Ann Peuteman

‘Liever wat meer smartphone-etiquette dan een fotografeerverbod’

In steeds meer openbare zwembaden mag je geen foto’s meer nemen. ‘Maar veel lost dat niet op, want op strand, op straat en op café loop je wel nog constant het risico om gefotografeerd te worden’, schrijft Knack-redactrice Ann Peuteman. ‘Ons leven is één langgerekte fotosessie geworden en daar moeten dringend wat hoffelijker mee omgaan.’

Eerst had ik het niet eens door. Het was een bloedhete dag ergens aan het eind van juli en ik stapte een eind buiten Peking over de Grote Muur. Ik had wel het vage gevoel dat er naar me werd gekeken en ik hoorde bijwijlen een irritant geklik, maar lang stond ik daar niet bij stil.

Liever wat meer smartphone-etiquette dan een fotografeerverbod.

Pas toen een jong stel me een baby in handen probeerde te stoppen, begon het me te dagen. Zo’n lange, blonde westerlinge vonden ze daar blijkbaar een nog grotere attractie dan die hele Muur, en dus moest en zou ik op de foto met dat kind.

Mijn gids vertelde me later dat zijn landgenoten me al de hele middag hadden lopen fotograferen. Best bevreemdend dat mijn bezwete beeltenis vandaag, bijna vijftien jaar later, wellicht in familiealbums over heel China prijkt.

Anno 2017 kun je amateurfotografen al lang niet meer herkennen aan de camera op hun borst en je hoort ook geen geklik meer als ze toeslaan. Zo goed als iedereen draagt de hele tijd een al even scherp als discreet toestelletje met zich mee, verscholen in een smartphone. Maakt een voorbijganger een selfie, checkt hij of zijn haar wel goed zit, kijkt hij een filmpje of neemt hij stiekem een foto van je? Geen mens die het weet.

Het gevolg is dat iedereen die zijn huis weleens verlaat wellicht al door totale vreemden is vereeuwigd. Zij het dat die foto’s nu op Instagram of Facebook staan en niet langer in een album worden geplakt.

Erg gezond voor onze privacy is dat natuurlijk niet. Vandaar dat het in steeds meer Vlaamse zwembaden verboden is om foto’s te maken. Kwestie van te vermijden dat vieze mannen op het idee komen om in bikini gehulde deernes of halfblote kinderen te fotograferen. Maar ook omdat niemand het risico wil lopen dat een brave huismoeder ongewild inzoomt op zijn kippenborst, spillebenen of rughaar als ze de waterpret van haar kroost vastlegt.

Veel protest lokken zwembaden dan ook niet uit met zo’n fotografeerverbod. Net zoals er begrip voor is dat smartphones niet welkom zijn in de sauna of het welnesscentrum. Maar we kunnen fotograferen natuurlijk niet overal gaan verbieden. Zelfs niet op elke plaats waar mensen de neiging hebben om hun kleren uit te trekken. Wat bijvoorbeeld met het strand, waar kleuters geregeld zonder zwembroek rondhuppelen en de bilspleet van vaders al eens zichtbaar wordt tijdens het optrekken van een zandkasteel?

Ook in het dagelijkse, aangeklede leven worden er tegenwoordig pogingen ondernomen om wildfotografie aan banden te leggen. Zo zijn er veel scholen waar leerlingen geen foto’s mogen nemen en beginnen ook sommige werkgevers dat hun personeel te verbieden. Her en der is er zelfs al een restaurantuitbater die het zat is dat zijn klanten de hele avond hun bord zitten te fotograferen.

Maar verder moeten we onze erbij neerleggen dat het leven tegenwoordig één langgerekte fotosessie is. In parken, straten, pleinen, campings, restaurants en cafés: altijd en overal loop je het risico om (al dan niet per abuis) gefotografeerd te worden. Hoe je er ook uit ziet, wat je ook aan het doen bent, in wiens gezelschap je je ook ophoudt.

Hoog tijd dus om een paar afspraken te maken. Het spreekt natuurlijk voor zich dat je geen tienermeisje fotografeert dat nietsvermoedend in badpak langs het zwembad kuiert en ook geen spottende beelden maakt van zwaar dementerende bejaarden, zoals personeelsleden van een woonzorgcentrum in Puurs vorig jaar deden. Maar voor al die andere, veel minder flagrante situaties, kunnen we beter etiquetteregels opstellen dan een fotografeerverbod uitvaardigen. Al zou het al een hele stap vooruit zijn als we met z’n allen wat meer hoffelijkheid aan de dag leggen.

Beeld een ander niet af zoals je zelf niet afgebeeld zou willen worden.

Zo lijkt het me evident dat je hele en halve bekenden om hun toestemming vraagt voor je ze fotografeert, of toch zeker voor je het resultaat online zet. Maar daar schieten al die vreemden in de achtergrond natuurlijk niets mee op. Misschien is het een idee om voor hen een oude morele richtlijn vanonder het stof te halen: beeld een ander niet af zoals je zelf niet afgebeeld zou willen worden. Ik mag hopen dat al die Chinezen van destijds ook zo hoffelijk zijn geweest. En dat ik niet in zo’n album ben ingeplakt met een gapende gulp of een restje Chinese broccoli tussen mijn tanden.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content