Knack Extra: 30 jaar TGV

Deze Knack Extra is vanaf 7 september verkrijgbaar samen met Knack Magazine.

HET TGV-EFFECT Door Rik Van Cauwelaert.volgens de nederlandse journalist Henk Hofland zijn er drie manieren om het volk dom te houden. Een eerste beproefde manier is te verhinderen dat het volk naar een degelijk televisiejournaal kan kijken. Aan de lezer om te oordelen of dat hier het geval is.

Een tweede manier is ervoor te zorgen dat zoveel mogelijk mensen in hun auto worden gewurmd. Want, doceerde Hofland, de auto houdt de mens dom. Omdat de bestuurder, terwijl die rijdt, niet kan lezen en zelfs niet behoorlijk nadenken.

Het derde middel houdt daarmee verband. Want om die automobiele domheid in stand te houden zal de overheid het openbaar vervoer zo armtierig uitrusten dat de reizigers kiezen voor de eigen rijdende gevangenis.

Hofland schreef dit toen hier nog felle weerstand werd geboden tegen de aanleg van de hogesnelheidslijn. Het eerste geplande traject liep van Parijs, via Brussel en Luik, naar Keulen, met Brussel-Zuid – toen nog een krocht van een station – als toekomstig paleis voor de Train à Grande Vitesse. Al moet Brussel-Zuid vandaag nog steeds onderdoen voor het faraonische Guilleminstation in Luik, dat door Louis Tobback een van de grootste verspillingen uit de Belgische geschiedenis wordt genoemd. Maar we dwalen af.

In de jaren 1980 kwamen alle beschermers van beemden, gaarden en zeldzame windmolens uit het maquis tegen de aanleg van de hogesnelheidslijn. Een van hen, althans zo dachten we, was de Leuvense socialist Louis Tobback. Volgens de chroniqueur van een overigens progressieve en bijgevolg geloofwaardige courant was Tobback zelfs bereid zich voor de aanstormende hogesnelheidstrein te gooien, mocht die er ooit komen.
Dat laatste bleek, zo wordt u verderop onthuld, een foute voorstelling.

Tobback was, zo zegt hij vandaag, tegenstander van het traject dat door toenmalig minister van Verkeer, de liberaal Herman De Croo, zelf op zijn werktafel was uitgetekend. En dat traject liet Leuven, de stad van Tobback, helemaal links liggen. Om maar te zeggen hoe pervers die Herman De Croo kan zijn.

Tobback had kennelijk al in de gaten dat als gevolg van de komst van de tgv – een toonbeeld van Frans vernuft – het Europese stedenpatroon behoorlijk zou wijzigen. Onder spoorspecialisten gold toen al de vuistregel: ‘Wie is aangesloten, zal bloeien, wie niet is aangesloten, krijgt het moeilijk.’

Leuven werd uiteraard geen stopplaats, maar de dagelijks meerdere keren voorbij zoevende tgv – of hst, zo u wilt – heeft de universiteitsstad alvast een zeer verfraaide stationsbuurt opgeleverd.

Hofland, zelf een enthousiaste treinreiziger, voorspelde in 1988 nog dat het nageslacht ooit wel eens die anti-tgv-generatie ter verantwoording zou roepen. Maar zo ver kwam het niet. Het verweer werd immers snel afgeslagen.

Goed twintig jaar later raken alle grote Europese steden met snelsporen verbonden. Alle belangrijke luchthavens sluiten aan op het tgv-net.

België neemt daarin een centrale plaats in. Want in Brussel kruisen de grote internationale lijnen van TGV, Eurostar, Thalys en andere elkaar.

Bijgevolg bleef het tgv-effect niet uit. Drie jaar geleden al, in 2008, ging het Europese hogesnelheidsspoor over de grens van 100 miljard passagierskilometers. Dat was een verdubbeling in amper tien jaar tijd.

Terwijl van de Chunnel, die het continent met het Verenigd Koninkrijk verbindt, amper de helft van de capaciteit wordt gebruikt, omdat het Engelse snelspoor voorlopig niet verder loopt dan Londen.

Volgens studiediensten verwacht Europa tegen 2030 ruim 50 procent meer internationale reizigers. Die forse toename van het internationale treinreizigersverkeer dwingt de Belgische ­overheid en de NMBS tot nieuwe, spectaculaire infrastructuurwerken. Een ervan is de mogelijke aanleg van een nieuwe Brusselse Noord-Zuidverbinding, onder de oude overbezette verbinding.
NMBS-ingenieurs worden al week bij de gedachte aan dit nog te graven kunstwerk.

Wie vandaag het Europese netwerk van de reeds operationele hogesnelheidslijnen in Europa bekijkt, alsook de lijnen in aanbouw, kan alleen maar onder de indruk raken van de dichtheid van dat netwerk.

Van de aanleg van Union Pacific Railroad wordt al eens beweerd dat die voor de economische opmars van de Verenigde Staten belangrijker is geweest dan de Atlantische scheepsverbindingen. Als historici zich later over de geschiedenis van de Europese Unie buigen, dan zou wel eens kunnen blijken dat niets de Europese integratie meer heeft bevorderd dan de liberalisering van het internationale reizigersverkeer en de uitbouw van het hogesnelheidsnet.

INHOUD Van de redactie – Door Rik Van Cauwelaert.

‘Ik heb woord gehouden’ – Na 25 jaar legt Louis Tobback uit hoe het nu precies zat met die TGV waar hij zich desnoods voor ging gooien.

Het hogesnelheidscompromis – Eerst ging er maar één tgv-station zijn in België. Het werden er uiteindelijk drie.

Vroeg gereserveerd, prijs gehalveerd – De tijd dat iedereen aan dezelfde prijs naar Parijs of Keulen spoorde, ligt ver achter ons.

‘We blijven vechten voor Brussel-Zuid’ Directeur-generaal Michel Jadot van NMBS Europe wet de messen voor wat zich als een heuse hst-slag om Brussel aankondigt.

5x hst – Alles wat u moeten weten over TGV, Thalys, Eurostar, ICE en die ene hogesnelheidstrein die binnenkort in ons land moet stoppen: de Fyra.

Hst x3 – Tegen 2025 moeten er driemaal zoveel hogesnelheidssporen Europa doorkruisen dan nu het geval is, plus een kaart van het Europese hogesnelheidsnet.

Het afscheid van zichzelf – De reis van een Hagelander naar Lyon, over dezelfde sporen waarover dertig jaar geleden de eerste TGV raasde. Een kortverhaal door David Nolens.

De nadelen van een groot voordeel – De klassieke internationale trein is een uitstervende soort.

Evacueren langs de haaien van Aquatopia, aub Knack Extra mocht een dagje meekijken naar de beelden van de 350 veiligheidscamera’s in Antwerpen-Centraal.

De kogel en zijn nageslacht – De eerste hogesnelheidstrein reed niet in Frankrijk, maar in Japan. Enkele historische momenten in tgv-tempo.

Die twaalf seconden vertraging moet eruit! – Bij de Japanse Shinkansen betekent ‘op tijd’ dat er tot op de seconde gerekend wordt.

Franglais – Geert Zagers over viennoiseries in een Londens station en huizenprijzen in Lille.

‘Een operatie in Sovjetstijl’ – President Barack Obama krijgt forse kritiek op zijn plannen voor een Amerikaanse hogesnelheidstrein.

Het land van Albert – Strip door Steve Michiels.

Railroad robbers – Bladspiegel door Koen Meulenaere.

Partner Content