Ook de NMBS moet haar verantwoordelijkheid nemen voor Spoor Oost

Ook de NMBS moet haar verantwoordelijkheid nemen voor het terrein van Spoor Oost. De gronden hebben een bestemming als gemeenschapsvoorzieningen – dat hebben ze tot op heden nog. Het overheidsbedrijf NMBS heeft het terrein geërfd.

Het begint allemaal met een vergeten, desolate vlakte van 10,5ha op een boogscheut van het dichtbevolkte district Borgerhout. Eigendom van het overheidsbedrijf NMBS, in onbruik sinds enkele jaren.

Vervolgens is daar een Sinksenfoor op de dool, weggejaagd van haar favoriete plekje op ’t Zuid. Een traditie van volksvermaak en kinderplezier dreigt dakloos te raken.

Komt er nog dat vermaledijde BAM-tracé bij. Afgewezen door de Antwerpenaren, maar door N-VA, CD&V en Sp.a. zonder verpinken door de strot geramd van wie er woont. Een tracé dat niet alleen als een gulzige python de stad in een wurggreep neemt, maar ook elke morzel open ruimte wil gebruiken als werfzone. (Even parkeren als “ander verhaal”.)

Dat terrein is voor mij, denkt schepen voor Stadsontwikkeling Rob Van de Velde. Ziehier de oplossing voor de Sinksenfoor.

Handen af, zegt schepen voor Mobiliteit Koen Kennis. De BAM-werken gaan zoveel miserie met zich meebrengen dat ik elk lapje grond kan gebruiken voor de werf.

En de buurt? Al die mensen, jong en oud, die op een boogscheut van dat terrein wonen? Met 13.500 inwoners per vierkante kilometer het meest dichtbevolkte gebied van Vlaanderen. 6.000 kinderen en jongeren die willen spelen en sporten, maar het moeten doen met amper 1m² groen per inwoner (waar 40m² per inwoner de norm is)?

Schepen Van de Velde predikt dat ‘Spoor Oost’, naast evenemententerrein en parking, een evenwaardige parkfunctie krijgt. Dat het stadsbestuur voor 10,5ha groen en park gaat. Dat het wel deels verhard zal blijven om de Sinksenfoor een plekje te geven gedurende twee maanden per jaar. Maar dat het gebied stevig vergroend zal worden. Dat Park Spoor Noord als voorbeeld wordt genomen. Klinkt veelbelovend.

Datzelfde stadsbestuur onderhandelt met de NMBS over het gebruik van ‘Spoor Oost’. Resultaat: de stad mag het terrein voor drie jaar gebruiken, beperkt tot twee maanden per jaar.

Wablieft? Een overeenkomst die de buurtbewoners geen enkele mogelijkheid geeft om Spoor Oost ook te gebruiken om te spelen, sporten, ontspannen? Enkel publiek toegankelijk tijdens de Sinksenfoor? Wat bazelt het stadsbestuur dan over 10,5ha groen en park voor de buurt?

De onderhandelaars hebben de plicht om terug rond de tafel te gaan zitten, én beter te doen. Het stadsbestuur moet opkomen voor de buurtbewoners en Spoor Oost gedurende heel het jaar publiek toegankelijk maken. Uiteraard heeft de transformatie van een desolate open vlakte tot een park tijd en studiewerk nodig, maar een terrein dat twee maanden per jaar kan opengesteld worden voor het publiek kan net zo goed 12 maanden beschikbaar zijn. Bij de buurtbewoners en verengingen bruisen al een pak ideeën om Spoor Oost te doen leven. Op korte termijn kan er al veel: tijdelijke speelveldjes, containers die als repetitiehok, fietsenatelier of jeugdlokaal dienstdoen, reuzenloop, picknick, rommelmarkt.. Daar hoef je geen drie jaar over te piekeren.

Maar ook de NMBS moet haar verantwoordelijkheid nemen. De gronden hebben een bestemming als gemeenschapsvoorzieningen – dat hebben ze tot op heden nog. Het overheidsbedrijf NMBS heeft het terrein geërfd. Spoor Oost ligt er al een tijdje verwaarloosd bij, en er is geen nieuwe spooractiviteit voorzien. Logisch toch dat het terrein niet afgegrendeld blijft voor het publiek? Vlak naast een buurt, stad in volle expansie is dat ongehoord.

We verwachten dus even geen grootse daden. Die 10,5ha hoeven niet op een drafje omgevormd te worden tot het nieuwe Spoor Noord. Het terrein is grotendeels verhard, ligt vlak naast de Ring en heeft geen optimale ontsluiting. Het wordt bovendien bedreigd door het BAM-tracé.

Maar het stadsbestuur heeft wel de verdomde plicht om dit terrein nu open te zetten voor de bewoners. Mits wat kleine ingrepen kan er al veel. De buurt is voldoende creatief en ondernemend om Spoor Oost mee invulling te geven. Het Emscher Park in het Duitse Ruhrgebied toont hoe je met beperkte middelen oude industriële sites omtovert tot een bijzonder park. Op termijn, als de volledige oppervlakte van 27ha vrijkomen, kan Spoor Oost het park worden waar Borgerhout en Antwerpen Noord recht op hebben.

Marij Preneel