Koningin Fabiola overleden

Koningin Fabiola is op 86-jarige leeftijd overleden, dat heeft het paleis gemeld.Sinds een longontsteking in 2009 ging haar gezondheidstoestand achteruit. Haar laatste officiële optreden dateert van 31 juli 2013, toen ze de herdenkingsmis bijwoonde voor de 20ste verjaardag van het overlijden van koning Boudewijn.

Koningin Fabiola is op 86-jarige leeftijd overleden. Dat heeft het paleis gemeld. Ze was de weduwe van koning Boudewijn met wie ze op 15 december 1960 was gehuwd. Daardoor werd ze op 32-jarige leeftijd de vijfde koningin der Belgen.

Kunstmatige beademing

‘De gezondheidstoestand van koningin Fabiola was sinds 2009 erg verzwakt, na de longontsteking die ze toen had opgelopen’, zegt Rafike Yilmaz, woordvoerster van het paleis. ‘De laatste tijd had ze ook kunstmatige beademing nodig.’

Over het precieze tijdstip van het overlijden had de woordvoerster nog geen informatie. ‘Ik kan wel zeggen dat ze in het Kasteel Stuyvenberg is overleden’, zegt Rafike Yilmaz. ‘Koning Filip en konigin Mathilde zijn nu bij haar. Ook de andere leden van de koninklijke familie zijn op de hoogte gebracht van het overlijden, net als de premier en de andere autoriteiten van het land.’

Vroom-katholiek

Dona Fabiola, Fernanda, Maria de las Victorias, Antonia, Adelaida de Mora y Aragon, werd op 11 juni 1928 in Madrid geboren. Ze was de derde van zeven kinderen: ze had drie zussen en evenveel broers. Haar ouders zijn graaf Don Gonzalo de Mora Fernandez, Riera del Olmo en Dona Blanca de Aragon y Carrillo de Albornoz, Barroeta-Adamar y Elio. Onder haar voorouders bevinden zich beroemde leden van de koninklijke families van Aragon en Navarro, families die een belangrijke rol speelden in de geschiedenis van Spanje.

Fabiola studeerde in Madrid, Parijs en Lausanne. Na een opleiding tot verpleegster ging ze werken in een militair hospitaal in Madrid. Het was kardinaal Jozef Suenens die de vroom-katholieke Boudewijn in contact bracht met de voormalige Ierse non Veronica O’Brien (1905-1998). De diepgelovige O’Brien was de drijvende kracht achter het Marialegioen en zou in de jaren ’70 samen met Suenens de charismatische beweging introduceren aan het Belgische koningshuis. Het was O’Brien die Boudewijn uiteindelijk hielp om zijn bruid Fabiola, zeer vroom-katholiek van huis uit, te vinden. “Dit huwelijk was gegrondvest op religieuze geloofsredenen”, zei Wilfried Brieven, de voormalige secretaris van kardinaal Suenens hierover.

Kinderloos

Het huwelijk van koning Boudewijn en koningin Fabiola bleef kinderloos, een groot drama in hun beider leven, maar het koninklijke koppel boog dat gemis aan eigen nakomelingen om in een collectieve liefde voor àlle kinderen. “Stilaan zijn we gaan begrijpen dat door zelf geen kinderen te hebben, er meer plaats vrij is in ons hart om alle, werkelijk alle kinderen lief te hebben”, zei koning Boudewijn daarover in een van zijn toespraken.

De koningin had in België nog geen grondwettelijk statuut, Fabiola vervulde een louter representatieve functie aan de zijde van koning Boudewijn. Zij ontving samen met hem gasten en vergezelde hem op reizen in binnen- en buitenland. Maar Fabiola ontwikkelde ook zelf initiatieven, vooral op sociaal en cultureel vlak. Zo publiceerde ze in 1961 een bundel met twaalf sprookjes. Het boek verscheen in meerdere talen en Fabiola stond de rechten af aan het Nationaal Werk voor het Kind. En na de dood van koningin Elisabeth in 1965, nam ze de Hoge Bescherming van de Internationale Muziekwedstrijd Koningin Elisabeth van haar over en werd ze erevoorzitster. Ze zou die rol toegewijd blijven vervullen tot eind 2013, wanneer koningin Mathilde haar opvolgde als erevoorzitster.

Ook steunde de vijfde Belgische koningin medisch-sociale projecten voor kinderen en via de “Nationale Stichting Koningin Fabiola voor de Geestelijke Gezondheid” moedigde ze het onderzoek naar, de preventie en behandeling van mentale en socioculturele achterstand bij kinderen aan. Tal van “homes” voor (mentaal) gehandicapte kinderen dragen haar naam. In het koninklijk paleis richtte ze ook een sociaal secretariaat op, dat elke vraag om hulp van om het even waar in het land onderzoekt en beantwoordt. Vaak gebeurde dat zelfs in nauw overleg met Fabiola.

Doodsbedreigingen

Na het overlijden van koning Boudewijn in juli 1993 behield Fabiola haar titel van koningin. In september van dat jaar aanvaardde ze het voorzitterschap van de Koning Boudewijn Stichting, een organisatie die opgericht is om de levensomstandigheden van de Belgische bevolking te verbeteren. De jongste jaren hield Fabiola zich vooral bezig met de positie van de vrouw in ontwikkelingslanden. Ze bleef ook erg actief en woonde tal van concerten, tentoonstellingen en prijsuitreikingen bij.

Op 21 juli 2009 woonde ze het Te Deum bij voor de nationale feestdag in de Sint-Michiels-en-Sint-Goedelekathedraal van Brussel. Ook was ze aanwezig op het militaire defilé op het Brusselse Paleizenplein, waar bijzondere veiligheidsmaatregelen werden genomen. Een anonieme briefschrijver had er in mei 2009 mee gedreigd om Fabiola tijdens het defilé “met een kruisboog” te vermoorden. Koningin Fabiola reageerde gevat en met humor door tijdens het nationaal defilé een appel te tonen, een knipoog naar Wilhelm Tell.

Tussen eind juli en half november 2009 bleef koningin Fabiola afwezig op de belangrijke activiteiten van de koninklijke familie. Volgens het koninklijk paleis moest Fabiola rusten om te herstellen van een zware longontsteking. Voor die longontsteking moest Fabiola op 16 januari 2009 opgenomen worden in het Sint-Jansziekenhuis in Brussel. Ze bleef er tot 20 februari, waarna ze terugkeerde naar Kasteel Stuyvenberg om verder te herstellen. Kort daarvoor, op 8 januari 2009, verbleef de 81-jarige weduwe van koning Boudewijn al in het universitair ziekenhuis van Luik voor een ingreep aan de schildklier, die goed was verlopen.

Begin januari 2010 ontving de krant La Dernière Heure een postkaart met nieuwe doodsbedreigingen tegen koningin Fabiola. Ook VTM bleek enkele weken eerder een dergelijke dreigbrief gekregen te hebben, maar besteedde er toen geen verdere aandacht aan. De brief die VTM ontving, preciseerde dat koningin Fabiola zou “worden omgebracht met vijf kogels, tenzij ze intrad in het klooster”. De koningin zou daarmee moeten boeten voor het “losbandige gedrag” dat ze in het verleden aan de dag heeft gelegd. Enkele dagen na La Dernière Heure ontving ook het postsorteercentrum van Anderlecht een nieuwe dreigbrief aan het adres van de koningin. Het Orgaan voor de Coördinatie van de Analyse van de Dreiging verhoogde de waakzaamheid naar aanleiding van de doodsbedreigingen. In mei 2010 ontving La Dernière Heure een nieuwe dreigbrief, die opnieuw verwees naar de nationale feestdag en waarin de auteur zich onder andere afvroeg of Fabiola “een buitenechtelijke relatie heeft gehad met de Joegoslavische ex-dictator Tito”. Na deze brief werd John B. (Blake), een Schot die met zijn vrouw in Koksijde woont, opgepakt. De man was ook bij een eerdere dreigbrief al in beeld gekomen. Hij werd echter opnieuw vrijgelaten en er werd hem en zijn echtgenote uiteindelijk niets ten laste gelegd.

In juli 2011 bedreigde een anonieme briefschrijver niet alleen de koningin, maar ook minister van Defensie Pieter De Crem (CD&V) met de dood. Aanleiding waren de oorlogen waarin ons land betrokken was, onder meer die in Libië. “Lees de Koran om te begrijpen waarom oorlog voeren in moslimlanden niet ongestraft blijft”, was te lezen in de brief. Op de nationale feestdag en de Europese top op diezelfde dag werden 1.500 agenten van de lokale en de federale politie ingeschakeld om over de veiligheid te waken.

Begin november 2012 werd gemeld dat koningin Fabiola, toen 84, weg zou blijven van Koningsdag. Zelfs in een rolstoel zou het Te Deum te vermoeiend zijn voor haar. De weduwe van Boudewijn miste nooit eerder Koningsdag. Ook de laatste jaren niet, toen ze ook al slecht te been was. Een maand erna was de koningin wel opnieuw aanwezig bij het kerstconcert in het paleis in Brussel.

Laatste officiële optreden

In januari 2013 kwam koningin Fabiola in opspraak, toen bekendraakte dat ze de privéstichting “Fons Pereos” had opgericht om haar erfenis te regelen en de nalatenschap van koning Boudewijn in de verf te zetten. Er werd haar verweten overheidsgeld van het beoogde doel af te wenden. Na de heisa die daarop volgde, beloofde de koningin dat ze de stichting zou opdoeken. Ze zei dat ze nooit de bedoeling had om de stichting te financieren met geld uit haar dotatie, en dat ze de politieke gevolgen had onderschat. De federale regering besliste om het dotatiesysteem te hervormen, met onder meer de vermindering van de dotatie van de koningin nog hetzelfde jaar.

Op 19 maart 2013 woonde Fabiola in de Sint-Michiels- en Sint-Goedelekathedraal in Brussel een dankmis bij voor de intronisatie van de nieuwe paus, en op 31 juli 2013 woonde Fabiola nog de herdenkingsmis bij naar aanleiding van de 20ste verjaardag van het overlijden van koning Boudewijn. Dat was haar laatste officiële optreden, want op 31 juli 2014 moest ze om gezondheidsredenen verstek laten gaan bij de 21 ste verjaardag van Boudewijns heengaan. (Belga/WB)