Dirk Draulans

‘Het wordt tijd dat een andere partij dan de CD&V de bevoegdheden over natuur en milieu krijgt’

Dirk Draulans Bioloog en redacteur bij Knack.

Het is onbegrijpelijk waarom Vlaams minister van Omgeving, Natuur en Landbouw Joke Schauvliege (CD&V) zo zwaar uithaalt naar de vereniging Natuurpunt, meent bioloog en Knack-redacteur Dirk Draulans.

Waar komt de wrevel die minister Joke Schauvliege zo duidelijk etaleert jegens Natuurpunt vandaan? In een interview in de jongste Knack haalt ze met een directe rechtse hoek uit naar de vereniging, door haar verantwoordelijk te stellen voor een substantieel deel van de ontbossing in Vlaanderen. Het was haar reactie op een kritische opmerking die Natuurpunt in een beleidsbericht over haar bosbeleid had geformuleerd.

Natuurpunt doet wat Schauvliege zou moeten doen

De feiten zijn wat ze zijn. Waardevolle zonevreemde bossen, zoals het ondertussen fameuze Essersbos in Limburg dat moet wijken voor een industriële ontwikkeling, worden opgeofferd. Sinds in 2004 de CD&V de bevoegdheid over Leefmilieu overnam van de Groenen kwam er elk jaar minder bos in Vlaanderen bij. Sinds Schauvliege in 2009 de bevoegde minister werd, was er de meeste jaren zelfs een netto-afname van de Vlaamse bosoppervlakte.

Schauvliege is als juriste niet iemand die een groot belang aan cijfers hecht – de cijfers over het bosbeleid zijn voer voor een eindeloos debat. Uit haar commentaren blijkt ook dat ze niet hoog oploopt met wetenschappers, die het beleidslui moeilijk maken door tegenstrijdige adviezen te geven.

Het wordt tijd dat een andere partij dan de CDu0026V de bevoegdheden over natuur en milieu krijgt

Dirk Draulans

Dat de ene wetenschapper in een discipline competenter kan zijn dan de andere, gaat aan haar voorbij. In het Essersdossier plooit ze graag terug op de analyse van een wetenschapper van de Universiteit Hasselt die door haar eigen administratie werd ingehuurd, maar die helaas geen bosexpert was en dus een zo goed als waardeloos advies gaf. Het verzeilde wel in het dossier en werd mee in de balans gelegd. Zo kom je er natuurlijk nooit.

Het gaat niet op om Natuurpunt verantwoordelijk te stellen voor haar weinig succesvolle bosbeleid, ondanks het feit dat de vereniging inderdaad bossen kapt: weinig waardevolle bosaanplantingen waar uiterst waardevolle natuur voor in de plaats komt, zoals zeldzame heidelandschappen. In feite voert Natuurpunt daarmee een deel van het beleid uit dat de minister verplicht is te voeren om te voldoen aan Europese doelstellingen inzake natuur.

Ontbossing Natuurpunt is succesverhaal

Natuurpunt heeft ook een interne boscompensatiepolitiek: als ze in een natuurgebied om natuurbehoudsredenen bomen moet kappen, probeert ze die elders bij te planten. Ze heeft haar eigen bosplantacties, haar eigen bossenfonds, en ze poogt in te zetten op de creatie van stadsbossen. Bij het indienen van bebossingsdossiers stoot ze regelmatig op een njet van de regulerende overheden (die onder Schauvlieges bevoegdheid vallen), omdat er andere prioriteiten inzake het gebruik van de schaarse open ruimte gelegd worden.

Het opvallendste ontbossingsvoorbeeld van Natuurpunt is het project Averbode Bos & Heide, waarvoor meer dan 100 hectare monotoon bos werd omgevormd tot een gemengd bos met vennen en heide. Dat is een succesverhaal, niet alleen omdat er zeldzame dieren en planten opgedoken zijn, ook omdat het een van de populairste wandelgebieden van Vlaanderen is geworden.

Schauvliege zou dat moeten weten, en als ze het niet weet – wat een minister in haar functie onwaardig zou zijn – moet ze er dringend eens gaan kijken. Het kan niet dat ze als minister dezelfde houding aankleeft als natuurhaters uit het grote publiek, die alleen bomen als natuur beschouwen en de rest afdoen als vuiligheid. Ze moet ook beseffen dat Natuurpunt geen linkse groene beweging is, maar een organisatie die eerder aanleunt bij een gezinsbond, wat iemand uit een gezinspartij als de CD&V nauw aan het hart zou moeten liggen.

De minister was zich bijgevolg goed bewust van wat ze deed, ook met haar denigrerende opmerking over de kleinschalige biologische landbouw.

Dirk Draulans

In het laatste interview dat Knack met haar had, toonde de minister zich voor de eerste keer zeker van haar stuk. Ze was strijdvaardig en had haar dossiers beter in de vingers dan de voorbije jaren – dat mag ook wel na zes jaar in de weer met natuur en leefmilieu. De tekst werd voor publicatie nagelezen, zoals dat tegenwoordig helaas de regel is om dit soort interviews gedaan te krijgen, dus kan ze zich niet verschuilen achter een lapsus of een fout van de journalist – wat ze ook niet doet. De minister was zich bijgevolg goed bewust van wat ze deed, ook met haar denigrerende opmerking over de kleinschalige biologische landbouw.

Eigen achterban paaien

Het kan bijna niet anders dan dat daar een strategie achter zit. Schauvlieges kabinet blinkt niet uit door uitmuntendheid – een gevolg van het feit dat de groene thema’s de jongste decennia nooit belangrijk waren in haar partij, en het dus niet gemakkelijk was om competente mensen met de juiste politieke constellatie uit de administratie te plukken. De ontbossingen die Natuurpunt doorvoert, gebeuren trouwens allemaal met het fiat van de Vlaamse administratie, waar wel milieubewuste en natuurvriendelijke mensen werken.

Maar wie goed lijkt te weten wat hij doet, is Schauvlieges woordvoerder Jan Pauwels, een man die energie lijkt te putten uit zijn schier onmogelijke opdracht om deze minister in de markt te zetten. Schauvliege haalt in Oost-Vlaanderen veel stemmen, en het valt te vrezen dat ze meent nog meer stemmen te halen als ze zich profileert als iemand die zich afzet tegen het groene gedachtegoed. ‘Ons Joke heeft die groenen weer eens goed in hun hemd gezet.’ In die zin moeten de quotes over Natuurpunt en biologische boeren misschien vooral gezien worden als iets voor eigen gebruik, voor communicatie met de eigen achterban.

Natuur en milieu verdient beter

De CD&V is ook een partij die traditioneel de landbouwwereld verdedigt. In deze moeilijke tijden voor landbouwers, die economisch de strop om de nek hebben en constant met nieuwe eisen inzake milieu geconfronteerd worden, kan het geen kwaad om natuur en natuurvriendelijke landbouw in het verdomhoekje te duwen met enkele goed gemikte sneren. In het gesprek met Knack liet Schauvliege verstaan dat boeren wel willen samenwerken met natuurbeschermers, maar dat de laatsten tegenwringen. Dat is de waarheid geweld aandoen in twee richtingen: er zijn natuurbeschermers die probleemloos met boeren samenwerken, en er zijn boeren die natuurprojecten saboteren.

Schauvliege besloot haar interview met Knack met de boodschap dat ze deel uitmaakt van een partij die mensen verbindt. Met haar uitspraken over vooral Natuurpunt geeft ze daar niet het goede voorbeeld van. De duizenden mensen die zich vrijwillig inzetten voor Natuurpunt en haar doelstellingen, de honderdduizend gezinnen die er lid van zijn, zijn geen mensen die een maatschappelijke omwenteling willen. Het zijn mensen die niet meer (maar ook niet minder) dan een leefbare leefomgeving willen, voor iedereen van nu en voor de volgende generaties. Daar kun je als christelijk geïnspireerde minister toch alleen maar blij mee zijn?

Maar misschien is dat wat te veel gevraagd. De oplossing voor deze jammerlijke situatie ligt voor de hand: het wordt tijd dat een andere partij dan de CD&V de bevoegdheden over natuur en milieu krijgt.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content