‘Het inperken van de export van kinderbijslag zal ons net meer geld kosten’

N-VA pleit voor een lagere kinderbijslag voor werknemers die in België aan de slag zijn, maar van wie de kinderen in landen met een goedkopere levensstandaard wonen. ‘Het afbouwen van de sociale zekerheid wordt stilaan tot een ideologie verheven’, schrijft Liesbet Sommen.

De Britse eis om de kinderbijslag te kunnen verlagen voor kinderen die in een andere lidstaat wonen, valt in goede aarde bij N-VA. Deze houding lijkt echter ingegeven door een ideologie die er steeds meer op gericht is de sociale zekerheid af te bouwen, los van rationele argumenten. De kinderbijslagmaatregel zou de Belgische begrotingen immers veel kosten en zou leiden tot het verlagen van het kindergeld van Vlaamse kinderen die in Wallonië, Brussel of het buitenland wonen.

Op 23 juni spreken de Britten zich in een referendum uit over de vraag of ze lid willen blijven van de Europese Unie. Om de Britse premier David Cameron te overtuigen om bij zijn bevolking een campagne te voeren pro EU-lidmaatschap, deden de Europese leiders op de top van 18 en 19 februari een aantal toegevingen.

Deze maatregelen, die het appetijt van de Britten om in de EU te blijven moeten vergroten, worden naar de prullenmand verwezen indien het referendum zou uitwijzen dat het VK Europa verlaat en de Brexit dus waarheid wordt. Het akkoord hierover werd gesloten op de Europese top midden februari waar België een belangrijke rol speelde. Ons land was met name de pleitbezorger voor een doorgedreven Europese integratie. Het werd een nachtelijk compromis na twee dagen van zenuwslopende gangendiplomatie in Brussel.

Cameron stelde dat hij de historische spanning tussen zijn VK en de EU voor eens en voor altijd uit de wereld wil helpen. Hij bombardeerde de Europese onderhandelaars daarom met een amalgaam aan grieven, waarbinnen hij vijf topprioriteiten naar voor schoof. Deze varieerden van een veiligheidsmechanisme voor niet-eurozonelanden – zoals het VK – om dossiers naar de Europese Raad te brengen, een vrijstelling voor het VK om niet deel te moeten nemen aan de politieke unie binnen Europa (de ‘Ever Closer Union’) tot een rem op sociale voorzieningen voor EU-onderdanen die in het VK komen werken en een aanpassing van EU-verdragen.

Maar Cameron legde ook een eis op tafel die alle lidstaten van de EU rechtstreeks kan raken. De kinderbijslag die door een lidstaat wordt uitbetaald voor kinderen die in een andere lidstaat wonen, kan aangepast worden aan de lokale levenskost en/of het bedrag van de kinderbijslag in dat andere land. Bijvoorbeeld: een Franse of Poolse werknemer komt arbeid verrichten in Vlaanderen en opent op basis hiervan het recht op Vlaamse kinderbijslag voor zijn kind dat in het thuisland is blijven wonen. Cameron wil deze geëxporteerde kinderbijslag kunnen verminderen.

Bart De Wever op de thee

Coalitiepartner N-VA, wiens voorzitter Bart De Wever graag op de thee gaat bij de Britse premier, was er als de kippen bij om te benadrukken dat dit ook voor Vlaanderen een goed idee is. Daarmee wordt van de weeromstuit opnieuw het beeld opgehangen dat onze sociale zekerheid onder druk komt te staan door niet te verantwoorden rechten voor ‘buitenlanders’ (in dit geval, EU-onderdanen).

Het tegendeel is echter waar. De kans dat de Belgische begrotingen er in netto-termen aan zouden verliezen mocht deze maatregel ingevoerd worden, is zeer reëel. Cijfers van FAMIFED, de overheidsdienst verantwoordelijk voor de kinderbijslag wijzen immers uit dat België in 2014 100,4 miljoen euro aan kinderbijslag uitbetaalde voor kinderen in het buitenland.

Maar in 2013 ontvingen gezinnen die in België verblijven alleen al uit de landen Frankrijk, Luxemburg en Nederland meer dan 98 miljoen euro aan kinderbijslag. Ook vanuit andere EU-lidstaten wordt er kindergeld betaald aan in België wonende kinderen, maar hierover zijn geen cijfers beschikbaar. In totaal zullen deze inkomsten zeker de 100 miljoen euro overschrijden. Deze kinderbijslag zou ten laste komen van de Belgische begrotingen indien de Britse eis zou worden ingewilligd. Dat zou ons dus geld kosten.

De administratieve kost die bij de wijziging van de wetgeving komt kijken (extra personeel, aanpassing ICT,…), moet daar dan nog eens bij geteld worden. Dan zwijgen we tot slot nog over de meerkost wanneer we kinderbijslag moeten verhogen voor kinderen die pakweg in de Scandinavische landen opgroeien, waar de levensstandaard of kinderbijslag hoger ligt.

De staatsstructuur in België leidt bovendien tot bijkomende problemen. De kinderbijslag is sinds de Zesde Staatshervorming volledig de bevoegdheid van Vlaanderen, Wallonië en Brussel. Het invoeren van de kinderbijslagmaatregel kan ertoe leiden dat het kindergeld uitbetaald door Vlaanderen voor Waalse of Brusselse kinderen verlaagd wordt indien zou blijken dat de levensstandaard of het bedrag aan kinderbijslag daar lager ligt. Dit is principieel problematisch, al klinkt het voor sommigen misschien als muziek in de oren.

Een ander neveneffect is het feit dat de maatregel alleen kan ingevoerd worden als hij ook geldt voor Vlaamse kinderen die in het buitenland of in een ander Belgisch landsdeel opgroeien. Zo niet wordt het grondwettelijk gelijkheidsbeginsel geschonden. Wanneer Vlamingen hier recht hebben op kinderbijslag maar het gezin woont niet in onze regio, zal ook de kinderbijslag van Vlaamse kinderen verlaagd moeten worden naargelang de ‘buitenlandse’ levensstandaard of het bedrag van de daar geldende kinderbijslag. Is dit echt wat we willen?

Absurde toestanden

Kortom, de maatregel zou ons veel geld kosten. Hij zou ons leiden tot absurde toestanden die Vlaamse kinderen in Wallonië, Brussel of in het buitenland een lagere kinderbijslag oplevert. Is het sop de kool dan wel waard?

N-VA zou de maatregel willen invoeren, wars van deze bezwaren. Ondervoorzitter Sander Loones stelt in De Morgen “dat het hem gaat om het principe”. Dit principe gaat blijkbaar om het afnemen van sociale voordelen. Rationele argumenten moeten het afleggen tegen de wens om de sociale zekerheid steeds verder af te bouwen, iets wat stilaan tot een ideologie verheven lijkt te worden.

Kortom, het N-VA-standpunt is veel te kort door te bocht. Een genuanceerde invalshoek mag dan minder sexy klinken; de mensen worden er wel beter van.