Meer en meer jongeren kiezen voor buitenlands avontuur: ‘België was te klein voor mijn ambities’

Steeds meer Belgische jongeren gaan in het buitenland studeren of werken. © Getty Images/iStockphoto
Jeffrey Fierens
Jeffrey Fierens Freelance journalist

Steeds meer jongeren verlaten België. Vorig jaar emigreerden bijna dertig procent meer jongeren dan tien jaar geleden. ‘De kansen die we hier niet kunnen krijgen, liggen in het buitenland voor het grijpen’, klinkt het.

‘Het ging allemaal snel. Ik was single, moest naar niets of niemand omkijken en voelde me klaar voor het buitenland. Mijn jeugddroom werd werkelijkheid. Al was het wel een grote stap in het onbekende, maar ik heb het me nog geen moment beklaagd. Het is zalig.’ Aan het woord is Didier Bosmans vanuit Thailand. De 27-jarige Vlaming ruilde een paar maanden geleden de Vlaamse boerengrond in voor de bruisende metropool Bangkok. Hij ging er aan de slag in de game-industrie, booming busines in Azië.

Didier Bosmans
Didier Bosmans© Didier Bosmans

Bosmans studeerde nochtans zijn hele jeugd in België en had al een baan in ons land, maar toch trok hij weg. ‘Ik werkte halftijds en deed nog een extra studie. Na mijn stage in Thailand kreeg ik er een job aangeboden. Lang twijfelen deed ik niet. Ik zei mijn toenmalig werk op en pakte mijn koffers. België was te klein voor mij en mijn ambities.’

Het verhaal van Didier is verre van uitzonderlijk. De laatste jaren verliest ons land meer en meer prille twintigers en pas afgestudeerden aan de lokroep van het buitenland. Vorig jaar emigreerden 7.205 Belgen tussen 18 en 30 jaar. In vergelijking met tien jaar geleden is dat een verhoging van bijna dertig procent (27). Dat blijkt uit cijfers van de Algemene Directie voor Statistiek.

In Vlaanderen is de stijging nog sprekender: liefst 44 procent meer jongeren dan in 2006 vertrokken richting het buitenland, tegenover 13 procent in Wallonië en 9 procent in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Mogelijk liggen die cijfers nog veel hoger, want de cijfers betrekken enkel landgenoten die hun vertrek hebben aangegeven bij de overheidsinstanties.

Internationale kriebels

Verbazen doet de evolutie niet helemaal. Het buitenland ligt veel meer dan vroeger aan onze voeten, zeker sinds de opstart van het Erasmusproject en andere uitwisselingsprogramma’s Jongeren reizen, studeren of lopen stage in alle uithoeken van de wereld. Het is door zijn Erasmusstage in Valencia dat ook Siegmund Nuyts (26) de internationale kriebels te pakken kreeg. ‘Na mijn master in België ging ik naar Amerika voor een stage bij de Verenigde Naties in New York’, zegt Nuyts, die vandaag in Ierland woont.

Siegmund Nuyts
Siegmund Nuyts© Siegmund Nuyts

Na zijn periode bij de VN keerde Nuyts eerst terug naar België om daar een half jaar vruchteloos te zoeken naar werk. Hij vloog zelfs weer in de studieboeken. Niet in België, maar in het Ierse Cork.

‘De begeleider van mijn thesis heeft mij op het einde gevraagd om te beginnen als onderzoeker aan zijn universiteit. Natuurlijk ben ik daar op ingegaan. Ik onderzoek nu de gevolgen van de klimaatsverandering op duinensystemen. Een prachtige job, maar zonder Erasmuservaring zat ik hier nu niet’, zegt Nuyts.

Vrienden van over de hele wereld

‘Het is volledig ingeburgerd’, merkt Jos Verheyden van Epos, de overkoepelende organisatie die alle Erasmusopleidingen in goede banen leidt. ‘In de beginjaren van Erasmus verklaarden mensen je voor gek als je in het buitenland ging studeren. Nu is dat de normaalste zaak van de wereld en moedigen we het zelfs aan.’

De afgelopen jaren kreeg het buitenland een steeds prominentere plaats in ons onderwijs. De meeste hogescholen en universiteiten tekenden een internationaliseringsstrategie uit om de globalisering het hoofd te kunnen bieden en stuurden studenten uit naar alle continenten. De Vlaamse overheid sprong duchtig mee op de internationale kar en verhoogde het Europese streefdoel om twintig procent van de inwoners een buitenlandse ervaring te geven prompt naar drieëndertig procent. Het aantal Erasmusstudenten steeg gestaag met een gemiddelde groei van tweeënhalve procent per jaar.

‘Tegenwoordig is buitenlandse ervaring een must’

Bilitis Lauwers, AFS Vlaanderen

‘Tegenwoordig is buitenlandse ervaring een must’, vindt Bilitis Lauwers van uitwisselingsorganisatie AFS Vlaanderen. ‘Een jaar in een andere cultuur verbetert je sociale capaciteiten en deelnemers ontwikkelen interculturele competenties. Bovendien heb je aan het einde van de rit vrienden van over de hele wereld. Mooi toch? En buitenlandse ervaring op je cv is een troef bij sollicitaties.’

Daarom moeten jongeren blijven warm gemaakt worden voor het buitenland, stelt Verheyden. ‘Ook de minder avontuurlijke types moeten dat uitproberen. Bevalt het niet, is het toch een leerrijke ervaring geweest en weet de student dat het maar niets is. Voor hetzelfde geld ontdekt hij een buitenlandkriebel. Jongeren worden zich gewoon bewuster van de mogelijkheden en gaan daardoor ook betere keuzes maken in hun latere – al dan niet internationale – carrière.’

Baggeren in de Emiraten

Jongeren die hun hebben en houden in een koffer proppen en voor onbepaalde duur naar het buitenland vertrekken, doen dat doorgaans om een van de twee belangrijkste redenen: de liefde of het werk. Voor Didier en Siegmund verliep het in België niet naar behoren. Beiden waren dan ook niet te houden om hun biezen te pakken. Didier, die voor het werk op het vliegtuig stapte, kan erover meespreken. ‘Toen ik de jobaanbieding van project manager kreeg, kon ik aan niets anders meer denken. Werken in Thailand is op veel vlakken gunstiger dan in België. Niet alleen heb ik een beter loon en zijn de belastingtarieven veel voordeliger, ook de doorgroeimogelijkheden hier zijn veel beter dan in ons land.’

Genoeg redenen volgens Didier om te vertrekken. ‘De Belgische bedrijfscultuur is statisch. Enkel als iemand met pensioen gaat, schuif je op. Ik hoor dat veel leeftijdsgenoten in België nu al de sleur van de job voelen. Ze zien geen kansen en dat frustreert.’

‘De Belgische bedrijfscultuur is statisch. Enkel als iemand met pensioen gaat, schuif je op’

Didier Bosmand, verliet België om te werken in Thailand

Didier zag de afgelopen jaren veel vrienden dezelfde stap ondernemen en meent dat er nog wel meer twintigers hun heil elders gaan zoeken. Voor de voordelen, of omdat het niet anders kan zoals dat het geval was voor Siegmund. ‘Ik heb gezocht naar een job aan een Belgische universiteit, maar er was nergens plaats en geld. Met wat geluk vond ik in Ierland wel het werk dat ik wilde doen. De kansen in het buitenland zijn gewoon groter dan in eigen land. Anders was ik gewoon in België gebleven.’

Natuurlijk kan ons land niet iedere slimme kop integreren in onze arbeidsmarkt. Daarvoor is ons land te klein en de wijde wereld te groot. Vooral voor hoogopgeleiden ziet het gras in de rest van de wereld een pak groener dan op de Belgische gronden. Snuggere IT’ers ontwikkelen liever nieuwe hightechtoepassingen in Sillicon Valley, topeconomen willen maar wat graag de Londense City bemannen.

‘Voor sommige jobs is een internationale job een noodzaak’, stelt Koen Vanderschaeghe van Vlamingen in de Wereld, een stichting die Vlamingen in het buitenland helpt met praktische problemen. ‘In het buitenland kan je vaak projecten verwezenlijken die in België onmogelijk zijn en krijg je al snel veel verantwoordelijkheden. Dat spreekt aan. Een ingenieur baggert liever in de Emiraten dan een brug over de E40 te bouwen.’

Aanpassingsvermogen

Voor veel jongeren is België niet langer sexy. Dat baart economen zorgen. Geert Noels kaartte enkele maanden geleden het gevaar van de groeiende brain drain al aan. Nochtans stond België in een recent IMD World Talent Report pas op een vijftiende plek, terwijl de hersenvlucht in onze buurlanden groter blijkt uit te vallen.

‘Evolueren doe je niet door onder de kerktoren te blijven leven’

Pascal Paepen, econoom

‘Toch heeft hij een punt’, treedt Pascal Paepen zijn collega-econoom bij. ‘Jongeren zien frisse initiatieven in andere landen, maar niet bij ons. België hinkt telkens achterop en dat stelt velen teleur. Aan de regering om ons werkklimaat voldoende aantrekkelijk te houden. Nu zijn de zaken nog om te keren, maar zonder duidelijk toekomstplan zitten we binnen twintig jaar met een serieus probleem.’

Toch ziet Paepen ook positieve signalen. In tegenstelling tot vertrekkende landgenoten maken veel knappe, buitenlandse koppen de omgekeerde beweging. En opvallend: Belgen keren na hun buitenlands avontuur sneller terug naar ons land. ‘Met een pak kennis’, aldus Paepen. ‘Die moet je gebruiken. Wat ooit een brain drain leek, draait zo uit op een verrijking voor de maatschappij. Evolueren doe je niet door onder de kerktoren te blijven leven.’

Bij Vlamingen in de Wereld hebben ze die tendens al langer opgemerkt, maar eigenlijk emigreren mensen helemaal anders dan pakweg tien jaar geleden, analyseert Vanderschaeghe. ‘De huidige werkemigranten, en de jongeren nog veel meer, blijven voor korte periodes in een land en hoppen sneller naar een andere job in een ander land’, duidt hij. Vertrekkers volgen meer de opportuniteit en kijken minder naar de locatie. Shanghai of San Francisco, het maakt niet uit. En als hun contract ten einde loopt, zoeken ze naar een nieuwe kans in een ander land. ‘Wie nu naar het buitenland wil gaan, moet het aanpassingsvermogen hebben van een kameleon.’

Ook Didier denkt niet dat hij zijn hele leven in Zuidoost-Azië zal blijven. België is een mogelijke bestemming, maar niet voor meteen. Eerst wil hij nog andere delen van de wereld zien. Zuid-Amerika staat zo nog hoog op zijn verlanglijstje. En ook Siegmund denkt nog niet te veel in de toekomst. ‘Een terugkeer naar België? Een vraagteken. Ik laat mij leiden door de mogelijkheden die ik krijg. De drang om hier weg te gaan heb ik absoluut niet. Ik voel me momenteel heel goed in het buitenland.’

De valkuil van het buitenland

Verhuizen naar een ander land is geen sinecure, iets wat veel jongeren bij het vertrek niet meteen beseffen. Voor veel jonge mensen verandert de sprookjesachtige avontuur in het buitenland al snel in een hindernissenparcours van onvoorziene problemen. ‘Ze onderschatten hoe groot die stap wel is’, vertelt Koen Vanderschaeghe. ‘Jongeren en ook nog oudere mensen denken hun leven elders wel te kunnen runnen, maar dan krijgen ze plots te maken met fiscale zaken en verzekeringskwesties. Dat is best slikken. Permanent in het buitenland wonen vergt veel meer dan velen zich vooraf kunnen inbeelden.’

Didier heeft het zelf ondervonden wat het allemaal inhoudt. ‘Ik moest plots beslissingen nemen over mijn sociale zekerheid. Ik heb veel moeten opzoeken omdat het allemaal nieuw voor mij was. Niet simpel.’

Ook mentaal is het een serieuze test. ‘Een cultuurshock heb ik niet gekend. Ik zit sinds mijn zestiende vaak in het buitenland. Ik voel me bijna overal thuis. Al heb ik België wel een grote vriendenkring en die mis ik in Thailand. Dat is best zwaar. Gelukkig bestaan de sociale media. Familie of vrienden krijgen vaak een foto als ik aan het zwembad lig in de stralende zon. Een beetje jaloers maken. Sommigen zijn zelfs gestopt met mij te volgen.’ (lacht)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content