Peter Mertens (PVDA)

‘Minister Ioannis Van Overtveldtopoulos: waarom heeft u niet geluisterd naar de Trojka?’

Peter Mertens (PVDA) Kamerlid PVDA

PVDA-voorzitter Peter Mertens doopt minister van Financiën Johan Van Overtveldt om tot Ioannis Van Overtveldtopoulos en vraagt hem: ‘Waarom heeft u niet geluisterd naar de Trojka, het Rekenhof, het Federaal Planbureau en de Nationale Bank, die verklaarden dat uw cijfers geen steek hielden?’

Beeld u eens in: in december van vorig jaar keurde de Kamer de begroting 2016 goed. Er gaan amper twee maanden voorbij en vanaf begin maart stelt de regering een afwijking van 3,2 miljard euro vast. Dat is geen gat, dat is een afgrond. En met die enorme budgettaire ontsporing van de regering-Michel-De Wever storten ook in een klap twee mythes in.

Met budgettaire ontsporing storten 2 mythes in: N-VA als goed bestuurder en dat rechts asociaal beleid compenseert met budgettaire orthodoxie

De eerste mythe is de imaginaire tegenstelling tussen enerzijds een links beleid dat bezorgd is om de sociale rechten, maar weinig rekening houdt met de budgettaire voorschriften en anderzijds een rechts beleid dat zeer hard is op sociaal vlak, maar dat gekenmerkt wordt door een rigoureuze budgettaire orthodoxie.

Deze rechtse regering slaagt er immers in een ruw asociaal beleid te cumuleren met een verontrustende ontsporing van de overheidsfinanciën. Ze gaat miljarden halen door duizenden werklozen uit te sluiten en door haar pijlen te richten op de langdurig zieken, de pensioenen, door een indexsprong toe te passen, het aantal jobs bij de overheidsdiensten te doen dalen (ook bij de dienst die de fiscale inkomsten voor de begroting berekent), door van het gerechtelijk apparaat een ongelofelijke puinhoop te maken, door zwaar te snoeien in de dotatie van de NMBS die we zo hard nodig hebben voor de mobiliteit en de klimaatuitdagingen enz. En, ondanks die besparingsdrift, kloppen de rekeningen niet!

 Johan Van Overtveldt
Johan Van Overtveldt© BELGA

De tweede mythe die in elkaar stuikt, is het feit dat de N-VA de partij van het goed bestuur zou zijn. De huidige minister van Financiën Johan Van Overtveldt was, toen hij nog hoofdredacteur van Trends was en de N-VA nog in de oppositie zat, een van de eersten om een slecht begrotingsbeleid aan te klagen, op basis van verzonnen cijfers. Indien hoofdredacteur Van Overtveldt vandaag een editoriaal zou moeten schrijven over minister Van Overtveldt, zou het verdict bijzonder hard zijn: hij zou moeten besluiten dat het een van de slechtste besturen sedert vele jaren is.

De huidige budgettaire ontsporing is grotendeels te wijten aan de sterke overschatting van de fiscale inkomsten door de minister van Financiën. Maar hij had al eenzelfde overschatting gemaakt in oktober 2015. En dat is niet het enige gestuntel.

Er is de Diamanttaks geweest die, omdat ze op vraag van de diamantsector op maat gesneden is van die sector, door Europa kan worden gelijkgesteld met staatssteun.

  • Er is de grote vergissing geweest van de 750 miljoen euro die de Gewesten zouden verliezen, voordat men zich ervan bewust werd dat 600 miljoen van dat bedrag betrekking had op het federale niveau.
  • Er zijn de slechte ramingen van de fiscale inkomsten voor de gemeenten.
  • Er is de kritiek van het Rekenhof geweest over verschillende taksen, in het bijzonder de uit de lucht gegrepen opbrengst van de Kaaimantaks.
  • Er is de vierde fiscale amnestie geweest (permanente regularisatie) die werd teruggefloten door de Raad van State. En er zijn nog meer gevallen van slecht bestuur.
Margaret Thatcher en Ronald Reagan
Margaret Thatcher en Ronald Reagan© IMAGEGLOBE

Van Overtveldt was een van de meest genadeloze Eurozone-ministers tegen het antibesparingsbeleid van Griekenland, waar het volk probeerde te overleven tegen de dictaten van de Trojka (Europese Commissie, Europese Centrale Bank en het IMF). Nochtans zou vandaag dezelfde scherpe toon kunnen worden aangenomen door hem te vragen: Ioannis Van Overtveldtopoulos waarom heeft u niet geluisterd naar de Trojka, het Rekenhof, het Federaal Planbureau en de Nationale Bank, die verklaarden dat uw cijfers geen steek hielden? Zeker niet omdat, zoals in Griekenland, hij bezorgd was om het sociale welzijn van de bevolking.

Wel integendeel: de oorzaak moet veeleer worden gezocht bij de ultraliberale ideologische blindheid van de minister. Het is geweten dat hij een onvoorwaardelijke aanhanger is van Milton Friedman, die hij verschillende keren persoonlijk heeft ontmoet. Die paus van het neoliberalisme van de jaren 1980 heeft als inspiratie gediend voor het economisch beleid van Ronald Reagan in de Verenigde Staten, Margaret Thatcher in het Verenigd Koninkrijk of Augusto Pinochet in Chili.

En Chicago Boy Van Overtveldt blijft vandaag de geboden van de Trickle-down Economic-theorie (waarbij voordelen voor de rijken, zouden doorsijpelen naar de armeren) blind toepassen. Geboden waarvan de Amerikaanse presidentskandidaat Bernie Sanders zegt, zoals ik vermelde in een vorige bijdrage: ‘We moeten die film niet nog een tweede keer zien. Wij hebben hem gezien, en hij stonk. Het was een slechte film en een slecht economisch beleid. Meer belastingvoordelen voor de rijken, dat is niet wat onze economie nodig heeft.’

Voor Van Overtveldt is het ondenkbaar multinationals te doen betalen: dat is tegen zijn geloof

Het probleem is dat Johan ‘Milton’ Van Overveldt fan is gebleven van die oude film, fictie geïnspireerd op weinig echte feiten, waarin de cadeaus aan de multinationals zogenaamd zouden neersijpelen naar het geheel van de maatschappij. De realiteit is dat de verrijking van de 1 % rijksten de bevolking en de overheidsfinanciën verarmen, in plaats van ook de 99 % te verrijken. Zolang hij maar editorialist was, knipper en plakker van de stellingen van Voka, bleven de consequenties beperkt. Maar nu is hij minister van Financiën.

Neem de tax shift. Aanvankelijk zou het alleen gaan om een eenvoudige verschuiving van belastingen, die budgettair neutraal zou zijn: je verhoogt de ene om de andere te doen dalen. Alleen heeft men een vreemde eend toegevoegd aan de bijt: een cadeau van verschillende miljarden aan de werkgevers, wat de balans sterk heeft verstoord. Het is dan ook niet verwonderlijk dat het Planbureau in een rapport van november 2015 ontsluiert dat die tax shift in werkelijkheid 6,6 miljard euro kost. Een realiteit waarvan Van Overtveldt resoluut heeft besloten ze te ontkennen.

Neem de Excess Profit Rulings. Dat is het Belgische equivalent van het schandaal LuxLeaks. Een mechanisme dat multinationals een stempel geeft waarmee totaal virtuele fiscale constructies worden goedkeurd om tot 90 % van hun winst vrij te stellen van belastingen. De Europese Commissie heeft geoordeeld dat het gaat om illegale staatssteun die België moet terugvorderen. Voor eenders wie is dat uitstekend nieuws voor de overheidsfinanciën: de mogelijkheid om de staatskas te spekken met 700 miljoen euro, een bedrag dat ondertussen al is gestegen tot 942 miljoen. Maar voor Van Overtveldt is het ondenkbaar multinationals – die nochtans bijna bezwijken onder de winst – te doen betalen. Dat is tegen zijn geloof.

Neem de notionele interesten. De studiedienst van de PVDA heeft berekend dat die belastingaftrek op tien jaar tijd een immens cadeau van 40 miljard euro betekent – waarvan hoofdzakelijk de multinationals genieten – en dat cadeau maakt van België een belastingparadijs. Zelfs de Verenigde Staten verwijten ons land dergelijke wapens voor massale belastingvermindering. En wat stelt Van Overtveldt voor? Vennootschappen een optioneel systeem aan te bieden waarin ze zelf de fiscale niches of een aanslagvoet van 20 % (in plaats van de huidige 33,99 %) kunnen kiezen, volgens wat het interessants is. Een voet van 15 à 20 %, dat is juist wat Isabel Verlinden van PriceWatherhouseCoopers aanbeveelt. Trends heeft in februari aangetoond dat zij de auteur is van de wet van 2004 die de Excess Profit Rulings invoert.

Kortom wanneer het gaat om cadeaus aan multinationals, om een plezier te doen aan de 1 %, dan aarzelt minister Van Overtveldt niet om geen belang meer te stellen in het budgettaire evenwicht – waarvan hij kort geleden de vaandeldrager was. De rekening zal worden gepresenteerd aan de hardwerkende Vlaming die de N-VA beweert te koesteren.

Partner Content