Kinderrechtencommissaris wil maximumfactuur ook in secundair onderwijs
Vlaams Kinderrechtencommissaris Bruno Vanobbergen stelt voor om de maximumfactuur in het onderwijs uit te breiden naar het secundair onderwijs. Het is slechts één van de suggesties die Vanobbergen doet in zijn manifest tegen kinderarmoede “Spelen in zwarte sneeuw”.
Bruno Vanobbergen vindt dat de bestrijding van (kinder)armoede beter kan en moet. Het beleid zou zich ook minder moeten focussen op de zelfredzaamheid en meer op de “structurele uitsluitingsmechanismen”, vindt hij.
Bijna 1 op de 5 kinderen in ons land leeft in armoede. Een cijfer dat tot nadenken stemt, vindt de Vlaamse Kinderrechtencommissaris. In zijn boek bekijkt hij de armoedeproblematiek vanuit kinder- en mensenrechtenperspectief. Wat betekent armoede voor hen en voor hun gezin? Hoe benaderen de samenleving en het beleid die kinderen in armoede? En welke hefbomen zijn er voor een betere armoedebestrijding?
‘Eigen schuld dikke bult’
Volgens Vanobbergen is armoede complex. Natuurlijk zijn inkomen en wonen essentieel, maar het probleem gaat veel dieper en breder dan dat. Het is zo’n “structureel maatschappelijk probleem” dat armoede verweven zit in heel veel domeinen. Wie in armoede leeft, heeft namelijk ook in onderwijs, gezondheidszorg en vrije tijd extra hindernissen te overwinnen. Mensen in armoede stellen een bezoek aan de tandarts uit, kunnen zich niet inschrijven in een sportclub… Vaak vormen oorzaken en gevolgen daarbij een onontwarbaar kluwen. Daarom volstaat het volgens Vanobbergen ook niet om de bestrijding van armoede toe te spitsen op één domein. De Vlaamse aanpak concentreert zich volgens hem te fel op zelfredzaamheid. Die focus op de ‘eigen kracht’ van mensen wordt al snel de ‘eigen verantwoordelijkheid’. “Dit schiet dan snel door naar ‘eigen schuld , dikke bult’ en leidt tot negatieve gevoelens en een aanpak gestoeld op repressie en sancties”, schrijft Vanobbergen. “Het is niet zelfredzaamheid die centraal moet staan in de strijd tegen armoede, maar wel de structurele uitsluitingsmechanismen”, klinkt het nog. Ook de Dalrymple-benadering – met als leidraad ‘wie niet horen wil, moet voelen’ gekoppeld aan een voorwaardelijk overheidsbeleid – is volgens Vanobbergen niet de beste. Die benadering, genoemd naar de Britse psychiater Theodore Dalrymple, “blijft al te vaak steken in een te grote klemtoon op het gedrag van de mensen in armoede en vergeet daarbij de noodzakelijke aandacht voor achterliggende maatschappelijke structuren die een belangrijke rol spelen in de creatie van ongelijkheid tussen mensen”.
Voorbehoud
Daarom pleit Vanobbergen voor ingrepen in verschillende van die maatschappelijke domeinen. Zo zou de nieuwe kinderbijslag een instrument moeten zijn om de kinderarmoede “substantieel” te verlagen, moeten er meer sociale woningen komen, moet de kinderopvang een volwaardige basisvoorziening worden die voor iedereen toegankelijk is en zou er dus ook best een maximumfactuur komen in het secundair onderwijs. “In de tweede en derde graad, waar grote verschillen bestaan tussen richtingen, kan een maximumfactuur op maat van elke richting worden vastgelegd. De schooltoelage kan daaraan worden gekoppeld, zodat ze zoveel mogelijk de werkelijke schoolkosten dekt”, licht Vanobbergen toe.
In het basisonderwijs bestaat die maximumfactuur al sinds september 2008. Het is een instrument voor het begrenzen van de kosten voor activiteiten in het onderwijs.
Op politieke vlak lopen de meningen over de (on)zin van de uitbreiding naar het secundair onderwijs uiteen. Enkele maanden geleden maakte minister van Onderwijs Hilde Crevits nog voorbehoud bij de invoering van een maximumfactuur in het secundair. Ze wees toen op de moeilijkheid van de maatregel. Zo is het secundair onderwijs veel “disparater” dan het geïntegreerde basisonderwijs. Zeker vanaf de tweede graad zijn er grote verschillen tussen de richtingen. De CD&V-minister wil daarom eerst de studiekosten meten.
Het boek “Spelen in zwarte sneeuw” wordt op donderdag 9 februari voorgesteld in het Vlaams Parlement.