Het verdriet van Patrick Janssens: Antwerpse binnenstad stemde niet links

Eddy Eerdekens
Eddy Eerdekens Hoofdredacteur TV Limburg

Bart De Wever is wel degelijk ook de burgemeester van de Antwerpenaren in de binnenstad. In tegenstelling tot wat ontslagnemend burgemeester Patrick Janssens na de verkiezingen zei, heeft het centrum van Antwerpen niet links gestemd.

Patrick Janssens werd het slachtoffer van het cordon sanitaire tegen het Vlaams Belang.

Er is in Antwerpen geen tegenstelling tussen een ‘linkse binnenstad’ en een ‘rechtse rand’. Dat blijkt uit ‘Het verdriet van Patrick Janssens’, een analyse van de verkiezingsuitslag van de Antwerpse Stadslijst door politicoloog Marc Swyngedouw van de KU Leuven die wordt gepubliceerd in Samenleving en Politiek (Sampol).

Meteen na de gemeenteraadsverkiezingen wekte een blik op de uitslagen de indruk dat Bart De Wever nooit de burgemeester van alle Antwerpenaren zou worden. Volgens uittredend burgemeester Patrick Janssens haalde de N-VA van De Wever enkel in de rand rond Antwerpen een duidelijke overwinning. De binnenstad had eerder links gestemd en dat moest zich (op het moment dat de Stadslijst nog deelnam aan de onderhandelingen) vertalen in een bestuursakkoord.

Er is in Antwerpen maar één links kiesdistrict en dat is Borgerhout

Twee maanden na de verkiezingen blijkt deze analyse niet te kloppen. Volgens een studie van de verkiezingsuitslag van de Antwerpse Stadslijst door politicoloog Marc Swyngedouw bestaat er niet zoiets als een ‘links centrum’ in Antwerpen. ‘Er is in Antwerpen maar één links kiesdistrict en dat is Borgerhout.’

Nog volgens de analyse van Swyngedouw is de Stadslijst van Patrick Janssens het slachtoffer geworden van het succes van het cordon sanitaire tegen het Vlaams Belang.

Het eens zo trouwe Vlaams Belang electoraat wisselde blijkbaar zonder al te veel moeite van partij-jasje‘N-VA bood immers een alternatief naast het Vlaams Belang dat voldoende het anti-immigrantenregister bespeelde. Het eens zo trouwe Vlaams Belang electoraat wisselde blijkbaar zonder al te veel moeite van partij-jasje. Daarenboven kan het haast niet anders of een deel van de centrum-rechtse kiezers die in 2006 de kant van Janssens koos tegen Dewinter, in 2012 naar De Wever en N-VA is overgestapt.’

Toch heeft Janssens het bij de verkiezingen helemaal niet slecht gedaan, meent Swyngedouw. ‘SP.A heeft in Antwerpen ernstige klappen gekregen, maar in vergelijking met de andere centrumsteden doet ze het niet slecht. In het SP.A-klassement van de centrumsteden staat ze op plaats 5 van de 13. De kwaliteit van het geleverde werk onder Janssens – erkend door vriend en vijand – en de campagne zullen hiertoe zeker hebben bijgedragen.’

In absolute aantallen stemden meeste allochtonen voor kartellijsten met SP.A

Heeft Antwerpen een rechts stadsbestuur omdat de allochtonen zich massaal afkeerden van Patrick Janssens en hun stem uitbrachten voor PVDA+? ‘Natuurlijk verliest Janssens stemmen bij de allochtone kiezers in vergelijking met 2006,’ zegt Swyngedouw. ‘Daarvoor hebben we geen onderzoek nodig. De toenmalige strijd tegen Dewinter van het Vlaams Belang en het verbod van het dragen van de hoofddoek in zichtbare stedelijke functie zijn daarvoor zeker medeverantwoordelijk.’

‘Maar dat wil nog niet zeggen dat geen allochtonen meer op de Stadslijst hebben gestemd. Relatief (in procenten) gesproken heeft PVDA+ de meeste allochtone verkozenen (tussen de 25 en 100% van alle verkozenen), maar absoluut (in aantal kiezers) gesproken hebben de allochtonen veel meer voor de kartellijsten met SP.A gekozen.’

De linkse kiezer heeft zijn stem verdeeld

Na de verkiezingen werd vaak gesuggereerd dat Patrick Janssens had kunnen winnen van Bart De Wever als hij in plaats van een verbond met CD&V een progressieve samenwerking was aangegaan met Groen. Alvast in Gent heeft dat tot een klinkende verkiezingsoverwinning geleid.

Ook dat wordt tegengesproken in de analyse van Marc Swyngedouw. ‘De linkse kiezer heeft zijn stem gewoon meer verdeeld over de verschillende mogelijke partijen en vond in een strategische stem op de Stadslijst om De Wever van de troon te weren geen waardig alternatief,’ zegt Swyngedouw.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content