Mag G4S Antwerps daklozencentrum uitbaten? ‘Bestuur zet procedure naar haar hand’

Daklozen in Brussel-Centraal © Belga
Stavros Kelepouris
Stavros Kelepouris Journalist Knack.be

Het Antwerpse OCMW gaat met G4S Care rond de tafel zitten over de exploitatie van daklozencentrum De Vaart. De bevoegde schepen Fons Duchateau zag in G4S Care al langer de ideale kandidaat, en volgens de Antwerpse socialisten is de procedure met opzet gestuurd in het voordeel van het bedrijf. Bij het kabinet van Duchateau wijst men de kritiek van de hand.

Het Antwerpse OCMW gaat met G4S Care – van de groep G4S, vooral bekend van zijn beveiligingspoot – rond de tafel zitten over de exploitatie van daklozencentrum De Vaart. Dat werd beslist op de OCMW-raad. De keuze van een nieuwe beheerder was de afgelopen maanden inzet van een politiek steekspel tussen het stadsbestuur en de oppositie, die allesbehalve warmloopt voor de privatisering en commercialisering van de daklozenopvang.

Eind vorig jaar had G4S Care het contract al bijna binnengehaald, toen Antwerps gouverneur Cathy Berx besliste dat de hele procedure moest worden overgedaan omdat de OCMW-raad niet was geraadpleegd. Ook voor die beslissing was de toekenning van De Vaart niet over rozen gelopen. Onderzoeksjournalistieke website Apache berichtte in september over ‘een juryrapport op maat van G4S‘. Vooral het contrast met CAW Antwerpen sprong in het oog: G4S, dat relatief weinig ervaring heeft in de zorgsector, kreeg een veel hogere score dan het CAW dat al vele jaren expertise kon opbouwen.

De bevoegde schepen Fons Duchateau (N-VA) is zelf een duidelijk voorstander van de toekenning aan G4S. ‘Het negeren van het niveauverschil tussen de ingediende dossiers omwille van zuilen van zelfbediening is geen optie,’ schreef hij een tijd terug op zijn Facebookpagina. De kritiek op het juryrapport weerlegde hij eerder al in een opiniestuk: ‘Het bedrijf heeft de opdracht binnengehaald omdat het als beste gerangschikt stond na een onafhankelijke jurering door experts met ruime ervaring in dakloosheid. Eén van de argumenten die die G4S Care boven concurrent CAW deed uitgroeien, was het aantal openingsuren dat ‘De Vaart’ in de toekomst kan bieden voor dezelfde prijs. Die verdubbelen namelijk bijna. Meer zorg voor dezelfde prijs, dus.’

Vergadering van twee minuten

Door een procedurefout zag het stadsbestuur zich echter genoodzaakt de hele projectoproep van nul herop te starten. Het heeft er volgens de Antwerpse socialisten alle schijn van dat het stadsbestuur sindsdien van de gelegenheid gebruik heeft gemaakt om de procedure naar zijn hand te zetten.

Tom Meeuws (sp.a)
Tom Meeuws (sp.a)© Belga

Zo is de evaluatie door een jury geschrapt, terwijl zo’n meerkoppige jury van internen en externen een vast onderdeel is bij de toekenning van zulke projectoproepen door de overheid. In een eerste fase worden de kandidaturen ontvankelijk verklaard, daarna geëvalueerd door een jury waarin idealiter externen zetelen, en vervolgens moet een beslissingsorgaan als een college of een OCMW-raad gemotiveerd beslissen over het juryverslag: dat is de gebruikelijke gang van zaken bij openbare aanbestedingen, architectuuropdrachten, en ook bij projectoproepen zoals in het geval van De Vaart.

‘Het verslag van de jury wordt normaal gezien overgemaakt aan de OCMW-raad, die ervoor kiest de besluiten al dan niet te volgen. In dit geval wordt de OCMW-raad zelf de jury’, zegt Antwerps sp.a-voorzitter Tom Meeuws over de situatie.

Een anonieme ambtenaar nam in dit geval de quotering van de kandidaten voor zijn rekening, klinkt het. Een week geleden kwam het managementcomité samen om de quoteringen voor in totaal zes projectoproepen goed te keuren. Dat gebeurde blijkbaar in een mum van tijd: de vergadering werd geopend om 18u04, en weer gesloten om 18u06 – op twee minuten tijd was de zaak beklonken, hekelt Meeuws. ‘Zo wordt de beoordeling gewoon naar de OCMW-raad doorgespeeld.’

Door een politiek orgaan jury te laten spelen, creëer je simpelweg een zweem van partijdigheid

Tom Meeuws, sp.a

‘In dat managementcomité zitten trouwens twee kabinetsmedewerkers van bevoegd schepen Fons Duchateau’, stipt hij nog aan. ‘We weten dat de schepen in deze zaak een zekere vooringenomenheid heeft. De kabinetsmedewerkers hadden er dus goed aan gedaan om even de zitting te verlaten wanneer het over De Vaart ging, maar ze zijn blijven zitten – voor de volle twee minuten.’

Voor de Antwerpse sp.a-voorzitter is de maat stilaan vol. ‘Door een politiek orgaan jury te laten spelen, creëer je simpelweg een zweem van partijdigheid en verkwansel je het broodnodige draagvlak voor je beslissing.’

‘Grote druk van oppositie op juryleden’

Bij het kabinet van schepen Duchateau wordt benadrukt dat niemand het beslissingsproces in deze of gene richting stuurt. De keuze om geen externe experts te betrekken, kwam er net door toedoen van de oppositie. ‘De druk vanuit de politieke oppositie en het middenveld zelf op kandidaat-juryleden maakte het onmogelijk om experts aan boord te nemen. De experts werden geconfronteerd met verregaande verdachtmakingen wanneer ze niet die de ‘gewenste’ partner aanduidden.’

De druk vanuit de oppositie op kandidaat-juryleden maakte het onmogelijk om experts aan boord te nemen

Michael Lescroart, woordvoerder van schepen Duchateau

‘In dit klimaat van druk zetten en onderlinge afspraken was het gebruik van externe experts de beste garantie geworden om geen objectieve jurering te hebben,’ zegt Michael Lescroart, de woordvoerder van Duchateau. Hij wijst ook op communicatie met een extern jurylid uit de vorige procedure: die persoon gaf zelf aan dat de druk van de oppositie en CAW bijzonder hoog was. Bovendien was het dossier van CAW volgens dat jurylid gewoon niet stevig genoeg.

Fons Duchateau (N-VA), Antwerps schepen voor Sociale Zaken
Fons Duchateau (N-VA), Antwerps schepen voor Sociale Zaken© Belga

Dat alles wil volgens Lescroart niet zeggen dat de uitkomst van de hele procedure achter de schermen bedisseld werd. ‘De beoordeling van de dossiers gebeurde door verschillende ambtenaren: specialisten van de bedrijven Maatschappelijke Integratie, Samenleven en Financiën. De mensen die de projectoproep hebben uitgeschreven en die ook zullen evalueren, hebben een vergelijkende analyse gemaakt van de projectvoorstellen.’

Die analyse werd daarna inderdaad voorgelegd aan het managementcomité. ‘Maar beweringen dat er zes oproepen zouden behandeld zijn in twee minuten, zijn ridicuul.’ De leden van het comité zouden tijdens twee vergaderingen de analyses verwerkt hebben. Vervolgens kregen ze de kans om de ontwerpbesluiten een laatste keer te controleren, waarna op de vergadering van twee minuten enkel nog de finale goedkeuring genoteerd moest worden, aldus Lescroart.

‘Het managementcomité verricht bovendien slechts beleidsvoorbereidend werk. De Raad voor maatschappelijk welzijn beslist uiteindelijk welke partner wordt uitgenodigd,’ klinkt het nog.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content