Jaarlijks 100.000 bejaarden slachtoffer van financieel misbruik

© iStock
Ann Peuteman

Elk jaar opnieuw worden tienduizenden tachtigplussers bestolen, opgelicht of onder druk gezet om geld weg te geven. Om hen daartegen te beschermen worden ze vaak naar een rusthuis gestuurd of onder bewindvoering geplaatst. Nochtans zou wat meer sociaal contact al een heel verschil maken.

Geregeld worden oudere mensen door familieleden, kennissen of buren onder druk gezet om geld af te staan, hun testament aan te passen of dure cadeaus te bekostigen. Anderen worden ongegeneerd opgelicht, afgeperst of bestolen. Uit het Ouderenbehoefteonderzoek van de VUB en de Hogeschool Gent in verschillende Vlaamse gemeenten bleek al dat 6 procent van de 80-plussers ermee wordt geconfronteerd. In de Europese Prevalence Study of Abuse and Violence among Older Women zei zelfs een kleine 10 procent van de ondervraagde Belgische vrouwen van boven de zestig financieel misbruikt te zijn. Dat betekent dat er elk jaar 60.000 tot 100.000 slachtoffers zijn. Hoogstwaarschijnlijk is dat nog een onderschatting, want de meeste mensen geven niet graag toe dat ze zijn gerold. ’45 procent praat er met niemand over’, zegt professor Agogische Wetenschappen Liesbeth De Donder (VUB). ‘Sommigen schamen zich er te veel over, anderen zijn bang voor de gevolgen.’

Het risico op financieel misbruik, dat als een vorm van ouderenmishandeling wordt gezien, neemt opvallend toe vanaf de leeftijd van 80 jaar. Niet toevallig zijn veel mensen hun partner dan al verloren en hebben ze ook steeds minder leeftijdgenoten om zich heen. Daardoor pikken ze soms erg veel van de mensen die hen nog bezoeken. Ze geven een nichtje hun bankkaart mee om boodschappen te doen en staan oogluikend toe dat ze er ook haar eigen aankopen mee betaalt, of ze financieren de auto van de kleinzoon die elke week komt eten. Het enige afdoende middel tegen financieel ouderenmisbruik is dan ook sociale controle. Als er een netwerk is van buren, vrijwilligers van Thuiszorg of eventueel een buddy, zal het nichtje dat zichzelf geregeld met de bankkaart trakteert al veel meer op haar tellen passen.

Zolang iemand nog handelingsbekwaam is, mag hij natuurlijk helemaal zelf beslissen wat hij met zijn geld doet. Ongeacht zijn leeftijd. Hij mag het dus ook in de diepvries stoppen, over de balk gooien of uitdelen. Maar in de praktijk doen hulpverleners en familieleden er vaak alles aan om het misbruikt te doen stoppen. Ook als de bejaarde zelf dat niet wil omdat hij bijvoorbeeld de vriendschap van de dader niet wil verliezen. Sommige slachtoffers worden dan onder druk gezet om naar een woonzorgcentrum te verhuizen waar zij en hun geld veilig zijn. Voor anderen wordt er zelfs bewindvoering aangevraagd.

Naarmate de vergrijzing vordert, zal het aantal slachtoffers van financieel misbruik nog toenemen. ‘Hoog tijd dus dat er meer in preventie wordt geïnvesteerd’, zegt De Donder. ‘Om te beginnen moet het grote publiek zich meer bewust zijn van het probleem. Daarnaast zouden huisartsen, verpleegkundigen, verzorgenden en andere hulpverleners, maar bijvoorbeeld ook notarissen moeten leren om misbruik te detecteren. Vandaag blijven te veel mistoestanden onder de radar. Er zijn mensen die jarenlang worden bestolen zonder dat ooit aan iemand te zeggen. Soms nemen ze hun geheim mee in hun graf.’

Lees het volledige artikel in Knack of in onze +zone.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content