‘Is het écht zinvol en wenselijk om de spermadonors te kunnen traceren en worden de meeste donorkinderen daar écht gelukkig van?’ Karin Jiroflée van SP.A stelt van niet, en roept de regering op om het ruimer fertiliteitsplaatje niet uit het oog te verliezen.
De parlementaire hoorzittingen inzake de opheffing van de anonimiteit bij donatie van sperma- en eicellen waren alvast voor de sp.a-fractie verhelderend. En tegelijk bevestigden ze ons “revolutionaire” standpunt: aan de huidige regelgeving moet niks veranderen. De anonimiteit is goed voor de meeste betrokkenen en er zijn voldoende garanties om de basisgegevens inzake medische aandoeningen door te geven aan de volgende generatie. Daaraan morrelen in allerlei varianten gaat de ongelijkheid en de ongemakkelijkheid bevorderen. Bovendien dreigen we zonder sperma te vallen.
Verschillende meerderheidspartijen struikelden de voorbije dagen over elkaar om voorstellen in te dienen om de identiteit van donoren van gameten helemaal op te heffen (CD&V en N-VA) of om een hele catalogus aan te bieden aan keuzemogelijkheden, gaande van absolute anonimiteit tot het half of volledig vrijgeven van de identiteit van de donor (Open VLD). Zij gaan daarbij in op een reële -en zeker ook terechte- bekommernis van een deel van de mondige donorkinderen, ouders van donorkinderen, kinderrechtenorganisaties, alsook een paar genetici en ethici.
Inzake kinderrechten en als academisch-genetische denkoefening valt er zeker een lans te breken voor het opheffen van die anonimiteit. Maar is het écht zinvol en wenselijk om de donors te kunnen traceren en worden de meeste donorkinderen daar écht gelukkig van? Verliezen we het ruimer fertiliteitsplaatje niet uit het oog?
‘Privacy op internet beschermen we wel, maar de privacy van spermadonoren? Die gooien we te grabbel’
De huidige regelgeving die de fertiliteitscentra en de spermabanken in ons land hanteren is helemaal niet slecht. Die fertiliteitscentra kwamen tijdens de hoorzittingen al wijzen op het gevaar van het stilvallen van de spermadonatie en de mogelijke teleurstellingen en ontwrichtingen die ontmoetingen met de donor kunnen teweegbrengen. Voorstanders als N-VA-collega Valerie Van Peel ontkennen dit. Ze stellen dat dit maar tijdelijk is en er kort daarop terug een vlotte aanvoer is van gedoneerd sperma. Vertelt ze er dan bij dat het hier om import gaat van commerciële spermabanken uit het buitenland?
De holebikoepel Cavaria stelt dat vele lesbische moeders vrezen dat er een tekort aan spermadonoren zal komen. En dat is niet denkbeeldig gezien het legistieke voluntarisme en de daaraan gekoppelde overhaaste dadendrang van sommige parlementairen. UA-ethicus Willem Lemmens (DS 12 mei) steunt hen daarin. Hij wil volle kracht vooruit in de materie. Hij noemt de opgelegde geheimhouding een vorm van paternalisme en onze fertiliteitswetgeving op dat vlak ethisch conservatief. Daar schrikken progressieve politici toch wel even van. Waren bio-medische dossiers inzake fertiliteit allemaal maar zo zwart-wit.
‘Waarin verschilt zaaddonatie van het afstaan van een orgaan of het geven van bloed?’
De moedige getuigenis met kandidaat spermadonor Tim Duerinck (DS 12 mei), nota bene zélf een donorkind, zet alles terug in perspectief. Hij kondigt aan dat hij bij het afvoeren van de anonimiteit voor het zingen de fertiliteitskerk zal uitgaan. Voor hem hoeft het dan niet meer en zijn argumentatie snijdt hout: hij vergelijkt zijn spermadonatie met het altruïstisch afstaan van een orgaan en waarom niet bloeddonatie?
Hij ziet zich in de toekomst als spermadonor niet als een meervoudige biologische vader van kinderen die hij ooit allemaal eens zou willen ontmoeten. En als donorkind heeft hij met twee liefhebbende moeders bovendien geen zin om ook nog een derde ouder in zijn leven te krijgen. Sommige donorkinderen denken daar anders over, maar ik denk, de meeste niet.
‘De wens van anonimiteit van de donors moet zwaarder doorwegen dan de identiteitsqueeste van donorkinderen die zonder anonieme spermadonors allicht nooit hadden bestaan.’
Gynaecoloog Marleen Temmerman kantte zich destijds als sp.a-senator ook al tegen het opgeven van de anonimiteit en het mogelijk traceerbaar maken van de identiteit van donoren. Ik kan me vinden in haar argumentatie waarbij ze stelt dat wens tot anonimiteit bij de meeste donors en wensouders in de discussie zwaarder moet doorwegen dan de identiteitsqueeste van donorkinderen die zonder anonieme spermadonors… allicht nooit hadden bestaan. Is het in een tijd waarop we extra bescherming eisen van onze privacy op sociale media en internet wel echt zo progressief om spermadonoren hun anonimiteit af te pakken? Noem me dan op dat vlak maar gerust behoudsgezind.
En wat te doen met het dreigende ongelijkheidsprincipe dat in de hele discussie vaak onderbelicht wordt? Gaan we de anonimiteit tot 30 jaar terug opheffen zodat de lang geleden verwekte donorkinderen alsnog kennis kunnen maken met hun donor? Een donor die lang geleden sperma doneerde omdat het anoniem kon, zit die daar op te wachten? Ik wens de juristen die dit retroactief willen maken niet veel succes, want het zal tot familiale drama’s leiden.
‘Wil de regering de deur openzetten voor de import van buitenlands zaad?’
En wat met de catalogus aan varianten die de meerderheidspartijen nu als ‘akkoord’ of ‘doorbraak’ trachten te verkopen? Ik zie al een donorkind in de toekomst naar het Europese Hof van de Mensenrechten stappen omdat zijn wettelijke ouders en de spermadonor in het verleden het verkeerde nummer uit het keuzemenu van Open VLD hadden gekozen.
En wat betreft de pleidooien voor de algehele opheffing van de anonimiteit van N-VA en CD&V: een meerderheid van de spermadonoren is daar tegen en je hebt ze nodig om te doneren. Ook bij ons dan de deur open voor import van buitenlands zaad? Laat ons de wetgeving maar zoals ze is.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier