John Crombez (SP.A)

‘Justitie moet een eind maken aan wantoestanden met wet op bewindsvoering’

John Crombez (SP.A) Kamerlid en gewezen voorzitter SP.A

‘De wet op de bewindsvoering brengt nog te veel problemen met zich mee’, schrijft SP.A-voorzitter John Crombez. Aan de hand van een persoonlijk voorbeeld roept hij justitie op om actie te ondernemen.

In januari 2014 diende ik een klacht in tegen een West-Vlaamse vrederechter. Die klacht was gebaseerd op een lange lijst getuigenissen over mensen met dementie, Alzheimer of een handicap die, gespreid over veel jaren, op een wel heel schaamteloze manier beroofd werden door bewindvoerders. Bewindvoerders die aangesteld waren door diezelfde vrederechter.

In theorie kunnen mensen die niet meer bekwaam zijn om zelfstandig beslissingen te nemen, rekenen op de goed uitgebouwde bescherming van de nieuwe wet op de bewindvoering (17 maart 2013). Daarin wordt vertrokken van de mensenrechten en de waardigheid van mensen die dementie of een handicap hebben. De vraag is altijd: wat kunnen zij nog wel zelf beslissen en wat niet? Op die manier wordt een bewindvoering op maat van de beschermde persoon uitgewerkt, één die hem zoveel mogelijk zijn eigen leven laat leiden.

In de praktijk wordt op sommige plaatsen in ons misbruik gemaakt van de kwetsbaarheid van mensen die hun geestelijke vermogens kwijt zijn

In theorie, want in de praktijk wordt op sommige plaatsen in ons land die bescherming buitenspel gezet en wordt er zelfs misbruik gemaakt van de kwetsbaarheid van mensen die hun geestelijke vermogens kwijt zijn. Enkele vredegerechten en de advocaten die aangeduid worden als bewindvoerder spelen daarin een rol.

Als de vrederechter een bewindvoerder moet aanstellen, zegt de wet dat bij voorkeur gekozen moet worden voor een ‘buitengerechtelijke bewindvoerder’, een familielid of een andere vertrouwenspersoon. Professionele bewindvoerders (advocaten) mogen alleen in uitzonderlijke omstandigheden aangeduid worden: als er niemand uit de familie of het sociale netwerk gevonden wordt.

In de praktijk loopt het te vaak mis

Terwijl vele vrederechters en hun griffiers uitstekend werk leveren op dit vlak, loopt het in de praktijk toch te vaak mis. In sommige regio’s worden door vredegerechten stelselmatig advocaten aangesteld als bewindvoerders, zelfs als dat ingaat tegen de wens van de familie of de vertrouwenspersoon. De aangestelde advocaat is dan vaak een bevriende advocaat die zich volgens sommige klachten een fiks percentage ereloon toekent op bepaalde transacties.

Een slechte toepassing van de wet in sommige regio’s brengt gezinnen en families in grote moeilijkheden. Soms gaat het zo ver dat mensen hun eigendom kwijtspelen. SP.A vraagt daarom dat justitie in haar eigen rangen kordaat ingrijpt waar het misloopt en de wantoestanden een halt toeroept.

De situatie is vandaag zo ernstig dat een vijftigtal (!) organisaties en federaties uit de zorgsector op 6 januari van dit jaar een open brief geschreven heeft, gericht aan de korpschefs van de Vlaamse vrederechters. In die driekoningenbrief klagen de verenigingen aan dat de wet op de bewindvoering in de praktijk uitgehold wordt en eisen zij dat een einde gemaakt wordt aan de misbruiken.

Het uitbuiten van de zwakte van mensen die hun geestelijke vermogens kwijt zijn, is walgelijk en onaanvaardbaar

‘Dit verdient een parlementair debat’

De conclusie is voor SP.A dus eenvoudig. De misbruiken moeten stoppen. De wet moet naar letter en geest nageleefd worden door alle vredegerechten, in alle regio’s van ons land. Het uitbuiten van de zwakte van mensen die hun geestelijke vermogens kwijt zijn, is walgelijk en onaanvaardbaar. De korpschef van de vrederechters moet de driekoningenbrief zeer ernstig nemen en aan een mentaliteitswijziging werken bij de vredegerechten die niet meewerken.

Justitie moet kordaat optreden, de problemen in kaart brengen en een einde stellen aan wat er misloopt. De evaluatie van de wet op de bewindvoering, die voorzien was voor 2022, moet er nu al komen. Als een deel van het gerecht en de advocatuur lucratieve zaakjes doet ten koste van de allerzwaksten in de samenleving, verdient dat een parlementair debat. En wel nu meteen.

Met de klacht die ik in januari 2014 indiende tegen een vrederechter, is bij mijn weten nog weinig of niets gedaan. Het is niet bekend of hij schuldig of onschuldig is bevonden, laat staan of hij een sanctie gekregen heeft. Dat is onbegrijpelijk, want als het misloopt is justitie het aan zichzelf verplicht om snel voor duidelijkheid te zorgen. Zoniet verliest zij alle geloofwaardigheid als hoeksteen van de samenleving.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content