‘Regering Di Rupo voert koehandel over politieke benoemingen’

‘De regeringspartijen voeren een koehandel over topjobs en bestuursfuncties bij overheidsbedrijven die geen uitstaans meer heeft met de werkelijke noden van de instellingen.’ Dat zegt Knack-directeur Rik Van Cauwelaert over de nieuwe politieke benoemingen die op komst zijn.

Door de nooit geziene duur van de regeringsonderhandelingen wachten sommige kandidaten nu al twee jaar om aan de slag te gaan bij een overheidsbedrijf. Ze legden een uitstekend examen af via Selor, het selectiebureau van de overheid, maar wachten nog altijd op nieuws over hun nieuwe job.

Intussen zijn in de publieke bedrijven een hele resem functies vacant. De meest opvallende is die van voorzitter van de raad van bestuur van Belgacom, waar het mandaat van Theo Dilissen afloopt. In de Wetstraat doet al de hele week de ronde dat voormalig CD&V-voorzitter en -staatssecretaris Etienne Schouppe de post mag invullen, maar dat wordt niet bevestigd.

Verder gaat het onder meer om functies bij de NMBS, Bpost, de Nationale Loterij, het Riziv en energiebedrijven Fluxys en Distrigas.

Om een oplossing aan dit probleem te bieden, heeft premier Elio Di Rupo (PS) aan de regeringspartijen een lijst gevraagd van de topjobs en bestuursfuncties die nu in hun handen zijn. Het gaat om een lange lijst van topmanagers, bestuurders en regeringscommissarissen van maar liefst 46 overheidsinstellingen. Aan de meeste functies hangt een royale vergoeding vast.

Evenwicht tussen de politieke partijen

De lijst wordt voorbereid door het kabinet van eerste minister Di Rupo. De Morgen kon hem inkijken. Het opstellen van dit kadaster is nodig om een evenwicht te vinden tussen de vertegenwoordigers van de verschillende partijen , zegt een expert in de krant.

Het kabinet van de eerste minister verwacht dat de lijst na de krokusvakantie volledig is om te beginnen aan een monsterronde van politieke benoemingen.

Dat de regering Di Rupo weer voluit de kaart van de politieke benoemingen trekt, is op zijn minst vreemd te noemen. Al in 2000 hervormde de regering Verhofstadt met het Copernicusplan het aanwervingsbeleid van de overheid met de bedoeling een einde te maken aan de politieke benoemingen. Sindsdien zouden alle benoemingen bij overheidsinstellingen gedepolitiseerd en geobjectiveerd moeten zijn.

Drie vragen over politieke benoemingen aan Knack-directeur Rik Van Cauwelaert:

Waarom zijn politieke benoemingen een probleem?

Rik Van Cauwelaert: Voor de benoemingstrein die nu op de sporen staat wordt rekening gehouden met 3 criteria: het politieke gewicht van de partij achter de voorgestelde kandidaat, het evenwicht tussen Vlamingen en Franstaligen en tussen vrouwen en mannen. Nergens wordt gepraat over de geschiktheid van de kandidaat.

Dit wordt bijgevolg een koehandel tussen de regeringspartijen – een koehandel die geen uitstaans heeft met de werkelijke noden van de federale administratie of met die van de overheidsbedrijven. Het gaat hier om pure machtsverkaveling waarbij benoemingen van topambtenaren en de aanstelling van bestuurders bij overheidsbedrijven in dezelfde pot gaan. De lamentabele toestand bij de departementen Justitie en Financiën toont aan tot wat dit alles kan leiden.

Het is toch logisch dat er ook aan de top van de instellingen een politiek evenwicht moet zijn? Rik Van Cauwelaert: Politiek evenwicht is geen garantie voor efficiëntie. De regeringen beweren allemaal een modern personeelsbeleid te willen voeren. Voor zo’n beleid bestaat maar één criterium: wie als beste uit de selectieproeven naar voren komt en bijgevolg verdient benoemd te worden, moet dan ook benoemd worden.

Er is blijkbaar niets veranderd sinds de oprichting van Selor. Wat is dan het alternatief?

Rik Van Cauwelaert: Het vroegere Vast Wervingssecretariaat (VWS) werd verbouwd tot Selor dat nooit volledig aan de invloed van de politiek werd onttrokken. Selor moet de garantie kunnen bieden dat het in alle objectiviteit kan/mag opereren. De zogenaamde assessments die nu met benoemingen gepaard gaan, zijn al te vaak een middel om kandidaten met de verkeerde partijkaart uit te schakelen.

Een echt onafhankelijk Selor, dat werkt met procedures die niet voor interpretaties vatbaar zijn, moet de doorslag kunnen geven bij een benoeming. Als de regering voor topbenoemingen als deze toch afwijkt van de keuzes gemaakt door Selor, dan moet zij die beslissing omstandig komen verdedigen voor het parlement.

Ook de keuze van de bestuurders van overheidsbedrijven zal de regering uitvoerig moeten motiveren. Die bestuurders zullen aan een strenge parlementaire controle worden onderworpen. Zowel de topambtenaren die aan het hoofd van een federale overheidsdienst worden benoemd, als de bestuurders van overheidsbedrijven zullen, alvorens aan te treden, door de bevoegde kamercommissie worden gehoord en geëvalueerd. (EE)