‘Is de G7 een sterke raad van bestuur of een onbeduidend praatclubje?’

‘De G7, de vergadering tussen de zeven grootste democratische economieën en de EU, is in veel opzichten achterhaald’, schrijft Andy Langenkamp. ‘Hoe is het zover kunnen komen?’

De G7 top in Japan is voorbij. Regeringsleiders van de zeven grote democratische economieën – plus de EU – zijn terneergeslagen over de zwakke groei en waarschuwen voor de risico’s van terrorisme, geopolitieke conflicten en vluchtelingenstromen. Tegelijkertijd stellen ze er alles aan te doen om de wereldeconomie aan te zwengelen via monetaire, fiscale en structurele instrumenten. Het zal voorlopig bij mooie woorden blijven, want de G7 is in veel opzichten achterhaald.

41 jaar en nu al uitgeteld?

De groep kwam voor het eerst bijeen als G6 in 1975. Canada voegde zich een jaar later bij de groep en de EU schuift aan sinds 1981. De teloorgang van het Bretton Woods systeem, hoge inflatie, de Koude Oorlog en de olie-embargo’s van de OPEC vormende de aanleiding voor de oprichting van de G6/7. Vrijheid, democratie en de rechtsstaat vormden de bindende factoren.

Maar met de jaren heeft de G7 – tussen 1998 en 2014 de G8 met Rusland erbij – aan betekenis ingeboet. Harde cijfers illustreren dit: in 1992 was het aandeel van de G7 in de wereldeconomie 68%. Vorig jaar was dit geslonken naar 47% (naar koopkrachtpariteit gemeten zelfs nog maar een derde) en de populatie van de G7 vormt slechts 10% van de wereldbevolking. Nee, dan de G20: 85% van de wereldeconomie, 75% van de mondiale handel en twee derde van de wereldbevolking.

Leadership flux

De G7 heeft dus aan gewicht verloren om het economisch wereldbestuur te zijn. Dat is al een van de redenen waarom de verwachtingen van de top van vorige wek niet te hoog gespannen mochten zijn. Daar kwamen nog drie redenen bij. Ten eerste is sprake van een ‘leadership flux’. Obama is een ‘lame duck’ met de naderende verkiezingen in november. De Britse premier Cameron stapt op als de Britten komende maand kiezen voor een vertrek uit de EU. De Franse president Hollande wordt uitgekotst door de Fransen en het is maar zeer de vraag of hij zich verkiesbaar stelt voor de presidentsverkiezingen mei volgend jaar. Van de Duitse bondskanselier Merkel is ook niet zeker of ze voor een nieuwe termijn wil gaan in het najaar van 2017, maar haar populariteit is in elk geval flink gedaald in reactie op haar migratiebeleid.

Ruziënde artsen en Chinese dokter aan de zijlijn

Ten tweede wordt de slagkracht van de G7 ondermijnd door de hard botsende opvattingen over het aanzwengelen van de economie. Het is alsof een stel artsen koppig met tegenovergestelde behandelmethodes blijft komen terwijl de patiënt zienderogen verslechtert. Duitsland en het Verenigd Koninkrijk blijven hameren op prudent begrotingsbeleid en structurele hervormingen en de rest is in uiteenlopende mate voorstander van meer overheidsstimulering en/of ruimer monetair beleid. Deze kloof is niet overbrugd, terwijl de groeiprognoses voor de G7-landen niet overhouden: van 2,4% voor de VS tot 0,5% voor Japan.

De derde reden voor de verzwakking van de G7 is de toenemende onvrede van China, de tweede economie van de wereld en het land op aarde met de meeste inwoners. Het staatspersbureau waarschuwde al dat de G7 zich met zijn eigen zaken moet bemoeien en niet het vingertje moet heffen naar anderen, omdat het zo overbodig wordt, vrede en stabiliteit ondermijnt en conflicten aanwakkert.

G-Zero, G-2 of G-x?

Het is dan ook niet verbazend dat de G7 de afgelopen dagen met weinig baanbrekends op de proppen is gekomen. De club is vooral een forum waarin de grote, democratische economieën hun beleid kunnen coördineren en waarin begrip en vertrouwen worden gecreëerd op het hoogst mogelijke niveau. Daarbij moet de G7 overeind blijven in een wereld die afwisselend wordt omschreven als een G-Zero, G-2 of G-x wereld. Een wereld waarin diversiteit en flexibiliteit de toverwoorden zijn en waarin informele en formele samenwerking in wisselende constellaties van staten, bedrijven, NGO’s, belangenverenigingen enz. bittere noodzaak is. De G7 is slechts een radertje in dit overweldigende geheel. Het zal daarom blijven bij de goede intenties in de slotverklaring; veel concrete successen zullen niet voortvloeien uit de afgelopen top. Dit betekent ook dat de groeiverwachtingen voor de wereldeconomie niet substantieel veranderen en wij bij ECR Research nog steeds uitgaan van een doormodder-scenario waarin de VS het beter blijft doen dan de rest. Daarbij zal onder meer het divergerende monetaire beleid van de Fed en ECB bijdragen aan een verzwakking van de euro.