Is Koen Geens een lang leven beschoren in de politiek?

© BELGA
Elisabeth Ackaert

Professor Koen Geens staat niet langer voor een bomvolle aula, maar voor een bomvol parlement als minister van Financiën. Hij kent de politiek vanbinnen en vanbuiten, als ex-kabinetschef en frontman van ‘Vlaanderen in Actie’, maar had tot dinsdag zelf geen politieke functie. En of hem een lange politieke carrière beschoren is, blijft koffiedik kijken. De politieke toekomst van technocraten is zelden rooskleurig.

Daar ging Steven Vanackere, en een paar uur later kwam daar al Koen Geens. De man was in het verleden kabinetschef van Vlaams minister-president Kris Peeters en zat het project ‘Vlaanderen in Actie’ voor. Maar een politieke functie heeft hij nooit eerder bekleed. De technocraat met een aanzienlijke academische bagage moet het wankelende kabinet Financiën redden. Een gereputeerde academicus met een ongelofelijke kennis als minister klinkt als een droom voor elke regering. Toch is het lot technocraten niet altijd even gunstig gezind.

In Zuid-Europa moest Mario Monti Italië uit een diepe financiële crisis halen, waarvoor zelfs Silvio ‘Il Cavaliere’ Berlusconi heeft gepast. Hij voerde strenge bezuinigingen door, er vloeiden traantjes binnen zijn regering, maar traag maar zeker begon Italië uit de monetaire krater te kruipen. Zijn zure beloning: een net gehaalde kiesdrempel en slechts de vierde partij van Italië. De kiezer moest niet weten van de strenge technocraat die met de grove borstel door het beleid van de liederlijke Berlusconi ging. Exit Supermario?

Het verhaal-Vandeputte Ook België kent een technocraat met een uiterst korte carrière. Het verhaal van ex-minister Robert Vandeputte lijkt in verschillende opzichten op dat van de nieuwe minister Koen Geens. Vandeputte was eveneens professor bij de Leuvense rechtsfaculteit en diende een tijdje als kabinetschef. Maar een lang politiek leven heeft de man niet gehad. Hij wandelde het parlement binnen, en stond enkele maanden later alweer op straat.

In de regering-Mark Eyskens I was Vandeputte, net als Geens, minister van Financiën. Wilfried Martens verliet de regering en liet zijn premierschap over aan de Financiënminister, Mark Eyskens. En die had dringend opvolging nodig. Eyskens stapte zelf naar Vandeputte en vroeg hem kortweg of hij de nieuwe minister van Financiën wilde worden.

Met het vallen van de bladeren
De carrière als financiënminister was voor de man slechts van korte duur. Al ligt dat volgens Knack-redacteur Walter Pauli alvast niet aan Vandeputte zelf. “De ene regering viel na de andere. België zat in een grote economische crisis, en het politieke landschap werd getroffen door chaos en wantrouwen.”

Vandeputte stond zelf verbouwereerd aan de kant te kijken en schreef zijn bevindingen van negen maanden ministerschap neer in het werk ‘Een Machteloos Minister’. “Over geruzie tijdens de ministerraden, over ministers die te laat of helemaal niet kwamen opdagen. Vandeputte deelde zijn verbazing en verbouwereerdheid met de gewone burger”, stelt Pauli.

Op 6 april 1981 werd Vandeputte beëdigd als kersvers minister, op 21 september van datzelfde jaar zat het er al op voor de man. Of met de bekende boutade van Mark Eyskens: “Het is 21 september, de eerste dag van de herfst, het vallen van de bladeren. De regering is ook gevallen.” Vandeputte was minister af, en eigenlijk ook politicus af. “Gaat het goed met de regering, dan gaat het ook goed met de technocraten die er in zetelen. Als het slecht gaat met de regering, dan ook met de technocraat”, dixit Pauli. “Hij had een keurige reputatie als academicus, net als Koen Geens, maar hem was geen lange carrière gegund als minister.”

Onder professoren “Hij is totaal afgeknapt op dat politieke schouwspel. Vandeputte was een éminance grise en werd in een regering in een zware crisis, waar wantrouwen hoogtij vierde, gedropt. Hij kwam uit een bescheiden en rustige wereld, die van de universiteit. Eyskens en hij kenden elkaar als professor”, herinnert Knack-journalist Hubert van Humbeeck zich.

Academici zijn geen geboren politici, en omgekeerd. De rationaliteit op de universiteit is niet dezelfde als in de Wetstraat. Politici moeten mensen overtuigen van hun visie. Academici moeten visies in vraag stellen. De politiek gaat met een ongelofelijk snelheid, mede door het alziende oog van de media die snel willen berichten. Professoren en assistenten krijgen daarentegen veel tijd om voor voldoende nuance te zorgen. Tot slot kijken politici vooral naar de buitenwereld, naar hun kiezerskorps. Academici functioneren in een ‘inner-group’, tussen vakgenoten.

Zelfde lot?
Of Vandeputte en Geens hetzelfde lot zullen ondergaan, is volgende Knack-redacteurs twijfelachtig. “Geens is echt gepokt en gemazeld in die politieke wereld”, stelt van Humbeeck. “Hij werkte dan wel achter de schermen, maar hij kent het politiek functioneren door en door. Op het kabinet van Kris Peeters, waar hij kabinetschef was, lagen geen al te eenvoudige dossiers op tafel. En hij kent de dossiers die nu op tafel liggen. Hij was als advocaat zelf betrokken bij de deal tussen het ACW en Belfius. Bovendien is hij ook jonger dan Vandeputte, dat zal ook wel meespelen.”

Ook Walter Pauli geeft Geens meer kansen. “Rustig gaat het er op dit moment niet aan toe bij Financiën, met de naderende begrotingscontrole. Maar Vandeputte was minister toen de Belgische frank nog bestond. Het monetaire welzijn van een volledige natie lag in zijn handen. De burgers voelden onmiddellijk de weerslag van zijn beleid. Met de Europese eenheidsmunt kan Geens die verantwoordelijkheid delen met de Europese monetaire instellingen.”

“Geens wordt gesteund door de regering en de christendemocraten. De CVP was in de jaren tachtig een slangenkuil, waar je je eigen partijgenoten moest wantrouwen. Vandeputte werd vooral naar voren geduwd door Mark Eyskens, die hem vroeg als nieuwe minister”, gaat Pauli verder. “Hij zei, toen de vraag kwam van Eyskens, dat hij dat toch nog even met zijn vrouw moest overleggen. En die repliceerde met de quote: ‘Hoelang ben je nu al getrouwd? Veertig jaar? Dan moet je dat niet meer vragen.'”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content