‘In 2013 zal iedere Belg de crisis aan den lijve ondervinden’

Het jaar 2013 wordt – veel meer dan 2012 – het jaar waarin iedere Belg de crisis aan den lijve zal ondervinden. Het wordt – in de aanloop naar 2014 – een keihard verkiezingsjaar waarin er vooral voor de klassieke partijen veel op het spel staat. Wereldwijd behoort een heropleving van de economie vanaf de lente tot de mogelijkheden. Dat zegt Trends-hoofdredacteur Johan Van Overtveldt in een vooruitblik op het nieuwe jaar.

Wie in 2012 in België nog werk had en geld op zijn spaarrekening, kwam de crisis relatief ongeschonden door. De economische vooruitzichten voor 2013 zijn niet goed. Wordt dit het jaar dat iedere Belg de crisis in zijn portemonnee zal voelen?

Johan Van Overtveldt: Tenzij er een ophefmakend spectaculaire omslag in de economische gang van zaken uit de lucht valt, zal de doorsnee Belg de crisis dit jaar zo mogelijk nog intenser aan den lijve ondervinden dan vorig jaar. De pijniging zal zich voor Jan modaal vooral op drie niveaus situeren.

Ten eerste zal door het gebrek aan economische groei het aantal faillissementen en het jobverlies ook in 2013 vrij hoog blijven. Mensen die hun job verliezen, boeten minstens voor een zekere periode altijd aan inkomen en levenscomfort in.

Ten tweede zal er ook in 2013 nog bijkomend gesaneerd moeten worden. De regering Di Rupo heeft zelf dit perspectief ingebouwd door in haar begroting voor 2013 een onrealistisch cijfer voor de economische groei in te schrijven, nl. 0,7%. Recent vernamen we van de gouverneur van de Nationale Bank dat de regeringstop bij de begrotingsopmaak al perfect op de hoogte was van het perspectief van een veel lager groeicijfer, allicht zelfs nulgroei.

Terug saneren, dat betekent onvermijdelijk besparingen en belastingverhogingen. In de traditie van Di Rupo I zal het allicht vooral meer van dat laatste zijn.

Ten derde zal de zeer lage rente ook dit jaar allicht blijven aanhouden. De nog altijd wankele situatie van vele banken en de precaire financieringspositie van diverse eurolanden, waaronder steeds meer grote eurolidstaten als Spanje, Italië en Frankrijk, verplicht de Europese Centrale Bank (ECB) tot het laag houden van de rente.

De opbrengst van spaarboekjes zal ook in 2013 onvoldoende zijn om te compenseren voor de inflatie. Dit betekent dus dat de doorsnee burger ook dit jaar weer niet in staat zal zijn om de reële koopkracht van zijn spaarcentjes intact te houden. De doorsnee Belg zal dus in 2013 opnieuw verarmen.

2013 is een jaar zonder verkiezingen. Kan de regering-Di Rupo eindelijk regeren zonder dat de politici constant campagne moeten voeren?

Johan Van Overtveldt: Er is inderdaad geen verkiezing hier ten lande in de loop van 2013 maar de moeder aller verkiezingen van 2014 zal al heel snel alle politieke debatten en beleidsdiscussies gaan kleuren, om het nog wat eufemistisch te stellen. Ik vrees dan ook dat 2013 een keihard verkiezingsjaar wordt daar er vooral voor de klassieke partijen heel veel op het spel staat.

Zeker in Vlaanderen zou een nog verdere vooruitgang van N-VA maken dat de partij echt incontournable wordt, ook op nationaal niveau. Het zal vooral uitkijken zijn hier in Vlaanderen naar de wijze waarop Cd&V en Open VLD omgaan in de komende maanden met de existentiële crisis die voor hen echt wel aan de orde is.

Laten we verkiezingsgewijs ook niet vergeten dat er in Europa twee heel belangrijke stembusgangen zitten aan te komen. In februari reeds moeten de Italianen een nieuwe regering kiezen en in september volgen er federale verkiezingen in het Duitsland van Angela Merkel. Men hoeft niet heel veel verbeelding te hebben om situaties vanuit Europese hoek te zien vorm krijgen die ook voor onze federale regering tot de nodige bijkomende spanningen zal leiden.

Welke verrassingen verwacht u in 2013 op politiek vlak? Johan Van Overtveldt: Ik zou de vraag wat willen her-fraseren: welke evoluties zouden in 2013 wel eens acuut aan de orde kunnen komen terwijl we daar vandaag niet echt rekening mee houden? We hoeven het dan bijvoorbeeld niet over de eurocrisis te hebben die, zoals de Duitse kanselier Angela Merkel nog meegaf in haar nieuwjaarboodschap, sowieso zorgelijk blijft. Een lijstje van eerder onverwachte ontwikkelingen die zich toch nadrukkelijk zouden kunnen doorzetten internationaal ziet er wat mij betreft als volgt uit, te beginnen met de eerder negatieve bedenkingen:

FrankrijkHet gaat helemaal mis met het beleid van François Hollande. Er komen er wilde stakingen en erg tumultueuze betogingen met als gevolg een complete herschikking van regeringsploeg en -beleid.

Duitsland

Angela Merkel wint de verkiezingen (geen verrassing) maar wel heel nadrukkelijk op basis van zeer grote Duitse terughoudendheid naar het Europese niveau toe.

Italië

Er ontstaat na de verkiezingen een complete patstelling met vier relatief grote blokken (links, Monti, Berlusconi, Grilli) die twee aan twee niet tot een meerderheid kunnen komen.

Griekenland, Portugal en Spanje

De recessie in deze Europese crisislanden scherpt verder aan waardoor de volkswoede alsmaar meer aan de oppervlakte komt en de weerstand tegen alles wat uit Europa komt verder toeneemt.

Japan

De nieuwe Japanse regering zet alles op alles om de yen naar beneden te krijgen. Dat lukt en leidt tot toenemende reacties van de VS en Europa die met lede ogen groeiperspectieven zien ontglippen als gevolg van de muntschommelingen. In die aanscherpende discussie krijgt China steeds meer verwijten naar het hoofd geslingerd rond haar muntbeleid. De internationale politieke spanningen nemen toe en wegen steeds zwaarder op dossiers als Syrië en Noord Korea.

Verenigde Staten

In de VS krijgen we na het zwakke compromis rond de fiscal cliff een nieuw circusnummer van de politici rond de debt ceiling (het schuldenplafond). De obligatiemarkten krijgen mede daardoor steeds meer argwaan ten aanzien van de kredietwaardigheid van de VS, een fenomeen dat ook Japan, met zijn 250% BBP overheidsschuld, begint te treffen.

India

De verkrachtingsonlusten in India deinen verder uit en destabiliseren het land steeds meer. Vanuit Pakistan wordt getracht olie op het vuur te gooien door nieuwe spanningen in en rond Kashmir te creëren.

Midden Oosten

De aandacht verschuift van het conflict Iran-Israël naar de fundamentalistische dreiging die met name vanuit Yemen het regime in Saoedi Arabië steeds meer de-stabiliseert.

Langs de positieve zijde:

Het overlijden van Hugo Chavez leidt tot een democratische verbetering van de politieke situatie in Venezuela. Toenemend aanbod van olie en gas, vooral in en vanuit de VS, zet de prijzen van deze energiebronnen onder druk waardoor de wereldeconomie een stevige boost krijgt.

In Groot Brittannië raakt de discussie over een brexit steeds meer op de achtergrond

De Amerikaanse Federal Reserve begint met de normalisering van haar beleid, wat het einde betekent van de nulrentes. Bij verzekeringsmaatschappijen, pensioenfondsen e.d. haalt men opgelucht adem terwijl banken verder moeten saneren en afslanken.

De ondernemerswereld in zowel Europa als de VS verrast door de investeringen terug aan te zwengelen. De herleving die zich vanaf de late lente doorzet, blijkt al snel krachtiger dan verwacht. Eens te meer moeten economen bekennen dat ze erg zwak zijn in het voorspellen van de omslagpunten in de economie. (EE)