Het jongste land ter wereld is moe

Zuid-Sudan wordt op 9 juli een eigen staat. Ingrid Van Daele reisde met fotograaf Cédric Gerbehaye naar de jongste natie ter wereld en ging tevergeefs op zoek naar de feeststemming die je bij zulke gelegenheden verwacht.

‘We hebben gestemd voor de vrijheid van Zuid-Sudan’, zegt de 20-jarige Bol Ater. ‘De gevechten moeten ophouden, zodat we ons vrij kunnen bewegen.’ Over zijn schouder bengelt een zware kalasjnikov.

Dit is Zuid-Sudan in een notendop. Want ook al stemde in januari 2011 98,8 procent van de deelnemers aan een referendum voor afscheiding van wat velen hier beschouwen als het onderdrukkende, Arabische noorden, toch blijft wantrouwen het basisgevoel waarmee velen in Zuid-Sudan de wereld bekijken.

Van 1983 tot 2005 woedde er een bloederige burgeroorlog in Sudan, waarbij 2 miljoen mensen omkwamen. In 2005 werd een vredesakkoord getekend, in 2010 waren er vrije verkiezingen, in 2011 volgde de splitsing.

Maar nu al tekenen de contouren van nieuwe conflicten en spanningsvelden zich af.

Een tiental gewapende groeperingen strijdt onderling om macht en invloed; het SPLA, vroeger zelf een rebellenleger maar nu het officiële regeringsleger in Zuid-Sudan, treedt bikkelhard op. ‘Wie niet gelukkig is met de onderhandelingen, neemt zijn geweer’, zegt een vertegenwoordiger van het World Food Program. Want iedereen wil zoveel mogelijk postjes en macht in het nieuwe land.

En dan is er de olie. Sudan is het derde grootste olieproducerende land van Sub-Sahara-Afrika. Tachtig procent van die olie zit in het zuiden, goed voor 98 procent van het Zuid-Sudanese budget. Maar olie is ook de inzet van grensconflicten, zoals in de betwiste grensregio Abyei.

En er is het probleem van landeigendom. Stammen en families vechten om grond, en ook 300.000 teruggekeerde Zuid-Sudanezen vragen hun deel van de koek. Ondertussen verkoopt de overheid gretig grond aan buitenlanders – Ugandezen, Zuid-Afrikanen, Indiërs, Finnen. In drie jaar tijd (2007-2010) deed ze maar even 2,5 miljoen hectare van de hand, dat is meer dan de totale oppervlakte van Rwanda.

Ingrid Van Daele legde haar oor te luisteren in Zuid-Sudan, en stelde vast dat de geboorte van een natie moeilijk onder een ongelukkiger gesternte kan plaatsvinden.