De regering-Michel zit precies één jaar in het zadel.

Jean Faniel (politicoloog, verbonden aan het onderzoekscentrum CRISP): De federale regering is er het afgelopen jaar gedecideerd ingevlogen. Er waren de verhoging van de pensioenleeftijd, de indexsprong, de hervormingen in de werkloosheid en de antiterreurmaatregelen. Die daadkracht is ook een belangrijk punt van kritiek. Of het nu de oppositiepartijen zijn, de vakbonden, de Liga voor Mensenrechten, de hoge magistraten of de vertegenwoordigers van de zorgsector: stuk voor stuk vinden ze dat de regering te hard van stapel loopt. Dat komt omdat de regeringspartijen ideologisch dicht bij elkaar aanleunen. Bovendien beschikken ze over een ruime meerderheid in de Kamer.

Aan Franstalige kant is de oppositie toch bijzonder vurig?

Faniel: Dat is waar, maar de Franstalige oppositiepartijen zitten zelf ook in slechte papieren. De PS had het moeilijk om de juiste toon te vinden. De schreeuwerige oppositie van PS-fractievoorzitter Laurette Onkelinx sloeg niet aan en voorzitter Elio Di Rupo ligt intern onder vuur. Ecolo verwerkt nog altijd de zware verkiezingsnederlaag en het CDH zit in een lastig parket. De partij probeert de brokken met de MR een beetje te lijmen, maar als de polarisatie toeneemt, vindt een centrumpartij moeilijk haar plaats.

De MR is de enige Franstalige partij in de regering, waardoor haar democratische legitimiteit aanvankelijk gering leek. Is die kritiek verstomd?

Faniel: Dat denk ik wel, maar er duiken nu andere klachten op. De regering-Michel wordt verweten onvoldoende transparant te zijn. De eerste dagen na de aanslagen in Parijs en de afkondiging van de bijzondere antiterreurmaatregelen weigerde premier Charles Michel (MR) de parlementaire interpellaties te beantwoorden. Hij heeft de parlementaire controle toen een paar dagen buitenspel gezet. Daarnaast wordt de regering incompetentie verweten; zo hebben ministers Marie-Christine Marghem (MR) en Jacqueline Galant (MR) allebei zwaar onder vuur gelegen.

Hoe kijkt men in Wallonië tegen de N-VA aan? Is zij nog steeds de baarlijke duivel?

Faniel: Veel Franstaligen zien tot hun verbazing dat de N-VA haar best doet om de federale regering te laten functioneren. Slechts weinigen hadden daar een jaar geleden geld op ingezet. Veel Franstaligen waarderen Theo Franckens harde lijn in het migratiedebat, want ook in Wallonië is er veel verzet tegen de komst van vluchtelingen en asielzoekers.

En wat met de figuur van N-VA voorzitter Bart De Wever?

Faniel: De Franstalige beeldvorming wordt bepaald door het idee dat De Wever de regering onder voogdij heeft. De oppositie laat niet na dat te benadrukken. De diamanttaks (uitzonderlijk belastingregime voor de diamantsector, nvdr.) was een cadeau voor de Antwerpse diamantsector. Het langer openblijven van de kerncentrales Doel 1 en 2 is, net zoals het akkoord over de verdeling van de klimaatlasten, vooral goed voor Vlaanderen. In al die dossiers lijkt De Wever de echte premier.

Wat zijn de gevolgen van de regeringscoalitie met de N-VA voor de MR?

Faniel: De MR heeft de andere Franstalige partijen tegen zich in het harnas gejaagd en moet zich vastklampen aan de federale regering en toegevingen doen aan de N-VA. Toen de N-VA de aanval inzette op Damien Thiéry, de burgemeester van Linkebeek, heeft de MR hem nauwelijks verdedigd.

Als de MR ook in de Waalse regering had gezeten, zouden de zaken allicht anders zijn gelopen. Maar Michel moet tot elke prijs zijn regering beschermen, ook als hij daardoor aan Franstalige kant in moeilijkheden geraakt. Ik vermoed dat de coalitie, als ze nog een meerderheid heeft, in 2019 gewoon voortgezet zal worden.

Op voorwaarde dat de N-VA in 2019 geen communautaire eisen op tafel legt.

Faniel: Voor nieuwe stappen in de staatshervorming is een tweederdemeerderheid nodig en een meerderheid in elke taalgroep in Kamer en Senaat. Dat zie ik niet zo snel gebeuren.

Zal die vervlechting met de N-VA geen electorale ramp zijn voor de MR?

Faniel: In de peilingen is de MR niet sterk achteruitgegaan, maar ook niet vooruit. De kritiek glijdt van Michel af zoals regen van een paraplu. De MR lijkt vandaag een vastberaden partij die doet wat ze zegt. Bovendien kan ze in deze centrumrechtse regering eindelijk echt een stuk van haar programma uitvoeren. Dat hebben de liberalen niet meer meegemaakt sinds de regeringen Martens-Gol in de jaren tachtig.

Zit zijn regering de rit uit?

Faniel: Dat is heel moeilijk te zeggen. Communautaire conflicten komen in dit land altijd aan de oppervlakte. Zo kan de situatie in Linkebeek tot een splijtzwam uitgroeien. Veel Franstaligen geloven dat de N-VA op een gegeven moment toch een communautaire bom zal doen ontploffen, waardoor de regering zal vallen.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content