Peter Persyn

‘Overheid moet mantelzorg erkennen en de opbouw van sociale rechten tijdens die periode verzekeren.’

Peter Persyn Vlaams Volksvertegenwoordiger voor N-VA

‘In Vlaanderen zijn er naar schatting 600.000 mantelzorgers die zorg dragen voor een persoon uit hun naaste omgeving. Hun positief en onbezoldigd engagement wordt vandaag stilaan door de meeste Vlamingen erkend maar is niet altijd even vanzelfsprekend’, schrijft Peter Persyn (N-VA) naar aanleiding van de Dag van de Mantelzorger.

Van af en toe een bezoekje brengen tot voltijds de zorg opnemen voor een zorgbehoevende, het takenpakket van mantelzorgers kan zeer sterk uiteenlopen. Hun engagement vertrekt meestal vanuit belangeloze betrokkenheid maar blijft zelden een verhaal van rozengeur en maneschijn…

Verhalen over een dochter of partner die zelf in het sukkelstraatje belanden omdat ze de zorgen voor moeder, vader of partner niet langer aankunnen zijn geen zeldzaamheid. Uit recente cijfers blijkt dat maar liefst 40% van de mantelzorgers met overbelasting kampt. De grootste uitdaging blijkt mantelzorgers beschermen tegen zichzelf, hen grenzen te leren stellen en bewaken. Vele mantelzorgers hebben immers de neiging om zichzelf weg te cijferen en zichzelf geen vrije tijd meer te gunnen. Met alle risico’s van dien, want het laatste wat we deze mensen toewensen is dat zij zelf in de lappenmand belanden. In een aantal gevallen leidt de overbelasting zelfs tot ouderenmis(be)handeling. Men spreekt dan van ‘ontspoorde mantelzorg’, die vorige week nog in het nieuws kwam.

Overheid moet mantelzorg erkennen en de opbouw van sociale rechten tijdens die periode verzekeren.

De roep om een betere ondersteuning en sociale bescherming van mantelzorgers weerklinkt steeds luider. Al jaren pleit ik samen met mijn collega’s in het Vlaams Parlement voor meer erkenning, waardering en ondersteuning van mantelzorg, in bijzonder voor de naar schatting 20.000 minderjarige mantelzorgers.

De afgelopen jaren heeft de Vlaamse Regering een breed Vlaams mantelzorgplan uitgerold, dat inzet op oppashulp, dagopvang en kortverblijf, zogenaamde respijtzorg, en op ondersteuning van Verenigingen voor Patiënten en van lotgenotencontacten. Deze initiatieven laten de mantelzorgers toe om even op adem te komen, de batterijen op te laden en ervaringen met andere mantelzorgers te delen.

Recent werd het Vlaams Expertisecentrum Mantelzorg opgericht en een website gelanceerd die beschikbare informatie over mantelzorg en ondersteuning bundelt.

Naast de impact op het welbevinden van de mantelzorger, zijn er ook verregaande financiële consequenties en bekommernissen. Mantelzorg is in essentie onbezoldigd. Voor een beperkte periode kunnen werknemers thematisch zorgverlof opnemen om zorg te verlenen voor een ziek of zorgbehoevend familielid, met gedeeltelijke compensatie van hun loonverlies door de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening. Bepaalde categorieën werknemers maken aanspraak op een Vlaamse aanmoedigingspremie als ze hun job deeltijds of volledig onderbreken voor mantelzorg. De meeste gemeenten voorzien ook een lokale mantelzorgpremie maar meer dan een symbolisch steuntje in de rug is deze laatste niet.

Het meest schrijnend blijkt de vaak gebrekkige sociale bescherming van vele mantelzorgers. Niet zelden geven ze hun job op zonder enige zekerheid inzake voldoende opbouw van sociale rechten. Edelmoedig, maar eigenlijk onaanvaardbaar in het Vlaanderen anno 2018. Zeker omdat mantelzorgers zelf een verhoogd risico hebben op ziekte, handicap en depressie. De overheid zou de periodes dat men als mantelzorger actief is moeten erkennen en de opbouw van sociale rechten gedurende deze periode verzekeren.

Extra investeren in mantelzorg is helemaal geen luxe. De grote omvang van mantelzorg in Vlaanderen houdt onze professionele zorg betaalbaar.

De federale regering heeft stappen gezet met de uitbreiding van het tijdskrediet met zorgmotief en palliatief verlof. Deze systemen zijn evenwel nog te rigide om in te kunnen spelen op acute situaties. Zo flexibel de mantelzorger is in het geven van zijn zorgen, zo tegemoetkomend dient de overheid op te treden om zijn sociale bescherming te garanderen.

Vlaanderen kan binnen de nieuwe Vlaamse Sociale Bescherming een deel van de middelen beschikbaar maken voor de vrijwaring van de sociale rechten van erkende mantelzorgers die hun job deels of volledig opgeven. En waarom niet ook een vergoeding voorzien, zoals er nu ook middelen gaan naar professionele zorgverleners van erkende zorgaanbieders?

Extra investeren in mantelzorg is helemaal geen luxe. De grote omvang van mantelzorg in Vlaanderen houdt onze professionele zorg betaalbaar. Indien alle mantelzorg professioneel zou moeten ingekocht worden, dan spreken we over meer dan 120.000 voltijdse jobs in de zorgsector in Vlaanderen ofte een economische kostprijs van 11,38 miljard euro in Vlaanderen.

Natuurlijk is het niet al kommer en kwel. Mantelzorg blijft in de meeste gevallen een warm persoonlijk verhaal waar de emotionele band met de zorgbehoevende (vader, moeder, kind…) veel meer waard is dan enkel een zak geld en de opbouw van sociale rechten. Maar net in die periode dient een zorgzame overheid haar taak te vervullen en de garantie bieden dat mantelzorgers zich met volle overgave kunnen richten op hun engagement zonder achteraf zelf in het sukkelstraatje te belanden.

Peter Persyn is Vlaams volksvertegenwoordiger voor N-VA.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content