Peter Casteels

‘Red zelf de wereld, kunst zal het niet voor u doen’

‘Meestal is het al heel wat als kunst de kunstenaar van zichzelf redt, en hem of haar niet dieper de ellende induwt.’ Aldus Knack-redacteur Peter Casteels.

Kan kunst de wereld redden? Ik geloof niet dat ik die vraag al ooit in alle ernst heb gesteld, maar rond de kerst begon iemand er in De Tijd uit zichzelf over. Chris Dercon, een Belgische cultuurmanager die van het Tate Modern in Londen is overgestapt naar de Volksbühne in Berlijn, mocht terugblikken op het voorbije jaar, en er moest hem blijkbaar iets van het hart. ‘We verwachten te veel van kunst’, vertelde hij alsof het een opzienbarende bekentenis is. ‘We denken dat kunstenaars boven alles staan, maar dat is niet meer zo. (…) We moeten stoppen te geloven dat kunst alle wereldproblemen kan oplossen. Dat is een naïeve gedachte.’

Red zelf de wereld, kunst zal het niet voor u doen.

Ik had in alle eerlijkheid nog nooit van Dercon gehoord, of ik was hem in ieder geval opnieuw vergeten na zijn tumultueuze transfer naar Duitsland. Hij wordt in het artikel voorgesteld als cultuurmanager, maar het blijft onduidelijk wat de man precies doet. Aangezien Dercon een grijswitte baard had, en de kop boven het interview ‘Niets is erger dan romantisch nationalisme’ was, dacht ik zelfs een hele tijd dat het een interview met schrijver Stefan Hertmans betrof. Hertmans lijkt me nochtans wel het type dat denkt dat kunst wel de wereld zou kunnen redden, of dat in ieder geval af en toe achteloos laat vallen in een gesprek.

‘Hebt u zelf geloofd dat kunst de wereld kan redden’, vroeg De Tijd dan toch maar aan Dercon. Blijkt van wel, maar daar wordt verder, helaas, niet op ingegaan. Hij hoefde alleen maar uit te leggen hoe hij van zijn geloof is afgevallen: bij Tate Modern kwam Dercon erachter dat het in de beeldende kunsten alleen nog om geld draait, en dan nog om het ordinaire geld van oligarchen en sjeiks. Daardoor wordt er al een hele tijd geen interessante beeldende kunst meer gemaakt, laat staan dat de wereld ermee kan worden gered.

Dercon gaat aan de slag bij misschien wel het bekendste theatergezelschap van Duitsland, en dus zegt hij verderop in het interview dat theater het medium van de toekomst is. Terwijl ik ook nog nooit een voorstelling heb gezien waarvan ik dacht dat ze misschien de wereld zou kunnen redden. En verder? Ik ken wel wat kunstenaars die mij van mezelf zouden kunnen redden, mocht dat ooit nodig zijn. Charlotte Mutsaers deed met haar nieuwe roman, Harnas van hansaplast, een aardige poging. Maar meestal is het al heel wat als kunst de kunstenaar van zichzelf redt, en hem of haar niet dieper de ellende induwt. Misschien is zelfs dat een naïeve gedachte.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content