Knack Extra: Grote schandalen

Deze Knack Extra is vanaf 16 februari verkrijgbaar samen met Knack Magazine.

Zoetmiddel bij de thee

Neen, wij Belgen hoeven ons echt niet te schamen voor onze schandalen. Als het op schandaleuze affaires aankomt, dan staan we ons mannetje en kunnen we ons meten met grote naties als Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk.

Toegegeven, het Christine Keelerschandaal, over een hyperactieve callgirl die afwisselend de alkoof deelde met de Britse defensieminister John Profumo en met Sovjetmilitair Jevgeni Ivanov, staat internationaal nog steeds op eenzame hoogte. Daar valt, voorlopig, niet aan te tornen.

Toch hebben de Belgen van meet af getoond à la hauteur te zijn. Wij laten ons vandaag graag voorstaan op een kerkelijk pedofilieschandaal zonder voorgaande. En het klopt: een bisschop die bekent jarenlang zijn neefje te hebben misbruikt, is een ernstig te nemen kwestie. Doch we vergeten al te snel dat België hiermee niet aan zijn proefstuk was. Niet eens dertig jaar na de Belgische onafhankelijkheid, in 1859, werd het land opgeschrikt door het verschrikkelijke pedofilieschandaal omtrent de paters van het trappistenklooster van Forges-lez-Chimay.

Een en ander werd destijds in de liberale kranten con gusto uitgesmeerd. De katholieke kranten schreven dan weer dat ‘de arme paterkens onschuldig betigt (gevolgentlyk onschuldig veroordeeld) werden’.

Doch Frans Adams, pseudoniem voor de uitgetreden jezuïet Joseph Woutersz – een Rik Devillé van die tijd -, schreef een ophefmakend boekje over de zaak zonder al te diep in te gaan op de details ‘aengezien de openbare zedelykheid verbiedt al te walgelyke byzonderheden aen te roeren’. Want drie trappisten hadden zich schuldig gemaakt ‘aen de tweede der wraekroepende zonden, welke de Mechelse Catechismus opnoemt in de 39e les met uitleg blz 199′. Dat klonk misschien niet erg duidelijk en daarom voegde Adams eraan toe dat de jongens zich gedwee ’tot een geil werktuig lieten gebruiken van hunne onweerdige leermeesters’.

Nog geen dertig jaar later vermoordde de Aalsterse volksvertegenwoordiger Gustave Van der Smissen zijn vrouw, een gewezen chanteuse van de Muntschouwburg, die nog naakt had geposeerd voor de erotomane kunstenaar Félicien Rops. De Brusselse kranten stonden vol met de verhalen van de bedrogen député en zijn kwikkebil van een Alice Renaux. En het was een heerlijke tijd voor de kranten, want de lezers kregen recht op niet één maar twee assisenprocessen met Van der Smissen in de hoofdrol. Het Hof van Cassatie verbrak immers de uitspraak van het eerste proces, wegens vormfouten.

En wat te denken van het schandaal omtrent de financier André Langrand-Dumonceau, die zich had voorgenomen de katholieke versie van Rothschild te worden. Zijn financiële avonturen eindigen in een compleet debacle waar ‘hooggeplaatsten’, met banden tot in het Vaticaan, bij betrokken waren. Zelfs koning Leopold II werd genoemd als een van de gangmakers van de avontuurlijke financier.

Tussendoor was er nog het financiële schandaal over een gigantische grondspeculatie met bouwterreinen gelegen waar vandaag het Brusselse Luxemburgstation staat en waar het nieuwe justitiepaleis zou komen. Zowat de hele top van de toenmalige Generale Maatschappij en het Brusselse stadsbestuur werd met de vingers in de teil betrapt.

En mogen we toch niet met een zekere voldoening terugblikken op de gruwelijke moord in de Gewijde Boomstraat in Elsene. De moord werd gepleegd door de Brusselse politiecommissaris Alexander Courtois – Sander voor de vrienden. Die had van het afzetten van oude dames een lucratieve bijverdienste gemaakt.

In de 19e eeuw ook gold België als het centrum van de internationale vrouwenhandel. De Engelse sensatiekranten stonden in die dagen vol met verhalen – verhalen die in niets moeten onderdoen voor die van de Dutrouxzaak – van argeloze Engelse kindermeisjes die onder valse voorwendsels naar België werden gelokt en hier in een van de vele bordelen eindigden.

Jawel, al heel snel wisten de Belgen ‘dat liefde en schandalen de beste zoetmiddelen zijn voor bij de thee’.

Rik Van Cauwelaert