aan de rechtsstaat.

Vermijden van militaire operaties

Elke euro die je aan de preventie van conflicten besteedt, verdien je dubbel en dik terug. Al was het maar omdat je een dure militaire operatie vermijdt. Conflictpreventie moet het met 12 miljoen euro minder doen, maar zes maanden F-16’s sturen naar Irak kost het dubbele. Deze regering is daarom niet louter kortzichtig bezig, ze laat er de belastingbetaler ook voor meebetalen.

Het kan anders. Een decennium geleden waren wij gidsland in de buitenlandse politiek. België werd het eerste land ter wereld dat een verbod op clustermunitie invoerde. We verzetten ons tegen de tweede Golfoorlog van de VS in Irak. We voerden een wettelijke norm in voor ontwikkelingssamenwerking.

Wereld schreeuwt om gidslanden

Die tijd is voorbij. Vandaag verbergen we ons achter de ‘consensus’ binnen de Europese Unie of de NAVO. We behouden de kernwapens in Kleine Brogel, want de NAVO stelt die niet in vraag. We sturen F-16’s naar Afghanistan, als ons dat gevraagd wordt. We halveren ons engagement inzake ontwikkelingssamenwerking, want andere landen doen dat ook. En we snijden in de budgetten voor conflictpreventie. Want wie ligt daar nu wakker van?

Waar blijven ze, de ministers die aan de alarmbel trekken, die lastige vragen stellen in Europa en de NAVO, die debatten starten in plaats van te volgen? De wereld schreeuwt om gidslanden. België steekt zich weg in het peloton, waar het veilig koersen is. Wij zijn een land zonder kopmannen. En zonder kopmannen win je geen koers.