Meertaligheidsexpert Piet Van de Craen (VUB): ‘Begin al in de kleuterklas met Frans’

Frans in het derde leerjaar en Engels in het vijfde: Vlaamse basisscholen experimenteren met het vroeger aanleren van vreemde talen. Ook Piet Van de Craen (VUB) is voorstander: ‘Het bevordert het leervermogen van de hersenen.’

Wat zijn volgens u realistische doelstellingen voor leerlingen aan het einde van het zesde leerjaar qua vaardigheden in een vreemde taal? (Astrid Staljanssens, Gent)

Piet Van de Craen: Ik pleit voor Content and Language Integrated Learning (CLIL), wat helaas nog te weinig bekend is in Vlaanderen. Dat heeft zeer veel voordelen, zo blijkt uit ons onderzoek. Als een school daarvoor kiest, wordt twintig procent van het curriculum aangeboden in een vreemde taal. Dat is mogelijk voor elk vak, van wiskunde tot lichamelijke opvoeding. In Vlaanderen mag dat voorlopig enkel in secundaire scholen, in Wallonië ook in het basisonderwijs. Leerlingen uit het zesde leerjaar zijn in staat om op schools niveau een vak te volgen in de vreemde taal en ook adequaat te reageren. Daarnaast zijn er nog zes neveneffecten: ze hebben een betere kennis van de doeltaal dan in het traditionele onderwijs, hun moedertaal gaat erop vooruit, hun kennis van de leerstof ook, ze tonen zeer positieve attitudes tegenover de vreemde taal, ze zetten betere cognitieve resultaten neer en hun brein heeft een beter leervermogen.

Ik denk dat we kinderen het best zo snel mogelijk een tweede taal aanleren. Denkt u niet dat Engels dan de beste optie is? (Erik De Blaere, Gent)

Van de Craen: Het idee dat Engels voldoende zou zijn om in deze wereld te functioneren, is een veel voorkomende misvatting. Bovendien is Frans in Vlaanderen nog steeds de belangrijkste tweede taal, tot spijt van wie het benijdt. We zouden onszelf onrecht aandoen, mochten we bijvoorbeeld geen teksten meer kunnen lezen in het Frans, of domweg geen brood meer kunnen bestellen bij een Waalse bakker. Tussen haakjes: in Wallonië zijn er al 300 CLIL-scholen en 80 procent daarvan kiest voor het Nederlands als doeltaal.

Hoe kunnen ouders talenkennis thuis stimuleren? Is het goed om thuis Frans te praten als je het zelf niet perfect beheerst? (Annemie Puttemans, Leuven)

Van de Craen: Hier primeert het gezond verstand. Je zou ook geen wiskundeleerkracht aannemen die zijn vak niet perfect kent. Maar je zou wel een peergroup kunnen zoeken: Franstalige leeftijdsgenoten met wie je kind kan praten. In Brussel kun je bijvoorbeeld kiezen voor een anderstalige sportclub. En thuis kun je ook aanknopen bij Franstalige YouTubefilmpjes of stripverhalen.

Als ik zie wat mijn kleinkinderen opvangen van tv en tablet, denk ik dat ze in de kleuterklas al spelenderwijs vreemde woorden kunnen leren. Wat is de beste leeftijd om te beginnen? (Gertie Driessen, Herselt)

Van de Craen: Een taal leren is natuurlijk niet hetzelfde als woorden leren. Kinderen leren een taal pas te beheersen door samen in de vreemde taal dingen te doen. Ik begeleid kleuterklassen in Brussel waar 50 procent in het Frans wordt gewerkt en 50 procent in het Nederlands. Als ze in september beginnen, begrijpen de kinderen alles tegen Pasen, en een jaar later kunnen ze meepraten. Dat geldt ook voor kinderen die thuis nog een andere taal spreken. Je begint het best zo vroeg mogelijk met vreemde talen. Thuis kan dat vanaf de geboorte, met de ‘one parent one language’-techniek. Maar ook als je er pas op school mee begint, is het kalf nog niet verdronken. Tot aan de puberteit is het brein flexibel genoeg om vlot en accentloos een vreemde taal te leren spreken.

VRAAG VAN DE WEEK

Ik woon samen met mijn zoon (11) in Marrakech. Wij spreken Engels, met zijn mama spreekt hij Frans en Arabisch. Nu zijn we gescheiden en zou ik hem Nederlands willen leren. Hoe begin ik daaraan? (Bart Dejonckheere, Marrakech)

Van de Craen: Als hij Nederlands wil leren, kunt u de ’taallessen’ het best duidelijk afbakenen: richt bijvoorbeeld één kamer in waar altijd Nederlands wordt gesproken. U kunt de taal gewoon met hem spreken tijdens betekenisvolle activiteiten, zoals samen koken. En ook verhalen vertellen of stripverhalen lezen zijn geschikte methodes.