Wim Van Hees

Het Oosterweelconflict: ‘de politiek’ versus ‘de actiegroepen’

Wim Van Hees Voorzitter en woordvoerder van de vzw Ademloos

Het Valentijnsbesluit én de onmiddellijk daarop aansluitende publicatie van de enquete-resultaten van de Gazet Van Antwerpen hebben getoond dat er een enorm verschil is tussen de ‘Wereld van de Vlaamse regering’ en de ‘Wereld van de actiegroepen’.

Voor de zoveelste keer leidt dit tot een opvoering van de profileringsdrift aan de politieke zijde.

Meteen moet weer een zware campagne opgestart worden om de Antwerpse bevolking duidelijk te maken wat goed voor haar is: het BAM-tracé.

Hierbij wordt zeer zwaar ingezet op het winnen van de strijd met ‘de actiegroepen’.

Waarom beseffen die actievoerders nu niet dat ze veel hebben binnen gehaald? Geven zij dan nooit op?

Wij, de actiegroepen, willen met liefde voor de politiek een poging doen dit onnodige conflict voor het publiek (en wellicht ook voor de politiek?) wat beter te duiden.

Vanuit ons oogpunt zijn er 3 deelconflicten die elkaar versterken.

1) een conflict in logica

2) een conflict in planning horizon

3) een conflict tussen beleidsdeelname versus burgerschap

1) een conflict in logica:

Ter illustratie van de politieke logica: In juni 2010 stelden wij een vraag aan een leidend politicus over hoe moeizaam het verliep om de Meccano verkeerstechnisch te laten onderzoeken.

We hadden geld – Forum 2020 zou het onderzoek betalen.

We kenden de ideale uitvoerder: de mensen die tot nu toe alle andere Oosterweelmodellen hadden onderzocht, het Vlaams verkeerscentrum.

Alleen, dat centrum mocht dit onderzoek niet voeren van het kabinet Crevits, zelfs niet tegen betaling (!).

Onze vraag aan de politicus was heel eenvoudig: “Heeft het zin om dan zelf deze studie uit te voeren? Als blijkt dat het resultaat goed is, zal de politiek dat toch opmerken?”

Antwoord: “Nee, want het Meccanotracé beantwoordt niet aan de politieke logica”.

Om zeker te zijn dat we elkaar goed begrepen, hebben we de vraag herhaald en het antwoord was hetzelfde.

De politieke logica werd en wordt bepaald door het BAM-tracé. Wat daarvan afwijkt is niet “politiek logisch”.

De logica van ‘de actiegroepen’ daarentegen, is maatschappelijk.

Wij zijn niet op zoek naar een oplossing die politiek logisch is maar die de gestelde problemen oplost op de maatschappelijk meest relevante manier. Niet noodzakelijk dus door het BAM-tracé. Dat verklaart meteen waarom wij actiegroepen, in tegenstelling tot bepaalde politici niet in de lucht springen van blijdschap omdat er een verbetering aan het BAM-tracé is aangebracht. Het resultaat in de echte wereld is nog steeds een ongelooflijk drukke snelweg die in de weg ligt van de stad en omgekeerd. Politiek misschien perfect in orde, maatschappelijk een probleem.

2) een conflict in planning horizon:

‘De politiek’ wordt beheerst door de electorale kalender.

In functie hiervan bouwen politici zorgvuldig hun plannings en kalenders.

De daadkracht van Peeters 1 moest voor de verkiezingen van juni 2009 bewezen worden door een krachtig dubbel besluit dat einde maart 2009 genomen werd:

– enerzijds mocht Bouwgroep Noriant een bouwaanvraag indienen anderzijds mocht Antwerpen een nieuwe studie bestellen en betalen en een volksraadpleging houden.

Deze twee besluiten stonden natuurlijk haaks op elkaar, het bestuurlijke en financiële fiasco van deze besluiten was voorspelbaar.

In de gemeenteraadsverkiezingen van 2012 mocht het thema ‘Oosterweel’ dan weer niet bestaan, dus verklaarden de kandidaatburgemeesters dat zij volstrekt sereen de resultaten van de onafhankelijk MER studie afwachten.

In de aanloop naar ‘de moeder der verkiezingen’ op 25 mei, werd dit inmiddels zwaar gecontesteerde MER door de Vlaamse regering op 2 dagen vertaald naar een besluit dat zo afwijkt van diezelfde MER dat je eigenlijk een nieuw MER moet maken.

In electoraal opbod lanceren de regeringspartijen nog constant tegengestelde veranderingen – met ongelooflijk grote consequenties.

Geen probleem echter. De politieke logica eiste een daadkrachtig besluit. En dat ligt er. Laat het ogenschijnlijk verdrinken in het algehele electorale debat. Overkapping, overkraging, maaiveld, tunnel, fotofinish, fijn stof, economie, ontsluiting, haven? Ach. Iedereen mag over zijn thema wel iets vertellen, wat?

Maar het besliste beleid, het BAM-tracé, zal wel over de komende regeringsdeelname beslissen.

Lees: de 2 kingmakers van de huidige Vlaamse regering zullen niet praten met kandidaten die dit nieuwe BAM-dictaat niet omhelzen.

De logica van de actiegroepen is ook hier maatschappelijk bepaald.

Wij zijn niet op zoek naar een oplossing om de volgende verkiezingen mee te winnen. Wij zoeken een route naar een duurzame stad en bestrijden daarom iedere stap die dit onmogelijk dreigt te maken, zoals constructies met 18 rijvakken door Antwerpse woonwijken met de hoogste bevolkingsdichtheid van heel Vlaanderen. Waar nog geen vierkante meter openbaar groen is per inwoner. Vergelijk dat maar eens met de Vlaamse streefnorm van 18 vierkante meter per inwoner.

3) een conflict in beleidsdeelname versus burgerschap De regeringspartijen worden beheerst door hun machtsdeelname op verschillende bestuurlijke niveau’s.

Lokaal, provinciaal, Vlaams en federaal. De Vlaamse regering wilde sinds 2000 maar één oplossing, de sluiting van de kleine ring, volgens de kortst mogelijke route – dus door de stad. Waardoor de enorme verkeersstromen binnen de Antwerpse agglomeratie ook voor de volgende 50 jaar verankerd worden.

Dit leidt tot spanningen tussen de Antwerpse partijen, hun kiezers en de Vlaamse regering.

Tegen de verkiezingen leidt dit tot een opstoot van nervositeit en het innemen van electorale posities waarin men de veren op de eigen hoed steekt (daadkracht) of de eigen verdiensten ophemelt (zonder ons was het veel erger geweest).

De logica van de actiegroepen is, u raadt het, maatschappelijk bepaald.

Onze activiteiten ontstonden gewoon als betrokken burgers, niet als gedreven actievoerders. Wij begonnen aan onze “opdracht” op basis van “the courage of our convictions”. Deze werd zeer zwaar op de proef gesteld, omdat er nooit een moment was waarin er positief naar onze voorstellen werd gekeken. Integendeel deze werden genegeerd, ontkend en zelfs gesaboteerd.

Geen betere illustratie voor deze beschamende machtspolitiek dan de bouw van de gevangenis in Beveren op het Meccanotracé.

Oplossing: hard tegen onzacht of constructieve dialoog?

Demonstraties van daadkracht lijken ons weinig geschikt om complexe problemen op te lossen.

Grootschalige, langdurige en dure onderzoeken als een MER-studie voor de best mogelijke oplossing voor de verschillende problematieken rond de Antwerpse mobiliteitsknoop worden natuurlijk beter niet in handen gelegd van de N.V. BAM, de overheidsorganisatie waarvan de hoofdopdracht al 10 jaar luidt: “sluit de ring via de kortste weg: het BAM-tracé door de stad”. Dit leidde er al 10 jaar toe dat ieder afwijkend voorstel van oplossing door zowel BAM als haar politieke bazen onmiddellijk getorpedeerd werd.

Uiteraard kiest BAM voor het voortbestaan van de eigen organisatie. Waardoor BAM voor de expertkeuze nooit verder keek dan de ingenieurs van TV SAM, het ingenieursburo dat speciaal voor de werkzaamheden van de BAM werd opgericht. Waardoor cruciale gezondheidsmetingen op het laatste moment niet volgens afspraak werden uitgevoerd en opgeleverd, waardoor de best functionerende verkeerssturing alleen op het BAM tracé werd toegepast. En dit terwijl die verkeerssturing al jaren wordt bepleit door… de actiegroepen.

Resultaat: het uiteindelijk opgeleverde MER is een op zich fraai en dik rapport, zonder wetenschappelijke of maatschappelijke waarde. Dit onderzoek had duidelijkheid, draagvlak en juridische zekerheid moeten brengen, maar de opeenstapeling van redelijk schaamteloze manipulaties hebben alleen maar meer mensen kwaad gemaakt. En daarom dus dat een peerreview door onafhankelijke experts in onze buurlanden verplicht is bij een MER van deze omvang. Het houdt iedereen professioneel en redelijk.

Het mag misschien niet verbazen, maar het blijft pijnlijk dat een politiek initiatief om de tekortkomingen van het MER alsnog bij te werken, voor het ons allemaal weer geld en vertraging gaat kosten, op zeer botte en beledigende wijze werd stukgehakt door de regeringspartijen. Weer die politieke logica.

Dit is een heilloze route.

Dit leidt nu tot een communicatie-offensief van de Stad Antwerpen én de BAM om het eigen voorstel op te hemelen en het Meccano voorstel af te hemelen. Midden in de politieke sperperiode, waarin de overheid niet verondersteld wordt deel te nemen aan electoraal gestuurde activiteiten.

Dit gewest en deze stad bij uitstek heeft positieve dialoog nodig in plaats van politiek uit een vorig tijdperk. Een tijdperk waarin de burger moest kiezen en zwijgen tot de volgende verkiezingen. Times they are not changing, they have already changed.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content