Minister Reynders saboteert strijd tegen fiscale fraude

Sinds de fiscus een deel van de belastingcontroles via computerprogramma’s selecteert, zouden verdachte dossiers sneller en vaker boven water moeten komen. Maar met de uitvoering van een van de centrale programma’s loopt het grondig fout.

In 2003 groeide bij de Federale Overheidsdienst Financiën – althans bij een aantal ambtenaren – het idee om een grote centrale databank op te zetten om zo veel mogelijk beschikbare gegevens met elkaar te kunnen linken, een zogenaamd datawarehouse . In plaats van de manuele selectie van dossiers voor de belastingcontroles, zou het datapakhuis gegevens van particulieren, goederen en ondernemingen met elkaar in verbinding brengen en zo systematisch nagaan welke dossiers een risico op fraude inhouden en het best gecontroleerd kunnen worden.

Een voorbeeld: door btw-gegevens in verbinding te brengen met gegevens over Douane & Accijnzen van eenzelfde bedrijf wordt het mogelijk om ontdoken douanerechten op te sporen.

Data Warehouse zou een centrale rol moeten spelen in de verbetering van de belastingcontrole. Maar om allerlei redenen loopt het grondig mis. Na drie jaar werk en 15 miljoen euro investeringen is het programma nog maar voor twintig procent operationeel. En dan nog werkt niet alles naar behoren.

Ook het onderdeel van het programma met fiscale gegevens over goederen (douanerechten, herkomst en bestemming), dat van groot belang is voor het departement Douane & Accijnzen, raakt maar niet opgestart. De oorzaak: de leverancier van het programmaonderdeel, Siemens, kreeg veel minder hardwarecapaciteit ter beschikking dan overeengekomen – amper een vierde van wat beloofd was in het contract. Dat blokkeert de implementatie al acht maanden.

Voor Douane & Accijnzen is dat een probleem. Zonder dit onderdeel kan de afdeling haar eigen programma niet aanvullen met gegevens in realtime over de goederenstroom. Om te kunnen voldoen aan de voorschriften van de Europese Commissie (reglementen 648/2005 en 1875/2006) is dat nochtans noodzakelijk. Als ze deze deadline niet haalt, kan de Europese Commissie de douane zware boetes opleggen.

En er komt geen eind aan de hele saga. Nu is ook het in juni bekendgemaakte bestek voor het nieuwste onderdeel van het programma geblokkeerd. Het betreft een programmaonderdeel dat alle gegevens over bedrijven moet omvatten. Twee kandidaten maakten een grote kans om de offerte binnen te halen, Siemens (tevens leverancier van een ander onderdeel van Data Warehouse) en CSC (Computer Sciences Corporation), een Amerikaanse multinational, met een kantoor in België. Financiën opteerde voor CSC, dat voor hen ook tal van andere opdrachten uitvoert.

Maar de Inspectie van Financiën heeft de toekenning van de offerte afgewezen, omdat ze de motivering van de keuze voor CSC ondermaats vond en dat ‘voor een overheidsopdracht met dergelijk strategisch belang en kostprijs’. Ze suggereert in haar rapport dat de keuze voor het bedrijf wellicht niet overeind blijft bij een procedure voor de rechtbank. Omdat ook de Federale Overheidsdienst Begroting een negatief advies uitbracht en de ministerraad vervolgens twee keer (op 13 en 25 maart 2009) op rij besliste om aan CSC een verlenging van de offerte aan te vragen, is ook dit onderdeel van het programma minstens tot eind 2009 opgeschoven.

‘De vertraging die Data Warehouse oploopt, heeft alles te maken met het gebrek aan politieke wil om het project door te duwen’, zeggen verschillende bronnen in de regering. ‘De MR wil niet dat het programma volledig wordt uitgevoerd.’

Ingrid Van Daele