Oekraïense president: ‘We staan op de rand van een ramp’

De spanningen tussen Oost en West houden aan. Na Rusland heeft nu ook de Oekraïense interim-president Alexander Toertsjinov de strijdkrachten gemobiliseerd. VS-minister van Buitenlandse Zaken John Kerry gaat dinsdag naar Kiev.

Na de Russische beslissing over een mogelijke militaire interventie op de Krim heeft Oekraïne het bevel gegeven de strijdkrachten gevechtsklaar te houden. Interim-president Alexander Toertsjinov ondertekende een overeenkomstige verordening. “We staan op de rand van een ramp”, zo zei hij aan AFP.

Rusland heeft geen reden voor een “daad van agressie”. “Alle verklaringen over het gevaar voor Russische staatsburgers of Russischtalige Oekraïners zijn verzonnen”, zei Toertsjinov.

Het Russische parlement had zaterdag de weg vrijgemaakt voor een militaire interventie in Oekraïne. President Vladimir Poetin beschikt nu over alle volmachten om in te grijpen. De baas van het Kremlin wil zijn bevel van de verdere ontwikkeling van de situatie op het schiereiland afhankelijk maken.

Tot nog toe zijn er geen aanwijzingen over troepenbewegingen van de Oekraïense strijdkrachten. Het gaat bij de verordening van Toertsjinov niet om een algehele mobilisatie.

Eerder hadden de Russische strijdkrachten volgens Oekraïne enkele duizenden soldaten naar de Krim gebracht, waar Moskou al meer dan 200 jaar de Zwarte Zeevloot in Sebastopol onderhoudt.

Op de Krim werden alle machtsinstellingen door Moskou-getrouwe lieden ingenomen. De Krim moet volgens het nieuw pro-Russische bestuur voortaan als eigen staat bestaan. De voor het merendeel Russischtalige Krim-bewoners zullen in een referendum beslissen over een afsplitsing van Oekraïne.

Begin van een oorlog

De nieuwe regering in Kiev acht het hele Krim-bestuur als buitenrechtelijk en spreekt van een bezetting van zijn grondgebied. “De regering van Oekraïne zal alle maatregelen treffen voor de vrijwaring van rust, orde en stabiliteit”, aldus Oekraïense premier Arseni Jazenjoe. “We beschermen elke burger van Oekraïne, of hij nu Oekraïens of Russisch spreekt”, zei Jazenjoek. Een Russische militaire interventie zal Oekraïne niet dulden. “Een interventie zal het begin zijn van een oorlog en een einde aan alle betrekkingen”.

Politicus en ex-wereldkampioen boksen Vitali Klitsjko zei echter dat een slagvaardig Oekraïens leger wegens financiële problemen niet meer bestaat. Hij vroeg internationale hulp. “Ik ben ervan overtuigd dat we enkel met de hulp van bondgenoten de soevereiniteit en onafhankelijkheid kunnen verdedigen”, zei hij.

Obama belt met Poetin

Ondertussen heeft de Amerikaanse president Barack Obama president Poetin in een telefoongesprek opgeroepen zijn troepen terug te trekken uit de Krim. Als Rusland zijn militaire interventie in Oekraïne niet stopzet, dreigt volgens Obama voor Rusland een groeiend internationaal isolement.

De Amerikaanse president heeft er bij zijn Russische collega ook op aangedrongen om op een vreedzame manier in dialoog te gaan met de autoriteiten in Kiev, onder meer over de Russische bezorgdheid over de behandeling van Russen in het land. Volgens het Kremlin zou Poetin van zijn kant gezegd hebben dat Rusland het recht heeft “zijn belangen en de Russisch sprekende bevolking” te beschermen bij geweld in het oosten van Oekraïne en in de Krim.

Kerry naar Kiev

Amerikaans minister van Buitenlandse Zaken John Kerry reist dinsdag naar de Oekraïense hoofdstad Kiev voor overleg met de Oekraïnse autoriteiten. Intussen zeggen Amerikaanse bronnen dat Rusland “de volledige operationele controle” heeft over de Krim.

De Verenigde Staten hebben ook beslist niet naar de G8-bijeenkomst in juni in het Russische Sotsji te gaan.

Ook uit Europa komen er ondertussen initiatieven. Vladimir Poetin heeft op vraag van Angela Merkel aanvaard om een ‘contactgroep’ op te richten waarin kan gestart worden met een politieke dialoog over Oekraïne. Dat heeft de Duitse kanselier zondagavond gezegd na een telefoongesprek met de Russische president. De contactgroep zou kunnen opereren onder het leiderschap van de Organisatie voor de Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE).

Merkel had zondagavond een telefonisch onderhoud met Poetin. Die zei aan Merkel dat de gebeurtenissen in Oekraïne een gevaar vormden voor het leven van de Russische burgers en de Russisch-sprekende bevolking. De maatregelen die Moskou heeft genomen, passen volgens de Russische president in deze buitengewone situatie.

Merkel uitte haar bezorgdheid, maar volgens Poetin is het gevaar op geweld nog niet geweken. Merkel benadrukte nog eens dat Rusland de territoriale integriteit van Oekraïne moet respecteren. (Belga/TE)