Ludo Bekkers

‘Naakt kijken naar naakte vrouwen met schoenen roept heel wat vragen op’

Ludo Bekkers Kunst- en fotografierecensent

Ludo Bekkers ging (met kleren aan) kijken naar de bizarre tentoonstelling Untitled (Nude) in het Antwerpse FoMu van de Nederlandse fotograaf Paul Kooiker en kwam terug met heel veel vragen…

Op 18 juli en 22 augustus kan je de tentoonstelling van de Nederlandse fotograaf Paul Kooiker (1964) gaan bezoeken… maar dan wel in je blootje. Een stunt als geen ander om foto’s te zien van diverse soort met de nodige ongeklede dames en nog veel meer.

Kooiker is niet door één gaatje te vangen en werd in 1992 vereerd met de Prix de Rome en ontving in 2009 de felbegeerde A.Roland-Holst prijs. Bovendien bood het Haags Fotomuseum hem een overzichtstentoonstelling aan en wist hij een behoorlijk aantal boeken te publiceren.

Naakt kijken naar naakte vrouwen met schoenen roept heel wat vragen op.

Een fotograaf van stand dus. Maar valt de nuchtere Vlaming ook achterover van wat hij in het FoMu te zien krijgt?

Het is heel wat want hij neemt een volledige etage in beslag. Als deze expositie dan al met de barok te maken heeft, waar het FoMu zich wou bij aansluiten, dan is het de immense vloed van beelden die doen duizelen omdat ze zo divers zijn en meer weg hebben van een reusachtig uiteen gehaald fotoalbum dan van een traditionele presentatie. En dat was, volgens de fotograaf, ook de bedoeling. Geen nette show met beelden in keurige lijsten en chronologisch gepresenteerd maar inderdaad een amalgaam van verscheidene onderwerpen op diverse formaten. Een mikmak zoals we die zelden zagen.

'Naakt kijken naar naakte vrouwen met schoenen roept heel wat vragen op'
© Paul Kooiker

Daar heeft Kooiker uiteraard een bedoeling mee. Hij geeft de voorkeur aan het begrip installatie die de toeschouwer omringd en waarin die langzaam of snel doorheen loopt. Opvallend want prominent aanwezig zijn opnamen van licht obese dames die zich, ongekleed, in poses vertonen die met enige goede wil als sculpturaal kunnen gedefinieerd worden en die stiekem toch wat intenser bekeken worden.

Volgens Kooiker is er nochtans geen erotiek mee gemoeid. Hij kiest zijn modellen via een website voor amateurfotografen en houdt niet van die professionele figuren met de perfecte maten want wanneer men dit soort dames fotografeert hangt er al gauw een erotische connotatie aan vast. Ik hou het dus, beweert hij, bij minder perfecte modellen die anoniem blijven omdat hun hoofden altijd weggedraaid zijn van de camera en zo enigszins de functie van sculpturen vertolken.

Dit gezegd zijnde kan je er toch niet naast kijken dat het niet om objecten gaat maar om subjecten in vlees en bloed. En wat de erotische kant betreft, waarom houden de dames allemaal hun schoenen aan, een typisch element in de erotische fotografie. Dat is dus duidelijk in tegenspraak met de bedoeling om levende sculpturen te creëren. Maar laten we het daar bij laten bedenkend dat de fotograaf heel subtiel is over zijn bedoelingen.

'Naakt kijken naar naakte vrouwen met schoenen roept heel wat vragen op'
© Paul Kooiker

Er is uiteraard nog wel wat meer te zien op deze minstens merkwaardige tentoonstelling. Kooiker leeft zich uit zoals een beginnende amateurfotograaf dat zou doen. De camera is dan een verlengstuk van oog en arm. Zoals een beginnende beeldenmaker kijkt hij rond, alles wat hij ziet is nieuw omdat hij het nog nooit door de lens van een camera waarnam. Diezelfde fascinatie drijft Kooier bij het fotograferen van de eindjes sigaar die hij achteloos achterliet, van de foto’s in de natuur of zijn stillevens.

Hij maakte ook talloze opnamen van een ei. In “Egs and Realities” (2018) wil hij laten zien hoe het leven voortgaat en als metafoor voor dé oorsprong. Ook de alledaagse beelden van zijn vrouw of dochterje die hij nu ook toont krijgen, volgens hem, gaandeweg een archetypisch karakter. Citaat : in plaats van mijn leven gaan ze hét leven verbeelden en vormen ze er als het ware een encyclopedie van.

In een reeks uit 2011, “Sunday” die groot werd afgedrukt en in krachtige lijsten wordt gepresenteerd, toont hij opnieuw een corpulente dame die, in haar eigen tuin en naakt, liggend in allerlei houdingen die, zo men wil, als een privébeeldentuin kunnen fungeren. Sommige beelden in het Openluchtmuseum Middelheim tonen eveneens naakte dames in de natuur geplaatst maar in die context hebben zij een kunsthistorische betekenis en die is bij Kooiker niet aan de orde.

Het zou niet vreemd zijn als een aantal bezoekers van deze tentoonstelling, naakt of niet, wel enige vragen hebben bij het werk van deze Nederlandse fotograaf. Is het een herwaardering van het stuntelige amateurwerk of ligt er een dieper liggende artistieke bedoeling van de auteur achter. Het zal wellicht dat laatste zijn, anders had hij niet al die honneurs gekregen die hem tot nu te beurt zijn gevallen. Of luidt het ook hier dat in het land der blinden eenoog koning is?

Tentoonstelling “Untitled (Nude)”. Antwerpen, FoMu, nog tot 7 oktober.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content