Bart Staes (Groen)

‘Panama Papers en Luxleaks laten zien dat het belangrijk is om klokkenluiders beter te beschermen’

Bart Staes (Groen) Europees parlementslid voor Groen

‘Via ons online platform EULeaks willen we klokkenluiders een mogelijkheid bieden om volledig veilig de klok te luiden’, schrijft Europees parlementslid Bart Staes (Groen). ‘Als we om de Europese Unie samen te houden aan één zaak behoefte hebben, dan is dat rechtvaardigheid.’

Als we om de Europese Unie samen te houden aan één zaak behoefte hebben, dan is dat rechtvaardigheid. Op vele terreinen: of het nu gaat om fiscaliteit, armoede, ongelijkheid, milieubeleid, gezondheidszorg, migratie of onderwijs. Vooral veel méér transparantie is hier belangrijk. Het is één van de democratische wapens om Europese overheden te dwingen die rechtvaardigheid na te streven en beleid waar nodig te verbeteren. De verschillende “Leak-schandalen” – van SwissLeaks tot BahamaLeaks – hebben dat dankzij het moedige werk van klokkenluiders en journalisten scherp aangetoond.

‘Panama Papers en Luxleaks laten zien dat het belangrijk is om klokkenluiders beter te beschermen’

Daarom lanceerden 12 Europese parlementsleden van de Europese groene fractie afgelopen week het online platform EULeaks. Dat is een platform waar klokkenluiders volledig veilig en anoniem informatie kunnen achterlaten om misstanden met Europese besluitvorming of wetgeving aan de kaak te stellen. Ik hoop dan ook dat dankzij EULeaks informatie boven tafel komt die het algemeen belang dient.

Wettelijke bescherming voor klokkenluiders

EU-leaks maakt gebruikt van de Torbrowser, een beveiligd netwerk en waardoor de bron van de informatie niet kan worden achterhaald. EULeaks bekijkt de documenten en besluit vervolgens hoe deze het best gebruikt kunnen worden voor het algemeen belang. Bijvoorbeeld door relevante documenten door te spelen naar onderzoeksjournalisten of wetshandhavers, aan te kaarten in het Europees Parlement, of direct te publiceren.

EULeaks zag het licht op de eerste dag van de hoorzittingen van de parlementaire onderzoekscommissie rond PanamaLeaks (officieel: ‘Committee of Inquiry into Money Laundering, Tax Avoidance and Tax Evasion, PANA’). Op die eerste zitting werden journalisten van de ICIJ gehoord, die opnieuw een pleidooi hielden voor meer wettelijke bescherming voor klokkenluiders.

Parlementsleden krijgen maar moeilijk informatie

Als parlementsleden worden we op verschillende beleidsdomeinen al te vaak geconfronteerd met een gebrek aan transparantie. Of het nu gaat om fraude, dubieuze belastingdeals, om de besluiten van de eurogroep, of het oordeel of een bepaald chemisch product wel of niet schadelijk is, of wanneer de lobby van de autosector de wetgeving mee schrijft.. seevast krijgen we als parlementsleden onvoldoende of moeizaam informatie. Dat betekent dat we ons werk niet altijd even goed kunnen doen, zijnde het beschermen van het algemeen belang.

De Panama Papers of LuxLeaks bieden een perfect voorbeeld van hoe ongelofelijk belangrijk klokkenluiders kunnen zijn. De recente onthullingen van de Bahamas Leaks laten zien dat er heel veel zaken verborgen blijven. Via EULeaks willen we de trend van geheimhouding tegen gaan en de kaart trekken van meer transparantie.

Dit is in onze ogen vitaal om het vertrouwen in de Europese Unie weer een boost te geven. Tevens is dit een initiatief dat laat zien dat het Europees beschermen van klokkenluiders cruciaal is. De Europese Groenen dienden ook een wetsvoorstel in die de bescherming van klokkenluiders moet garanderen, maar de Europese Commissie talmt hier helaas mee.

Veroordeling in plaats van beloning

De informatie die bijvoorbeeld de veroordeelde Luxleaks-klokkenluider Antoine Deltour openbaar heeft gemaakt is van onschatbare waarde voor de strijd tegen belastingontwijking. Helaas werd hij daarvoor veroordeeld in plaats van beloond. Als de Europese Commissie het vertrouwen in de EU wil herwinnen, dan moet het de bescherming van klokkenluiders snel regelen.

Dezelfde Deltour liet ons trouwens weten dat hij het project EULeaks steunt, en wel met de volgende uitspraak: “Een democratie kan niet goed functioneren met geheimhouding. Politieke instituties hebben nood aan klokkenluiders.”

‘Er zijn ongetwijfeld veel klokkenluiders die wel informatie zouden willen delen, maar dat uit schrik voor hun job niet doen.’

Via EULeaks willen we klokkenluiders een mogelijkheid bieden om volledig veilig de klok te luiden. Waarom doet een politieke fractie dit, wat is de toegevoegde waarde en gaan we nu concurreren met journalisten, zijn enkele vragen die we al kregen.

Ten eerste doen we dit omdat we zoals gezegd in ons werk te vaak te maken krijgen met geheimhouding. Ten tweede krijgen we via klokkenluiders al vaak ‘gevoelige of geheime informatie’. Maar er zijn ongetwijfeld veel klokkenluiders die wel informatie zouden willen delen, maar dat uit schrik voor hun job niet doen. We hebben wel de ervaring en expertise om met gevoelige informatie op een correcte manier om te gaan. We richten ons daarbij specifiek op Europese besluitvorming, laar ons niet vergeten dat de EU regel- en wetgeving maakt die 500 miljoen Europese burgers raakt.

En nee, we gaan niet concurreren met journalisten, het is eerder toegevoegde waarde, want zoals gezegd zullen we waarschijnlijk regelmatig informatie met hen delen, zoals we trouwens nu ook al doen. Laat ons daar niet geheimzinnig over doen. En eerlijk gezegd, journalisten die tégen meer transparantie en openbaarheid van bestuur zijn, dat zou mij om het zacht uit te drukken, nogal verbazen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content