Paula D’Hondt trekt lijn van oude partijpolitiek en communautaire strijd tot Syriëgangers

© Belga

Dat er vandaag zo veel Belgische jihadi’s zijn, is minstens deels het gevolg van partijpolitiek en institutionele bekvechterij die vijfentwintig jaar geleden al het integratiebeleid bemoeilijkten en blokkeerden. Dat besluit voormalig CVP-minister, ACW-boegbeeld en koninklijk commissaris voor het Migrantenbeleid Paula D’Hondt in een nieuw boek dat maandag – op haar negentigste verjaardag – verschijnt.

Paula D’Hondt ontpopte zich als koninklijk commissaris tot een verdedigster van de multiculturele samenleving, die manieren zocht om migranten omkaderd te integreren in de Belgische samenleving. In een eerste rapport uit 1989 wees ze onder meer op het belang van nationaliteitsverwerving, het belang van taal en verplichte lessen Nederlandse en Frans voor werkloze inwijkelingen, een goed geïntegreerde islam die de westerse waarden respecteert, voorbeeldfuncties voor goed geïntegreerde migranten, een focus op samenlevingsproblemen in migrantenbuurten en onderwijs waarin iedereen zich herkent.

Met haar aanbevelingen gebeurde destijds echter weinig tot niets, betreurt D’Hondt, die de lijn doortrekt naar de problemen van radicalisering en jihadisme die vandaag tot terreur leiden. “Wat om een antwoord vraagt, is niet dat er jihadi’s zijn in België, maar waarom er zo veel zijn. De vraag wordt dan: waarom kunnen in bepaalde wijken sommige jongeren zo vlug gevoelig gemaakt worden voor het jihadisme? Daarop durf ik te antwoorden dat dit waarschijnlijk niet zo’n omvang zou aangenomen hebben, had men onze beleidsvoorstellen uit 1989-1993 toén al uitgevoerd”, zegt de christendemocrate.

De vinger naar Moureaux

D’Hondt ziet verschillende redenen waarom dat niet lukte. Ze spreekt van een gebrek aan moed in de academische wereld om steun te leveren, maar wijst onder meer ook voormalig PS-boegbeeld Philippe Moureaux met de vinger. Die wilde in haar ogen van Brussel “een echt electoraal wingewest” maken en zou zich dus voor tal van maatregelen dwars hebben gelegd.”Het is mijn indruk dat we niets mochten doen dat riskeerde het imago van het PS-beleid aan te tasten.”

Maar ook de communautaire hoogspanning in die jaren speelde volgens D’Hondt een rol. “Ten gronde was alles ondergeschikt aan de staatshervorming. Altijd opnieuw ging de helft van de discussietijd over de vraag onder wiens bevoegdheid een bepaald voorstel viel: federaal, de gewesten, de gemeenschappen? Elk voorstel werd daarin vastgereden”, herinnert ze zich.

Huidig beleid ‘onvolledig’

“Hoe vaak werden de voorstellen niet versmacht door institutionele bekvechterij tussen gemeenschappen, gewesten en het federaal niveau? Wat voor energie is daar allemaal niet in verloren gegaan? “

Het beleid vandaag lijkt D’Hondt trouwens nog steeds “erg onvolledig”. “Het middenveld laten vallen, nog altijd niet doordrukken dat de islam Europees moet zijn, aarzelen om consequent te zijn bij het opleiden en in dienst nemen van imams…”, zo somt ze verschillende pijnpunten op.

Arco: ‘Als hij het had geweten, was Dehaene geen Dexia-voorzitter geworden’

Elders in het boek toont de voormalige ACW-politica zich streng voor ‘haar’ arbeidersbeweging ACW en het hele Arco-debacle. Volgens D’Hondt kwam “de klad erin” toen professionalisering het doel werd. Het ACW is “zwaar in de fout gegaan de dag dat de commerçanten erin gekomen zijn”, betreurt de maatschappelijk assistente.

“Het economische heeft het gehaald van het idealistische, de technici werden belangrijker dan de idealisten. De methodes van het bankwezen werden ingevoerd.” “Had ik het geweten, ik zou geen voorzitter van Dexia geworden zijn”, zo zou Jean-Luc Dehaene haar in zijn sterfjaar hebben toevertrouwd. De oud-premier werd in 2008 tevergeefs binnengehaald als voorzitter om Dexia in rustiger vaarwater te brengen. Iets wat hij nadien zelf een ‘mission impossible’ noemde.

N-VA zonder zin voor compromis

“Ik heb heel sterk de indruk dat Jean-Luc zwaar geleden heeft onder die laatste ervaring van onmacht, omdat hij oprecht gehoopt had om de centen van de kleine lieden in de Beweging te redden. Hij verdient de zwarte bladzijden niet die men hem heeft toegedicht”, aldus D’Hondt. Dat N-VA zich zo fors vastbeet in de hele Arco-zaak, verbaast D’Hondt niet. Ze wijt het aan de “wederzijdse aversie” tussen de christelijke arbeidersbeweging en een deel van de Vlaamse beweging die volgens haar sinds de Tweede Wereldoorlog nooit echt is verdwenen

D’Hondt haalt vervolgens hard uit naar N-VA, die ze verwijt uit te zijn op exclusieve macht zonder enige zin voor compromis. En dat met name bij een harde kern met onder meer voorzitter Bart De Wever, die ze ‘Hoera-Vlamingen’ noemt. “Geen compromissen. Compromis wordt een scheldwoord. Hun houding wordt overmoed. Ze willen alle macht. Het Herren-dom.”

‘CD&V moet duidelijker spreken dan nu’

De christendemocrate ontkent allerminst dat ook haar partijgenoten “tuk waren op de macht”. “En toch is er een verschil. De onzen wisten altijd dat macht met anderen moest gedeeld worden”, argumenteert D’Hondt. Machtsdeling is voor haar het na te streven ideaal. Dat niet kunnen inzien – en dus gaan voor exclusieve macht – vindt ze “verderfelijk”.

Hoe CD&V moet reageren? Door duidelijker te spreken dan nu. “Wie dat vandaag goed lijkt te begrijpen, is Eric Van Rompuy“, besluit D’Hondt. Volgens haar heeft CD&V mensen nodig als Angela Merkel, die een duidelijk alternatief vertegenwoordigen tegen het gangbare en dominante discours, om zo als “magneet” mensen weg te halen uit de invloedszone van de andere, momenteel dominante magneet De Wever. “Maar je moet dan natuurlijk even verstandig zijn als Merkel en alle reacties kunnen opvangen en je herpositioneren waar nodig.”

Zelf zou D’Hondt het vandaag niet meer aandurven om in de politiek te gaan met dezelfde ambitie om idealen te realiseren als vroeger. In haar ogen moeten hedendaagse politici bereid zijn om “zelfrespect in te boeten om visibiliteit te krijgen”. “Uzelf continu in het daglicht moeten stellen. Dit is voor mij de gesel van de tijd. De grote waan”, besluit ze.

‘Moed en Mededogen – mijmeringen van Paula D’Hondt’ is opgetekend door Johan Leman, telt 140 pagina’s en wordt uitgegeven door Uitgeverij Vrijdag.

(Belga/NSK)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content