‘Om een Sabena-scenario af te wentelen, krijgt de NMBS best snel een echte holdingstructuur’, zegt privé-aandeelhouder Luc Van de Vyver.
Luc Van de Vyver, een voormalig kaderlid van de Generale Maatschappij, kocht in 2000 voor 150 euro tien aandelen van de NMBS. Sindsdien volgt hij op het niveau van de NMBS Holding het reilen en zeilen bij spoorwegengroep op de voet. Die heeft sinds 2005 een drieledige structuur. De NMBS Holding is verantwoordelijk voor het personeelsbeleid en de 34 grootste stations. Daarnaast beheert Infrabel de spoorinfrastructuur en organiseert de exploitatiemaatschappij NMBS het vervoer van treinreizigers en goederen.
Van de Vyver dringt al langer aan op een taskforce over de toekomst van de Belgische spoorwegen. Zijn eerste bezorgdheid heeft te maken met de verdere liberalisering van de Europese spoorwegenmarkt. Het goederenvervoer en het internationale reizigersverkeer zijn al vrijgemaakt. Volgend jaar wordt een Europese richtlijn verwacht over de vrijmaking van het binnenlands reizigersverkeer, mogelijk al vanaf 2014.
Van de Vyver: ‘De federale overheid komt nu elk jaar met ongeveer 3 miljard euro over de brug voor het treinverkeer. Door de nieuwe stap inzake de liberalisering zal die tussenkomst met een derde tot de helft afnemen. Als dat niet gecompenseerd wordt, stevent de hele groep binnen het jaar af op een faillissement.’
Bij de drie NMBS-bedrijven staan al meteen voor een eerste oefening op dat vlak. De nieuwe regering-Di Rupo verwacht in 2012 een besparing van 250 miljoen euro. Van de Vyver: ‘De productiviteit moet omhoog, en de inkomsten van een aantal dochterondernemingen van de NMBS Holding met diensten op het vlak van onder meer ICT en vastgoed moeten verdubbeld of verdrievoudigd kunnen worden. Onvermijdelijk zal ook het aantal personeelsleden verder moeten dalen en kunnen de vakbonden niet blijven staan op statutaire tewerkstelling. Als het niet lukt om op korte termijn de kosten te drukken, nemen de schulden toe en dreigt een Sabena-scenario. Dat moeten we absoluut vermijden.’
In het nieuwe regeerakkoord staat dat de NMBS als groep na een studie van het Rekenhof zal ‘worden geherstructureerd, met een vermindering van zijn entiteiten’. Van de Vyver denkt aan een echte holding, die als ‘een primus inter pares’ voor alle spoor- en afgeleide activiteiten het beleid bepaalt. De holding coördineert en controleert ook de uitvoering door dochtermaatschappijen: reizigersvervoer, goederenvervoer, vastgoed, ICT-diensten enzovoort. Die dochters kunnen joint ventures aangaan.
Op het niveau van de holding mikt Van de Vyver op een grotere inbreng van middelen uit de privésector. ‘Mijn voorkeur gaat naar een gemengde maatschappij. De NMBS is nog altijd een sterk merk. Het is perfect denkbaar om institutionele beleggers en particulieren warm te maken voor obligaties die op termijn in aandelen worden omgezet.’ Hét voorbeeld voor Van de Vyver is Canadian National Railway (CNR), met Bill Gates als een van de grootste aandeelhouders. (PAM)
