‘We moeten niet oordelen over die jongeren maar proberen hen te begrijpen’

VÉRONIQUE LOUTE © LAURIE DIEFFEMBACQ

Les Parents Concernés is een vereniging voor en door ouders van Syriëstrijders. Ze willen een luisterend oor bieden aan moeders en vaders die door de samenleving zelf als daders worden gezien. ‘Velen van hen zijn mentaal en fysiek helemaal uitgeput.’

Geraldine Henneghien is de moeder van Anis, een jonge Molenbekenaar die in januari 2014 op zijn achttiende naar Syrië vertrok. Een jaar later kwam hij om het leven. Bij een maaltijd tijdens het Suikerfeest in het lokaal van Les Parents Concernés in Molenbeek vertelt Geraldine tot tranen toe geroerd dat ze niet wist wat haar overkwam. ‘Enkele jaren geleden zag ik mijn zoon iedere ochtend naar de universiteit vertrekken. We waren fier op alles wat hij bereikt had. Nu weet ik niet eens waar hij begraven ligt.’

Anis zocht naar zichzelf, maar net als honderden moslimjongeren vond hij geen antwoorden op zijn vragen. ‘In onze maatschappij vinden jongeren die met zichzelf worstelen weinig mensen die echt naar hen willen luisteren’, zegt Geraldine. ‘Ik ben vooral boos op de ronselaars, op de mensen die mijn zoon zot hebben gemaakt en hem van de samenleving hebben vervreemd.’

Geraldine had het geluk dat ze bij Véronique Loute en Olivier Van Bets terechtkon. Die hadden Les Parents Concernés opgericht, een vereniging die steun wil bieden aan ouders van radicaliserende en geradicaliseerde moslimjongeren. Opmerkelijk genoeg zijn de drie ouders allemaal autochtone Belgen.

De zoon van Véronique vertrok in oktober 2012 naar Syrië. Hij zou nog in leven zijn, maar Véronique heeft al maanden niets van hem gehoord. ‘Mijn zoon bekeerde zich als jonge tiener tot de islam en wou in een islamitisch land leven. Hij studeerde Arabisch in Laken en wou ooit imam worden. Wie zegt dat hij vandaag nog leeft? Ik hou er rekening mee dat ik hem nooit zal terugzien. Het is gewoon verschrikkelijk om te leven met al die vraagtekens en twijfels.’

Omdat Véronique, die vroeger met gehandicapten werkte, met pensioen is, heeft ze tijd om andere moeders te helpen. ‘Empathie is heel belangrijk tijdens de gesprekken met de ouders’, legt ze uit. Maar de groep beperkt zich niet enkel daartoe. ‘Wij gaan ook naar scholen om ons verhaal te vertellen aan de leerlingen. Zo doen we aan preventie: we proberen ervoor te zorgen dat ze nooit in de verleiding zullen komen om te vertrekken. We praten ook met de autoriteiten in de hoop dat zij een efficiënter radicaliserings- en preventiebeleid zullen voeren.’

Olivier Van Bets was een van de medeoprichters van Les Parents Concernés. Zijn zoon vertrok in oktober 2012 naar Syrië onder invloed van de radicale moslimprediker Jean-Louis Denis en overleed enkele maanden later. Na de oprichting van de vereniging trok Olivier zich enkele maanden terug om zijn verdriet te kunnen verwerken, maar nu is hij terug. Hij is een boeddhist die kalmte en verdraagzaamheid predikt.

‘Waarom hebben die jongeren de stap gezet?’ vraagt Olivier. ‘We moeten niet oordelen, maar zo goed mogelijk proberen hen te begrijpen. We moeten proberen tolerant en respectvol te zijn.’ Olivier is de enige vader bij de vereniging. Hij gaat mee op bezoek naar alle scholen, ook al is dat niet eenvoudig. ‘Vaders hebben het moeilijk om hun verdriet te uiten. Ze schamen zich en willen alles helemaal zelf verwerken. Het is voor hen heel moeilijk om te komen getuigen.’

Les Parents Concernés staat ongeveer vijftig families bij. Daarbij zijn ook ouders van wie de kinderen willen vertrekken, maar die daar nooit in geslaagd zijn. ‘Sommige ouders hun kinderen zijn tegengehouden en in een gesloten instelling beland. Zij zoeken bij ons een luisterend oor. Deze week hebben we een afspraak met de ouders van een teruggekeerd meisje dat in de gevangenis zit’, zegt Geraldine.

Hoewel het lokaal in Molenbeek ligt, komen er gezinnen uit Charleroi, Antwerpen, Tienen en Frankrijk langs. ‘Dat doen ze’, legt Geraldine uit, ‘omdat ze weten dat ze met mensen kunnen praten die hetzelfde hebben meegemaakt. Wij veroordelen hen niet. Doordat mensen positieve ervaringen met ons hebben, worden anderen aangemoedigd om ook te komen. Bovendien heeft de politie onze gegevens en staan we op een lijst van de autoriteiten, waardoor ouders naar ons doorverwezen worden.’

Toch teert de vereniging voornamelijk op vrijwilligers. ‘Wij hebben 4000 euro ontvangen van de Koning Boudewijnstichting. Maar dat is veel te weinig voor wat we doen’, stelt Geraldine vast. ‘We hebben nog een subsidieaanvraag ingediend bij het Brusselse Gewest, maar we hebben niets ontvangen. Over het algemeen zijn we dankbaar hoor. Vooral de Molenbeekse schepen van Sociale Integratie Sarah Turine (Ecolo), die onlangs nog een brief met doodsbedreigingen heeft ontvangen, zijn we echt dankbaar. Zij heeft ervoor gezorgd dat we een lokaal van de gemeente konden krijgen en ze is een van de weinige mensen die ons moreel ondersteunen en constant met ons komen praten.’

Tijdens de bijeenkomst zitten enkele moeders waarvan de kinderen in Syrië en Irak zijn overleden recht voor zich uit te staren. ‘Heel wat ouders komen totaal kapot naar ons’, zegt Geraldine. ‘Ze zijn depressief omdat hun zoon of dochter in Syrië of Irak zit of ondertussen overleden is. We geven hen de nodige steun en liefde. Dat hebben ze echt nodig want bij hun aankomst zeggen ze vaak huilend dat zij verantwoordelijk zijn voor wat er gebeurd is. Ze zijn echt hard voor zichzelf. Sommigen zijn fysiek én mentaal helemaal uitgeput.’

Niet zo lang geleden moest de vereniging het doen met een psychologe die als vrijwilligster ouders en kinderen begeleidde. ‘Ondertussen is er een vereniging van psychologen in Sint-Gillis die subsidies heeft gekregen om ons te steunen, maar ze zeggen dat ze geen ervaring hebben met zulke gevallen’, vertelt Geraldine. Ze wijst erop dat ouders soms als daders en zelfs als terroristen worden beschouwd. ‘Eigenlijk zijn we slachtoffers. Als ouders zeggen dat ze niets hebben gezien, dan is dat gewoon zo.’

DOOR MONTASSER ALDE’EMEH, FOTO’S LAURIE DIEFFEMBACQ

‘Leeft mijn zoon vandaag nog? Het is vreselijk om met al die twijfels te leven.’

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content