Geert van Istendael en Benno Barnard schreven samen een boek over België en zijn geschiedenis. In Knack laten ze deze week ook hun licht schijnen over de toekomst van het land.
U kent ongetwijfeld de Vlaams-nationale stelling dat België in wezen altijd gebleven is wat het bij zijn geboorte was: een monocultureel product van de francité, voor de francité? Zodat België, in deze visie, niet zal kúnnen blijven bestaan, aangezien Vlaanderen daar echt geen zin meer in heeft?
Van Istendael: België een product van de francité – dat is maar één aspect van het verhaal. Het andere aspect is dat België een product is van het katholieke klerikalisme, tegen de protestantse Hollander Willem I. Maar overigens is het op dit ogenblik toch geen van beide meer? En niets hoeft toch de vorming van nog weer een ánder België in de weg te staan?
Barnard: Dat is dé vraag natuurlijk. Dat zal moeten blijken. Het is niet geheel onwaar wat de flaminganten die u net souffleerden zeggen, maar – ik heb menig Vlaamsgezind vriend, in diverse gradaties van Vlaamsgezindheid, van het Vlaamse republiekje tot vereniging met Nederland zonder Walen tot Groot-Nederland. Bart De Wever, à propos, behoort tot die laatste strekking, die van de Zeventien Provinciën.
Van Istendael: Hè? Wil De Wever de Walen erbij?
Barnard: Ja, de Wever wil de Walen erbij. Maar dan in Groot-Nederlands verband en op basis van vrijwillige toetreding of iets dergelijks.
Als we uw boek Het Belgisch labyrint goed gelezen hebben, is dat toch ook uw ideaal?
Van Istendael: Nu ja, kijk, ik vind 1830 een tragische vergissing. Dat had een voetnoot moeten zijn in de geschiedenisboekjes. Maar dat is het dus niet, en ik kan 182 jaar geschiedenis niet terugdraaien. Dit is het land, en we zullen het ermee moeten doen. En als men het wil oplossen als een klontje suiker, in de Europese kop koffie neem ik aan, dan kan men dat maar beter voorzichtig doen, dat we niet onder de koffiespetters komen te zitten.
Oké, de Tsjechen en de Slovaken hebben het gedaan – misschien kunnen we het doen. Misschien kunnen we dat, ja. Maar ik zou het jammer vinden, want wat mij fascineert aan dit land is dat je altijd rekening moet houden met de ergerlijke andere.
België is natuurlijk een onwaarschijnlijke constructie. En stel dat het blijft bestaan: dan krijgen we nog méér staatshervormingen, het zal blijven bricoleren en loodgieten om troep uit het verleden toch weer aan de noden van het heden aan te passen. Ik vind dat nog niet zo’n slechte eigenschap van België. Ik vind dat erg humaan.
Een van de kwalen van deze tijd is dat men de illusie koestert dat men de rotzooi ooit definitief zou kunnen oplossen – een Endlösung, ik weet dat het een zeer beladen woord is. Vergeet het, dat kán niet, dat is een heilloos en totalitair streven. (HJA)
Het volledige interview met Geert van Istendael en Benno Barnard vindt u deze week in Knack.
