Peter Heirman

‘Jobs alleen zullen armoedecijfers niet doen dalen’

Peter Heirman Woordvoerder van Netwerk tegen Armoede

‘De vele hoera-berichten over de arbeidsmarkt, het aantal stijgende vacatures en de dalende werkloosheid verdienen een stevige nuance’, schrijft Peter Heirman van Netwerk tegen Armoede.

Jobs, jobs, jobs! Het is hét mantra van deze federale regering om de armoede in te dijken. En ja, er worden jobs gecreëerd, zij het nog altijd een stuk minder dan in de rest van de EU. Ondanks die jobcreatie blijven de armoedecijfers de hoogte in schieten, zoals de recentste EU-Silc-cijfers andermaal aantonen. Dan worden mensen met een uitkering al snel met de vinger gewezen. Ze doen te weinig inspanningen en blijven hangen in de hangmat van een werkloosheidsuitkering of een leefloon.

Eerst en vooral, wie sociale uitkeringen in ons land nog als een hangmat bestempelt, moet toch eens kijken hoeveel die bedragen. Een leefloon voor een alleenstaande ligt rond de €890 per maand. Huishuren van €500 à €600 zijn geen uitzondering, en dat zijn dan nog vaak de woningen die zich aan de onderkant van de huurmarkt bevinden. Slecht geïsoleerd, met hoge stookkosten en veel vocht. Langdurig werkzoekenden krijgen nauwelijks meer. Allesbehalve een hangmat dus.

Jobs alleen zullen armoedecijfers niet doen dalen

De vraag is: welk soort jobs creëert deze regering? De vele hoera-berichten wat betreft de arbeidsmarkt en het aantal stijgende vacatures en de dalende werkloosheid verdienen een stevige nuance. Het aantal banen stijgt, maar bepaalde groepen zoals ouderen, laaggeschoolden en mensen met een migratieachtergrond blijven het erg moeilijk hebben op onze arbeidsmarkt.

Daarnaast baart het stijgende aandeel van uitzendarbeid, deeltijdse en tijdelijke jobs, de snelle opmars van flexi-jobs en het nieuwe stelsel van onbelast bijklussen ons grote zorgen. De kloof tussen duurzame jobs met een waardig inkomen en flexibele, slecht betaalde jobs dreigt hiermee nog groter te worden met als gevolg een steeds groter worden groep van werkende armen.

Wij krijgen steeds meer verhalen binnen van mensen, vaak jongeren, die van de ene naar de andere interim (moeten) hoppen of niet aan een vaste job geraken. Zo geraak je natuurlijk niet aan een duurzaam inkomen. Probeer in die situatie maar een huurwoning te vinden. Elke financiële tegenslag (ziekte, ijskast die uitvalt) duwt je zo weer of nog verder de armoede in.

Het huidige arbeidsmarktbeleid van deze regering is nefast voor de meest kwetsbaren in de samenleving.

Het huidige arbeidsmarktbeleid van deze regering is nefast voor de meest kwetsbaren in de samenleving. Terwijl tewerkstellingsprogramma’s met volwaardige arbeidscontracten meer en meer worden afgebouwd zet men in op stelsels zoals flexi-jobs en onbelast bijklussen. De regering creëert daarmee een Mattheüseffect: hij geeft vooral extra aan wie al heeft. Vaak gaat het hier om jobs die kansen zouden kunnen bieden aan bijvoorbeeld laaggeschoolden, maar zij zien de deur keihard dichtvallen. Dan hebben we het nog niet over het feit dat dergelijke systemen de sociale zekerheid verder uithollen. Het staat in de sterren geschreven. Dit of volgend jaar gaat die sociale zekerheid andermaal in het rood en komt de roep terug om besparingen op de kap van zieken, werkzoekenden, mensen met een beperking.

Wat moet er dan wel gebeuren als we de armoedecijfers eindelijk een knik naar beneden willen zien maken? Werk is belangrijk om mensen uit de armoede te halen, dat zal niemand in twijfel trekken en mensen in armoede zijn absoluut vragende partij voor activering als hen dat ook echt vooruit helpt. Maar dan dient men tegelijkertijd in te zetten op jobs waardoor mensen stappen vooruit kunnen zetten. Investeer in kwaliteitsvolle en duurzame jobs die een perspectief bieden. Meer investeren in de sociale economie bijvoorbeeld, maar ook in de reguliere sector laten we nog veel kansen onbenut.

Het is jammer, en onbegrijpelijk, dat deze regering haar belofte niet nakomt om uitkeringen te verhogen tot de Europese armoedegrens.

In het verlengde hiervan ligt ook een verantwoordelijkheid bij de werkgevers. We zien nog veel vacatures waarin een rijbewijs B gevraagd wordt bijvoorbeeld, terwijl dat helemaal niet nodig is om de job uit te oefenen. Ook wordt nog eenzijdig naar diplomavereisten gekeken, terwijl elders verworven competenties veel te weinig aan bod komen. Terwijl werkgevers steeds meer hun beklag doen over vacatures die niet ingevuld raken moeten we misschien ook vacatures beter afstemmen worden op het beschikbare potentieel op de arbeidsmarkt. Bedrijven én werknemers zullen er wel bij varen.

Daarnaast kunnen we niet genoeg benadrukken dat er moet ingezet worden op een integrale benadering, waarbij een kwaliteitsvolle, duurzame job slechts één van meerdere instrumenten zal zijn. Het is jammer, en onbegrijpelijk, dat deze regering haar belofte niet nakomt om uitkeringen te verhogen tot de Europese armoedegrens. Werk zoeken vergt financiële én mentale ademruimte. Met uitkeringen die ver onder de armoedegrens liggen, is die ruimte er niet.

Recent bevroeg het Netwerk tegen Armoede zijn 60 verenigingen over waar mensen in armoede van wakker liggen. Huisvesting en gezondheidszorg kwamen daaruit als absolute prioriteiten. Alle beleidsniveaus, van federaal over Vlaams tot lokaal moeten hier hun verantwoordelijkheid nemen en niet op elkaar wachten.

De wachtlijsten voor een sociale woning blijven jaar na jaar groeien, ondanks meer investeringen. Momenteel zijn maar liefst 120.000 mensen aan het wachten, soms al jarenlang. Dat betekent overleven op een zeer precaire private huurmarkt, met een inkomen dat ver onder de armoedegrens ligt. En probeer maar eens een private huurwoning te vinden met een tijdelijk arbeidscontract in de hand. Een onbegonnen zaak.

Het is deze fatale combinatie die mensen in armoede vasthoudt. De heroriëntering van de woonbonus, die nu in de feiten de prijzen voor koopwoningen opdrijft in plaats van kandidaat-kopers te helpen, zou miljoenen kunnen opleveren om betaalbare huisvesting te creëren. Helaas maakt deze Vlaamse regering niet die keuze niet.

Uitstel van doktersbezoek

In de gezondheidszorg blijft het uitstel van doktersbezoek hoog bij mensen met een laag inkomen. Wijkgezondheidscentra hebben hier al ruimschoots hun nut bewezen. Ze verlagen de drempel en kosten minder aan de ziekteverzekering doordat mensen minder snel in de (duurdere) tweedelijnszorg belanden. Rond de derdebetalersregeling (waarbij patiënten enkel nog het al dan niet verlaagde remgeld betalen bij de huisarts) zijn wel al stappen vooruit gezet, maar ook daar vallen nog veel mensen uit de boot. Een veralgemening zou gezondheidszorg echt toegankelijk maken, net als een uitbreiding naar andere disciplines, zoals tandzorg of kine.

Kortom, elke beleidsmaker weet wat hem te doen staat. De tijd voor holle slogans en symbolische maatregelen is al lang verstreken. Hoog tijd voor echte daadkracht, die echt een verschil maakt. Het geduld van mensen in armoede is al lang op.

Peter Heirman is woordvoerder van Netwerk tegen Armoede.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content