‘Met haar pestmaatregelen knijpen de regeringen de gemeenten de keel toe’

De maatregelen van de federale regering zijn nefast voor het lokale niveau, schrijft Kurt De Loor, Vlaams Volksvertegenwoordiger voor SP.A. ‘Sinds begin deze legislatuur stapelen de facturen en pestmaatregelen zich op,’ klinkt het.

Het rommelt in de Vlaamse gemeentehuizen dezer dagen. Terwijl de jaarlijkse begrotingen voorgelegd worden aan 308 Vlaamse gemeenteraden, krabben de burgemeesters en schepenen zich in de haren. Hoe gaan ze de facturen die de Vlaamse en federale regering hun richting uitsturen blijven betalen? Hoe behouden ze zelf ruimte om beleid te voeren als ze maand na maand de putten van een ander bestuursniveau moeten blijven vullen?

Eenzijdige beslissingen en pestmaatregelen

Het lijstje eenzijdige beslissingen en pestmaatregelen die rechtstreeks impact hebben op de portefeuilles van de gemeenten dikt aan. Uit regeringshoek blijft het muisstil, maar het graaien in de portefeuilles van de gemeenten gaat ondertussen vrolijk verder.

Dat de Vlaamse regering niet van plan was om te zorgen voor bestuurlijke rust in de provincie- en gemeentehuizen, wisten we al van bij het begin. Al deed een snelle lezing van het Vlaams regeerakkoord veel burgemeesters tot het besluit komen dat het allemaal wel zou meevallen. Het Belfortprincipe bleef staande en het Martelarenplein zou dus rigoureus de weerslag van de Vlaamse beslissingen op de lokale besturen in kaart brengen.

‘Met haar pestmaatregelen nijpen de federale en de Vlaamse regeringen de gemeenten de keel toe’

Kurt De Loor, Vlaams Volksvertegenwoordiger voor SP.A

Tot zover de theorie. We zijn ondertussen heel wat besparingsoefeningen verder en in de praktijk is er van het fameuze Belfortprincipe maar weinig in huis gekomen. Integendeel de gemeentelijke financiën werden op diverse fronten onder vuur genomen en het spreekwoordelijke Belfort wankelt op zijn grondvesten. Meer nog, van bovenaf worden steden en gemeenten een financieel strak harnas aangemeten, alle plannen en uitgaven moeten passen in de financiële beleids- en beheerscyclus (BBC). De lijntjes waarbinnen de gemeenten financieel moeten kleuren worden dus strak uitgezet, dat maakt het dubbel wrang dat de Vlaamse en federale regering om de haverklap een bijkomende factuur richting gemeentehuizen sturen.

Taxshift

De sectorale subsidies, onder meer voor jeugd, sport en cultuur, werden in het Gemeentefonds opgenomen, maar eerst werd er voor ca. 10 miljoen euro in geknipt en daarbovenop werd beslist om ze in de toekomst niet meer te indexeren. Er werd 5% of ca. 18 miljoen euro bespaard op de subsidiëring van de gesco’s. De compensatie voor de vrijstelling die Vlaanderen geeft aan bedrijven voor de onroerende voorheffing voor materieel en outillage viel weg. De Vlaamse gemeenten verloren zo onmiddellijk 35 miljoen euro per jaar en dat tekort kan oplopen tot zo’n 150 miljoen euro.

Terzelfdertijd verdubbelt de Vlaamse afvalstoffenheffing voor het verbranden van huishoudelijk afval, krijgen de gemeenten de factuur voor de brandweerhervorming uit federale hoek voorgeschoteld en zadelt Europa de gemeenten op met de factuur voor het verplicht scheiden van regen- en afvalwater. Bovendien swingen ook de lokale energiefacturen de pan uit, doen steeds meer mensen noodgedwongen beroep op de sociale dienstverlening van de OCMW’s en staat de lokale pensioenbom op barsten.

Komt daarbovenop nog eens de taxshift, het paradepaardje van de regering Michel. Vorig jaar kregen de Vlaamse gemeenten van de FOD Financiën een vriendelijk briefje in de bus. De overheidsdienst berekende de impact van de federale taxshift op de lokale belastinginkomsten en kwam daarbij tot de conclusie dat de gemeenten het binnen vijf jaar met 10 procent minder inkomsten uit de aanvullende personenbelasting zullen moeten doen. Prijskaartje: 193 miljoen euro.

Eind 2015 trokken verschillende burgemeesters, over partijgrenzen heen, aan de alarmbel. Hun verzuchtingen vielen in dovemansoren, erger zelfs, ondertussen bleven de facturen toestromen.

Een andere maatregel, de daling van de werkgeversbijdrage naar 25%, geldt niet voor gemeenten, wat zorgt voor een ernstig concurrentienadeel en extra kosten voor gemeenten bijvoorbeeld in de ouderenzorgsector. Het is toch compleet absurd dat een publiek zorgbedrijf meer moet bijdragen voor een zorgkundige tegenover zijn of haar collega uit de private sector?

Bevoegd Vlaams minister Liesbeth Homans wuift de bezorgdheden van de gemeenten lacherig weg. De gemeenten moeten zich maar tevreden stellen met de groei van het Gemeentefonds met 3,5%. Een groei die nota bene via het Vlaams Parlement afgedwongen werd, waar de Vlaamse regering an sich geen enkele verdienste aan heeft. Maar de groei met 3,5% is verre van genoeg om de doorgeschoven facturen te compenseren. Integendeel, de voortdurende stijging van de pensioenuitgaven zijn voor de Vlaamse gemeenten, OCMW’s en politiezones elk jaar alleen al ongeveer even groot als de bijkomende middelen uit het Gemeentefonds. Dat Gemeentefonds is een doekje voor het bloeden geworden.

Gemeenten met handen in het haar

Wat een schril contrast met het recente regeerakkoord in Nederland. Daar leggen ze het accent op het toenemende belang van de gemeenten bij het uitvoeren van belangrijke overheidstaken. En terecht. Terwijl de Vlaming traditioneel niet zo veel vertrouwen heeft in de politieke instellingen, zoals de Vlaamse en federale regering, Europa, etc… behoudt hij net het vertrouwen in de lokale besturen.

Waar de Vlaamse en federale regering nauwelijks nog 30 % van de Vlamingen vertrouwen inboezemen en de Europese Commissie nauwelijks 20 %, blijft meer dan de helft van de Vlamingen vertrouwen hebben in het lokale bestuursniveau. Brussel zou er goed aan doen om dat vertrouwen en bestuursniveau te koesteren. Het tegendeel lijkt zich te voltrekken. Sinds begin deze legislatuur stapelen de facturen en pestmaatregelen zich op. Eind 2015 trokken verschillende burgemeesters, over partijgrenzen heen, aan de alarmbel. Hun verzuchtingen vielen in dovemansoren, erger zelfs, ondertussen bleven de facturen toestromen.

De burgemeesters, schepenen en OCMW-voorzitters staan voor een steeds moeilijkere opdracht: een evenwichtige meerjarenbegroting op tafel leggen. De opties zijn niet eindeloos. Zetten we het mes in onze dienstverlening of in ons personeelsbestand? Verhogen we de belastingen? Maken we onze stedelijke kinderopvang duurder, wetende dat er dan gezinnen uit de boot vallen? Verkopen we ons openbaar woonzorgcentrum aan de hoogste bieder wetende dat dat nefaste gevolgen heeft voor de betaalbaarheid van onze ouderenzorg? Of schroeven we de investeringen terug wetende dat heel wat ondernemingen en werknemers afhankelijk zijn van deze lokale investeringsprojecten?

Het graaien uit de lokale gemeentekassen om financiële putten hogerop te vullen, moet stoppen. Als dit het befaamde Belfortmodel is van deze regering, dan passen we feestelijk. Onze gemeenten hebben geen nood aan holle slogans en loze beloftes, maar aan concrete en oprechte engagementen. Ze willen een trouwe partner die haar beloftes nakomt en niet eenzijdig facturen doorschuift. Ze verdienen meer.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content