N-VA doorbreekt via Vlaanderen communautaire standstill in 11 julitoespraak

In 2019 moet de federale grondwet voor herziening opengesteld worden, om zo onder meer de gezondheidszorg te regionaliseren en een eigen Vlaamse grondwet mogelijk te maken. Dat zegt Vlaams minister-president Geert Bourgeois aan de vooravond van 11 juli.

Op het federale niveau heerst dan wel vijf jaar communautaire omerta, op Vlaams niveau legt N-VA vandaag een communautair geladen eisenpakket op tafel. In zijn toespraak aan de vooravond van de Vlaamse feestdag heeft Vlaams minister-president Geert Bourgeois (N-VA) onder meer een regionalisering geëist van het arbeidsmarktbeleid en de gezondheidszorg, een verregaande fiscale autonomie voor Vlaanderen én een eigen Vlaamse grondwet. De toon voor de volgende verkiezingen is gezet.

De toespraak van Geert Bourgeois begon met een uitvoerig stukje geschiedenis over Hendrik Conscience, Jan Breydel, Pieter De Coninck en de begindagen van de Vlaamse beweging. De teneur: decennialang zijn de Vlaamse eisen onder tafel geveegd door de dominante Franse elite – ‘zo onredelijk waren de flaminganten nochtans niet’, klonk het. ‘Het heeft nog veel, heel veel geduld gevraagd; het heeft nog veel, heel veel strijd gevergd; het heeft nog veel, heel veel tijd gekost vooraleer in 1970 een begin werd gemaakt met de realisatie van het zelfbestuur.’

Dat zelfbestuur wil Bourgeois nu verder uitdiepen met een zevende staatshervorming. Want: ‘De opeenvolgende staatshervormingen hebben ons ruime beleidsautonomie gegeven. Ruim, maar nog niet voldoende,’ zegt Geert Bourgeois. ‘Zo moet het arbeidsmarktbeleid een volledig Vlaamse bevoegdheid worden en moeten ook de budgetten voor de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) aan de deelstaten worden overgedragen. Ook de gezondheidszorg moet, in navolging van de al geregionaliseerde ouderenzorg, naar Vlaanderen overgeheveld. ‘Door ook in dat domein een beleid van responsabilisering en kostenbeheersing te voeren, kan Vlaanderen de uitgaven doen dalen en zo financiële ruimte scheppen voor een nog kwaliteitsvoller gezondheidsbeleid.’

Slikken voor Franstalige politici

Een nieuwe staatshervorming moet ook werk maken van de fiscale autonomie van de regio’s, zegt Bourgeois. ‘De deelstaten Vlaanderen en Wallonië, en het Brussels Hoofdstedelijke Gewest zouden, binnen afgesproken grenzen, autonoom en op eigen kosten fiscale tegemoetkomingen kunnen toekennen voor de aangelegenheden waarvoor ze bevoegd zijn.’ Daarbij brengt de minister-president de veelbesproken transfers in herinnering, waarbij ieder jaar om en bij de 7 miljard euro van het rijke Vlaanderen naar het armere Wallonië vloeit. Volgens sommige waarnemers is dat een rechtvaardige vorm van solidariteit, een herverdeling van rijk naar arm. Ook daarover is Bourgeois duidelijk: ‘Vlaanderen is solidair met wie armer is, met wie het minder goed heeft. Maar het solidariteitsbedrag moet redelijk blijven.’

Franstalige politici die dan al even flink moesten slikken, kregen nog een laatste zware eis op het bord. Vijftig jaar na de eerste Nederlandse versie van de Belgische grondwet moet er werk gemaakt worden van een Vlaamse grondwet, aldus Bourgeois. ‘Ook dat is een reden waarom de federale grondwet in 2019 voor herziening moet worden opengesteld.’ In een beweging wees de minister-president zo voor zijn partij de federale regering met de vinger – of hoe N-VA via Vlaanderen de federale communautaire standstill in beweging bracht.

Aan het eind van de 11 julitoespraak maakte Bourgeois nog tijd voor een gedachtesprong naar de Groot-Nederlandse gedachte. Daarbij eerde hij het tijdschrift Ons Erfdeel, dat ‘op een belangrijke en unieke wijze bijdraagt aan de samenwerking tussen Vlaanderen en Nederland, waar het tegelijk product en promotor van is.’ In die toenadering is volgens Bourgeois een essentiële rol weggelegd voor de Nederlandse taal en de emancipatie ervan. ‘Vlaamse dialecten kunnen mooi zijn, maar voor de publieke ruimte hebben wij maar één taal: het Nederlands.’