‘Omdat niemand in een rusthuis wil wonen, is er ook niemand meer die er wil werken’

De meeste jonge mensen dromen niet bepaald van een baan in een woonzorgcentrum. Integendeel. ‘Hoog tijd om bejaardenverzorgers steviger te betalen en vooral bakken meer respect te geven’, schrijft Knack-redactrice Ann Peuteman. ‘Anders zal er straks niemand zijn om voor ons te zorgen.’

‘Dat is wel de laatste plek op aarde waar ik zou willen werken’, zei een meisje op de eerste rij van het auditorium. Voor de derde keer de voorbije weken sprak ik voor een groep studenten over Grijsgedraaid, mijn nieuwe boek over de manier waarop we met tachtigplussers omgaan. Telkens waren ze erg geïnteresseerd, stelden ze kritische vragen, opperden ze manieren om het beter te doen ook. Die zullen op een dag het verschil maken, dacht ik nog. Maar toen ik na afloop vroeg wie graag met oude mensen zou willen werken, viel de respons zwaar tegen. Geen enkele sociaal werker in opleiding, twee psychologen en één verpleegkundige. Op een totaal van bijna vijfhonderd studenten. Dat is een probleem. Een immens probleem. De jonge mensen die vandaag op de schoolbanken zitten, zijn degenen die over een paar decennia voor ons zullen moeten zorgen. Maar daar hebben ze dus geen zin in.

Nu al vinden veel woonzorgcentra niet genoeg geschikt personeel. Ontzettend weinig verplegers en zorgkundigen voelen zich geroepen om er te gaan werken. Zijn er al niet genoeg jongeren die voor een studie verpleegkunde of zorgkunde kiezen, dan zijn er nog veel minder die in de ouderenzorg terecht willen komen. Als ze er toch belanden, is dat al te vaak omdat ze geen alternatief hebben. Het zijn witte raven die vol overtuiging en idealisme in de sector stappen. Maar ook zij klagen steeds luider. Omdat het werkritme noodgedwongen zo hoog ligt dat ze amper tijd hebben om na te gaan hoe het écht met de bewoners gaat, bijvoorbeeld.

Dat zoveel mensen alleen voor ouderenzorg kiezen als ze nergens anders aan de bak komen, is voor een stuk doordat het werk zowel fysiek als mentaal zwaar is. Maar nog meer worden ze afgeschrikt door de kwalijke reputatie van de sector. Er gaat geen maand voorbij of er duikt in de media wel een nieuw schandaal op. Over verzorgers die vernederende selfies maken met dementerende bewoners, bijvoorbeeld, over bejaarden die al om vier uur ’s middags op bed worden gelegd voor de nacht, de goorste maaltijden voorgeschoteld krijgen en gedwongen worden om kalmeerpillen te slikken. Geen wonder dat oude mensen zo lang mogelijk wachten om naar een woonzorgcentrum te verhuizen. Dat doen ze pas als ze heel zwaar behoevend zijn. Gemiddeld anderhalf tot twee jaar voor hun overlijden. Op boekhoudkundig vlak varen woonzorgcentra daar wel bij, want de zwaarste zorgprofielen worden het best gefinancierd. Maar voor het personeel wordt het werk nog zwaarder. ‘De meest bewoners willen hier niet zijn en de meesten van mijn collega’s ook niet’, hoorde ik van een bejaardenverzorgster, die zelf ook overweegt om een andere baan te zoeken.

Nochtans heeft ze nog niet zolang geleden vol overtuiging voor de ouderenzorg gekozen. Net zoals die andere ontzettend integere en gedreven verpleegkundigen en zorgkundigen die ik de voorbije jaren heb ontmoet. Stuk voor stuk mensen die nergens anders zouden willen werken en bejaarden met het grootste respect behandelen. Daar hebben we er meer van nodig. Veel meer. Dus is het zaak om de juiste personeelsleden naar de sector te lokken in plaats van hen af te schrikken, zoals vandaag gebeurt.

Dat wil in de eerste plaats zeggen dat ze stevig moeten worden betaald en dat de werklast draaglijk moet blijven. Natuurlijk zal het werk vanzelf doenbaarder worden als het over meer personeelsleden wordt verdeeld. Daartoe volstaat het niet dat de huidige vacatures kunnen worden ingevuld, maar zal de overheid ook meer geld moeten uittrekken voor extra mankracht. Minstens even belangrijk is dat het personeel in de ouderenzorg bakken meer respect krijgt dan vandaag het geval is. Uiteindelijk hebben we daar allemaal belang bij. Zoals de zorgcoördinator van een woonzorgcentrum me afgelopen week zei: ‘Vandaag zijn er misschien niet genoeg verzorgers voor onze bewoners, maar dat is nog niets in vergelijking met wat ons te wachten staat. Tegen de tijd dat wij oud zijn, zal er niemand meer zijn om voor ons te zorgen.’