Maggie De Block wijst besparen met ‘botte bijl’ in sociale zekerheid af

Maggie De Block op het openingscollege van Carl Devos aan de UGent. © Belga
Stavros Kelepouris
Stavros Kelepouris Journalist Knack.be

Ieder jaar wordt het openingscollege Politicologie aan de Universiteit Gent gegeven door een ronkende naam uit de Belgische politiek. Dit jaar nodigde professor Carl Devos minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid – en al jaren de populairste politicus van het land – Maggie De Block (Open VLD) uit. De minister maakte duidelijk dat het gat in de begroting niet opgelost gaat worden door met een ‘botte bijl’ in de sociale zekerheid te hakken.

Een jaar terug stond Bart De Wever vooraan de Gentse aula, en gaf hij een striemend betoog tegen het wir schaffen das van Duits bondskanselier Angela Merkel. De Conventie van Genève werd net niet verscheurd in het pleidooi van de N-VA-voorzitter om de vluchtelingenproblematiek strenger aan te pakken. Maggie De Block is een politica andere stijl. Dat zei ook professor Carl Devos in zijn openingswoord. ‘Ze lijdt niet aan meningzucht, ze blijft weg van de testosteron van de Wetstraat en communiceert spaarzaam en secuur. Ze reikt concrete oplossingen aan voor concrete problemen. Minister De Block doet aan praktische politiek, niet aan ideologische vergezichten.’

Haar college moest in de eerste plaats een uiteenzetting worden van de sociale zekerheid, en hoe die zal ingrijpen in het leven van de studenten in de aula. Droger dan haar voorganger, maar daarom niet minder actueel: pensioenen staan onder druk, ziekenzorg kost handenvol geld, en met een begrotingsgat van meer dan 4 miljard ziet financiënminister Johan Van Overtveldt (N-VA) vooral ruimte om te snijden in de sociale zekerheid. ‘We zijn ongerust over onze sociale bescherming,’ stelde Carl Devos dan ook. De Block weet dat er beknipt moet worden, maar toonde zich vastbesloten het sociale systeem overeind te houden.

Een bevoegdheid van 97 miljard euro

Maggie De Block begon haar college met een veelzeggend cijfer: 97 miljard euro, de prijs van onze sociale zekerheid. Ter vergelijking: Justitie heeft een budget van 2 miljard euro. Ons sociaal systeem is een mastodont die hoe langer hoe onbetaalbaarder wordt. Vooral de pensioenen en de gezondheidszorg zijn de probleemkinderen. Een steeds kleinere actieve bevolking moet een groeiend aantal gepensioneerden onderhouden. ‘Ondanks inspanningen van de regering is de kost van de pensioenen dit jaar gestegen met 1 miljard.’

‘Je kan geen sociaal paradijs bouwen op een economisch kerkhof,’ klinkt het in een zeldzame oneliner van de minister. Ze weidt uitvoerig uit over hervormingen in sociale bijdragen, faciale tarieven, patronale bijdragen en meer van dat. Veel cijfers, maar tussen de lijnen zit wel een duidelijke baseline verstopt: knippen in de sociale zekerheid is al te makkelijke demagogie. ‘Wij zijn een land waarin de sociale bescherming goed uitgebouwd is,’ herhaalt ze enkele keren. Raak aan die sociale zekerheid, en je raakt met andere woorden aan het weefsel van ons land.

Modernisering in de gezondheidszorg

Tegelijk gaf de minister een betoog tegen kortetermijnpolitiek en patchwork-hervormingen. ‘Er was ooit een minister van sociale bescherming die, toen ik nog in de kamercommissie zetelde, zei dat ik mij geen zorgen moest maken: “Er is nog voor minstens 2 jaar geld om de pensioenen te betalen.”‘ Maggie De Block stelde dan ook een uitgebreid model voor om de factuur betaalbaar te houden, nu maar ook in de verre toekomst. Zoals Carl Devos zei: veel praktijkpolitiek, weinig ideologie.

Om de pensioenen te betalen, moet de taxshift nog verder gaan volgens De Block. Minder belastingen op arbeid, meer inkomsten uit BTW en roerende voorheffing. De gezondheidszorg moet dan weer vereenvoudigd en gemoderniseerd worden: minder doktersbriefjes en papieren attesten, meer ruimte voor mobiele gezondheidsapps, snellere terugbetaling van geneesmiddelen, een artsencampagne om de goedkoopste variant van een geneesmiddel voor te schrijven.

Ook dure geneesmiddelen voor zeldzame ziekten – zogenaamde weesgeneesmiddelen – moeten goedkoper, door op Europees niveau de prijsonderhandelingen te voeren. Op die manier moet de komende jaren 350 miljoen per jaar vrijkomen, die rechtstreeks naar de terugbetaling van experimentele therapieën moet gaan.

Geen botte bijl, wel een fijn scalpel

Na een uurtje keerde De Block terug naar het gat in de begroting. Met een gat van 4 miljard zal er in alle departementen opnieuw bespaard moeten worden, ook in haar eigen bevoegdheden. ‘Maar niet met de botte bijl, wel met een fijn scalpel’, waarschuwde ze Johan Van Overtveldt alvast. Waar die 4 miljard vandaan gaat komen, daarover bleef ze filosofisch. ‘Optimism is a moral duty,’ lachte ze.

Na het college kregen de studenten tijd om vragen te stellen. Daarin maakte minister De Block fijntjes duidelijk dat communautaire slogans niet aan haar besteed zijn. Op een vraag over transfers naar Wallonië: ‘Ik had verwacht dat er van een jongeman als jij een modernere vraag zou komen.’ Het leverde haar een krachtig opendoekje op.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content