Indexsprong: ‘Olie op het vuur’, ‘provocatie’ en ‘onbespreekbaar’

De uitspraken van Vanackere en Peeters omtrent de indexsprong stuit op heel wat kritiek.

Er komt forse kritiek op de uitspraken van CD&V-kopstukken Steven Vanackere en Kris Peeters over een mogelijke indexsprong. Zowel de timing – vlak voor de nationale staking – als de inhoud kunnen voor enkele partijen niet door de beugel. Vanackere zet in De Tijd de deur op een kier voor een indexsprong. Niet om de begroting te stutten, maar wel om de concurrentiekracht van de bedrijven te versterken. “Een indexsprong is een interessant idee en kan ons bedrijfsleven en onze economie een extra stimulans geven”, voegde Peeters daar op de VRT-radio aan toe.

‘Olie op het vuur’

“Zo wordt het sociaal overleg helemaal verziekt”, reageert Groen!-Kamerlid Kristof Calvo. “Vanackere en Peeters dragen een grote verantwoordelijkheid. In plaats van te pacificeren gieten ze olie op het vuur door zo’n uitspraken te doen vlak voor de nationale stakingsdag van 30 januari. Van Peeters kan ik dat nog begrijpen, maar niet van een intelligent man als Steven Vanackere. Dit brengt ons geen stap dichter bij een oplossing”.

Ook inhoudelijk vindt het pleidooi voor een indexsprong geen genade bij Calvo. “De loonkost is maar één aspect van het competitiviteitsverhaal. We moeten loskomen van die éénzijdige focus op de loonkost en bekijken hoe we onze economie in zijn geheel kunnen moderniseren en competitiever maken.”

Ook Marc De Vos, directeur van denktank Itinera, schoot het voorstel snel af. “Een indexsprong is niet de oplossing,” zegt hij. “Het heeft een eenmalig effect en werkt polariserend. Met de staking die voor de deur staat, is dit olie op het vuur gieten. Maar het bewijst vooral het gebrek aan visie”.

Volgens De Vos wordt het debat over de competitiviteit van onze economie te vaak toegespitst op de loonkost en het indexeringsmechanisme. Volgens hem moet er ook gekeken worden naar de fiscale lasten op arbeid of de stijgende energiekosten. “Als je wil zorgen voor meer welvaart en concurrentiekracht, moet je ophouden met halve maatregelen en welles-nietesspelletjes. We moeten een visie ontwikkelingen en daarbij durven uitgaan van onze eigen positie”.

N-VA: ‘Zoveelste oplapmiddel’

Een indexsprong zou een zoveelste lapmiddel zijn en geen structurele maatregel om te voorkomen dat onze loonkosten in de toekomst niet meer zullen ontsporen, zegt N-VA-Kamerlid Zuhal Demir in naam van haar partij. De regering zou volgens het Kamerlid beter heel het plaatje bekijken en “fundamenteel nadenken over een systeem dat een oplossing kan bieden op lange termijn, waardoor onze economie opnieuw wat zuurstof krijgt en waarbij de koopkracht van de mensen verzekerd blijft”.

“De indexsprong is een slinkse manier om te vermijden dat men echt ten gronde over ons loonvormingsstelsel moet nadenken: de belastingen op onze lonen, de loononderhandelingen op verschillende niveaus, de financiering van de sociale zekerheid, komen tot een slimme index… Allemaal zaken die in andere landen de voorbije jaren wel gebeurden, zodat het logisch is dat Europa dat nu ook van ons vraagt.”

Dat een indexsprong oplapwerk is dat misschien tijdelijk soelaas brengt, maar geen structurele oplossing biedt om de loonkosten onder controle te houden, vindt ook LDD. LDD pleit er niet voor om de automatische loonindexering op zich af te schaffen, maar wel om over te schakelen op een indexering van de nettolonen. “Op die manier bewaar je de koopkracht van de mensen, maar vrijwaar je tegelijk de concurrentiekracht van onze bedrijven. Bovendien zal het overheidsbeslag op die manier ook dalen”, aldus Lode Vereeck.

ACV en ABVV: ‘Onaanvaardbaar’

“Een indexsprong zou een totaal verkeerde keuze zijn en is voor ons onaanvaardbaar”, zegt ACV-voorzitter Marc Leemans als reactie op de uitspraken van Peeters en Vanackere. “Hiermee zou men opnieuw de zwaksten in de samenleving, de werklozen en mensen met een sociale uitkering, treffen en worden de andere inkomens buiten schot gelaten”, aldus Leemans.

Volgens Leemans wordt het debat te veel toegespitst op de loonkost. “Het echte probleem is de inflatie en de stijging van de energieprijzen. Trouwens, om de concurrentiekracht van onze bedrijven te verbeteren, is loonkost niet de eerste factor, maar moet gekeken worden naar de innovatiekracht van onze bedrijven”, aldus Leemans.

Dat de suggestie over de indexsprong opduikt vlak voor de nationale staking van maandag, is volgens Leemans “heel vreemd”. “Dit is niet van die aard om de mensen die gaan staken op andere gedachten te brengen”, stelt hij eufemistisch. Leemans vreest ook dat het geen toeval is dat het debat over de index opnieuw oplaait nu ook de begrotingscontrole voor 2012 voor de deur staat.

“Zo’n indexsprong is totaal geen oplossing en zou de koopkracht van de mensen ondermijnen, op een moment van economische nulgroei. Wanneer er koopkracht is bij de mensen, dan gaan de investeringen volgen”, zegt ABVV-voorzitter Rudy De Leeuw. Hij geeft nog aan dat in België “50 procent van de mensen minder dan 2.400 euro bruto per maand verdienen” en dat net hun koopkracht ontnomen zou worden.

“De ongelijkheid tussen superrijken en de gewone mensen is al zo groot. Dat wordt nu ook in Davos toegegeven. De ene weet niet wat gedaan met al zijn geld, terwijl de andere tekort komt.”

PS: ‘Provocatie’

Ook PS en SP.A reageren fel en willen niet dat er geraakt wordt aan de index. “De PS verzet zich en zal zich blijven verzetten tegen het in vraag stellen van het principe van de index”, zo staat te lezen in een persbericht van de partij. Het in vraag stellen van de indexering, wordt door de PS bestempeld als “een provocatie”.

“Terwijl sommigen opnieuw afkomen met een discours dat ontleend is aan de liberale ideologie, herinnert de PS aan haar hevig verzet tegen het in vraag stellen van de loonindexering”, zo staat te lezen in het PS-communiqué. De PS zegt dat het tijdens de regeringsonderhandelingen heeft moeten vechten voor de index, maar dat het behoud van de index is opgenomen in het regeerakkoord. “De loonindexering is vooral een sociaal rechtvaardige maatregel waardoor de kloof tussen de lonen en de stijgende levenskost beperkt blijft. Dat essentiële principe voor alle burgers in vraag stellen, en zeker in een context van economische crisis, komt neer op een provocatie”, luidt het.

SP.A-voorzitter Bruno Tobback meldt bij monde van zijn woordvoerder dat een indexsprong “qua timing onverstandig en qua inhoud onbespreekbaar is”. (Belga/KVDA/RDM)