Ann Peuteman

‘Met knutselnamiddagen stoot je de nieuwe generatie bejaarden alleen maar af’

De meeste mensen worden al depressief als ze nog maar denken aan een verhuizing naar een rusthuis. ‘Hoog tijd dus dat de sector iets aan zijn reputatie doet’, schrijft Knack-redactrice Ann Peuteman. ‘Niet met zonnige reclameslogans maar door de service écht aan de nieuwe tijden aan te passen.’

‘Opa, ik heb je gevonden!’ Ontzettend blij is het kleine meisje als ze ontdekt waar haar grootvader zich heeft verschanst. Zelf klinkt de man een pak minder opgeruimd. Hij is zo in de wolken met zijn nieuwe serviceflat dat hij er ongehinderd van wil kunnen genieten. En dat betekent blijkbaar ook zonder zijn kinderen en kleinkinderen.

In een andere radiospot van het bedrijf Armonea, dat woonzorgcentra, serviceflats en seniorenresidenties uitbaat, wacht een vrouw gedwee op de terugkeer van haar moeder. ‘Mijn bridgewedstrijd is uitgelopen’, verontschuldigt die zich als ze eindelijk haar kamer in het woonzorgcentrum komt binnengewaaid. Vervolgens gooit een zonnige reclamestem nog een paar baselines in de strijd. Op het geluk staat geen leeftijd. Samen maken we er een warme thuis van.

Met knutselnamiddagen stoot je de nieuwe generatie bejaarden alleen maar af.

Enige onversaagdheid moet je ze wel nageven daar bij Armonea. Een rusthuis voorstellen als het walhalla van de rijpere mens wekt in het Vlaanderen van vandaag vooral hoon op. En afgrijzen.

Om te beginnen willen we pas rekening houden met een verhuizing naar zo’n laatste adres als werkelijk alle andere mogelijkheden zijn uitgeput. ‘Laat die werkster en die thuisverpleegster dan maar komen’, bromde de vader van een vriend afgelopen jaar. ‘En warme maaltijden mogen ze ook komen brengen.’ Dat hij plots instemde met alles waar hij zich jarenlang tegen had verzet, kwam doordat zijn zoon had geopperd dat het misschien tijd werd om naar een woonzorgcentrum te verhuizen. ‘Ik val nog liever dood’, repliceerde de man. En hij is bijlange niet de enige die er zo over denkt.

Veel mensen hebben zo’n negatief beeld van de bejaardenzorg dat ze al depressief worden als ze op de wachtlijst worden gezet. En dat is jammer, want niet iedereen is erbij gebaat om tot zijn allerlaatste dagen thuis te blijven wonen.

Niet alleen omdat ze zich door fysieke ongemakken moeilijk nog kunnen behelpen maar ook omdat ze zo vaak heel erg eenzaam worden. Zeker als hun partner is overleden, de kinderen aan de andere kant van het land wonen en hun buren een generatie of drie jonger zijn. Een flat of kamer tussen lot- en leeftijdgenoten zou hen uit dat isolement kunnen halen. Maar dat beseffen ze meestal niet. Sterker nog: ze gruwen van het idee dat ze alleen nog met verkleinwoorden zullen worden aangesproken, dat ze papier maché zullen moeten brouwen of meeklappen op de tonen van Heintjes grootste hits, dat ze alleen nog platte kost uit de gaarkeuken voorgeschoteld zullen krijgen en dat personeel allerhande constant onaangekondigd bij hen zal binnenvallen.

Kortom: in hun hoofd staat verkassen naar zo’n woonst gelijk met het einde van hun privacy, financiële onafhankelijkheid en seksualiteit en identiteit.

'Met knutselnamiddagen stoot je de nieuwe generatie bejaarden alleen maar af'
© /

Natuurlijk gaat het er bijlange niet overal zo toe. Vele honderden bejaardenverzorgers en verpleegkundigen doen er alles aan om zo goed en respectvol mogelijk voor de bewoners te zorgen. Daarnaast zijn er ook alsmaar meer woonzorgcentra die het roer heel bewust omgooien. Maar voorlopig zijn dat nog voortrekkers en blijven er de hele tijd verhalen opduiken die onze collectieve aversie opwekken.

Hoog tijd dus om allerlei alternatieve woonvormen, van cluster- tot kangoeroewoningen, definitief uit de experimenteerfase te halen én structureel te financieren. Daarnaast zouden álle woonzorgcentra ten lande zich beter in ijltempo aan de nieuwe tijden en generaties aanpassen.

Waarom zou een woonzorgcentrum bewoners bijvoorbeeld de mogelijkheid niet bieden om wat te freelancen als ze dat willen? Waarom wordt er niet af en toe een controversiële film of documentaire vertoond? Waarom geen kookclub die een keer per week een maaltijd op tafel zet?

De tijd dringt, want nu al druppelen de eerste mondige babyboomers de Vlaamse serviceflats en rusthuizen binnen. En ik geef het u op een blaadje: de animator die het ooit in zijn hoofd haalt om mijn moeder of een van haar vriendinnen uit te nodigen voor het knutseluurtje zal het geweten hebben.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content