‘Of er binnen de taxshift nog aan de bedrijfswagens wordt gesleuteld, is twijfelachtig’

Van de veelbesproken taxshift lijkt steeds minder in huis te komen, misschien komt er nog iets van na de zomer. Of er dan ook gesleuteld zal worden aan de bedrijfswagens, is twijfelachtig.

Het is een van die magistrale zinnen van de afgelopen weekend overleden zanger en tekstdichter Heinz Polzer, beter bekend als Drs. P: ‘En als de pont zo lang was als de breedte van de stroom / Dan kon hij blijven liggen, zei me laatst een econoom’. Het komt uit zijn lied ‘Veerpont (Heen en Weer)’ en maakt duidelijk dat goed bedoelde initiatieven soms onbedoeld nare gevolgen kunnen hebben: een pont zo lang als de breedte van de stroom kan inderdaad blijven liggen, wat aantrekkelijk lijkt, maar ‘zou lastig zijn voor het rivierverkeer’.

Zo liep het ook met de bedrijfswagens: we hebben ze ooit ingevoerd met de beste bedoelingen, maar nu worden we geconfronteerd met de onvoorziene kwalijke gevolgen. Een bedrijfswagen was er aanvankelijk alleen voor mensen die een auto nodig hadden voor hun werk. Daarna werd hij meer en meer een onderdeel van de loonvorming, vaak met gratis tankkaart erbovenop. Zo werd een systeem opgezet waarbij er aanzienlijk minder belastingen en socialezekerheidsbijdragen moesten worden betaald dan op het ‘gewone’ brutoloon. Zowel de werkgever als de werknemer doet daar zijn voordeel mee. Anders geformuleerd: de belastingbetaler subsidieert de bedrijfswagens en ook zij die er geen hebben, betalen mee.

Bedrijfswagens zijn bijzonder populair. Vorig jaar stonden er zo’n 650.000 bedrijfswagens geregistreerd, een stijging met zestien procent in vijf jaar tijd. Daardoor lopen niet alleen de fiscus en de sociale zekerheid heel wat inkomsten mis, het grote aantal bedrijfswagens is ook medeverantwoordelijk voor het dagelijkse fileleed, met ingrijpende gevolgen voor mens en milieu én voor de economie: een Vlaamse regio die zich wil profileren als logistieke draaischijf kan zich geen infarct op de wegen permitteren.

Salariswagens

Toen bij de vorming van de regering-Michel sprake was van een taxshift, een verschuiving van de lasten op arbeid naar consumptie, milieuvervuiling en vermogen, werden de bedrijfswagens al snel ter discussie gesteld. Politicoloog Dave Sinardet suggereerde om de fiscale steun aan verloning met bedrijfsauto’s – hij noemt het liever ‘salariswagens’ – om te zetten in een directe verlaging van de lasten op arbeid. Hij kreeg veel bijval, niet alleen van economen en fiscalisten, maar onder andere ook van de Bond Beter Leefmilieu en Kom op tegen kanker.

John Crombez wil af van de bedrijfswagens en heeft daar in zijn eerste interview als SP.A-voorzitter meteen een strijdpunt gemaakt: ‘Wij moeten, zonder handrem aan, de mensen durven te zeggen dat dat een slecht systeem is, en dat we daar op iets langere termijn allemaal slechter van worden.’ Hij staat daarin niet alleen, ook vicepremier Didier Reynders (MR) heeft in het verleden al gezegd dat hij er voorstander van is om bepaalde voordelen in natura, zoals bedrijfswagens, smartphones en laptops, te vervangen door een hoger nettoloon.

Van de veelbesproken taxshift lijkt ondertussen steeds minder in huis te komen, misschien komt er nog iets van na de zomer. Of er dan ook gesleuteld zal worden aan de bedrijfswagens, is twijfelachtig. Open VLD en N-VA willen er niet aan: ‘Bedrijfswagens zijn niet goed voor de mobiliteit en het milieu’, erkende N-VA-voorzitter Bart De Wever onlangs. ‘Puur rationeel moet je daar inderdaad iets aan doen, maar ik kies voor stabiliteit. De regering-Di Rupo heeft de spelregels en cours de route gewijzigd, ik wil de mensen geen tweede keer foppen.’

Muurvast

In een interview in Knack legt docent fiscaal recht Michel Maus de vinger op de wonde: ‘Elke bedrijfswagen wordt vandaag voor 2500 euro per jaar gesubsidieerd. Je kunt dat op twee manieren aanpakken: door de werknemer er zwaarder op te belasten, of door het voordeel van de werkgever te beperken. Dat eerste is geen optie, want dan stijgt de belastingdruk op arbeid nog meer. Het moet dus aan de kant van de werkgever gebeuren. Maar dat kan alleen als de andere lasten flink dalen. Dat zit dus muurvast.’

De enige manier om uit de hele impasse te raken, is de oprichting van een taxshiftcommissie, naar het voorbeeld van de pensioencommissie, met experts van alle universiteiten die een breed gedragen voorstel formuleren voor een belastinghervorming. En dan moet niet alleen het verminderen van de lasten op arbeid centraal staan, maar ook transparantie en billijkheid. Veel meer moet de minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA) momenteel niet doen.

We weten hoe het lied ‘Veerpont’ eindigt: ‘De boot is vol’ schreeuwt Drs. P herhaaldelijk en ‘dat loop nog verkeerd af’, om tot slot te roepen ‘wees nou verstandig mensen’. Niet dus, en de boot zinkt.