‘Het ene extreemrechts is het andere niet’

© reuters

‘In linkse kringen is de aanwezigheid van een Vlaamse leeuw op een betoging voor onafhankelijkheid in Barcelona een voldoende argument om van alle Catalaanse separatisten verdoken N-VA’ers te maken’, schrijven Kevin De Laet en Tom Garcia van Vlinks. ‘Terwijl het echte extreemrechts nu net bij de andere partijen zit.’

Beeldt u zich het volgende in: elk jaar vieren we de geboortedag van Adolf Hitler met publieke bijeenkomsten op plaatsen en pleinen, waarbij met de nazivlag wordt gezwaaid, de Hitlergroet wordt gebracht en nazi-liederen gezongen worden. Beeldt u zich in dat dit gebeurt met toestemming van de gemeentebesturen, en met deelname van partijmilitanten van onder andere CD&V en VLD. Een echte liberaal zou nog kunnen zeggen: vrijheid van meningsuiting moeten we zo weinig mogelijk inperken.

Het ene extreemrechts is het andere niet

Maar beeldt u zich nu ook in dat je wel kan opgepakt en gevangen gezet worden voor ‘haatmisdrijven’ omdat je ergens een sticker met de Belgische vlag van een paal hebt gekrabd. Dat je achter tralies gezet wordt omdat je kritiek uit op de manier waarop de politie te keer is gegaan op een betoging. En dat je van haatpropaganda beticht wordt omdat je als leraar in de klas een kaart van het Nederlands taalgebied toont. Klinkt vergezocht? Zo is nochtans de realiteit in Spanje, vandaag. Zij het dan met Partido Popular en Ciudadanos in de rol van eerder vernoemde partijen. Maar mét medeweten van die eerder vernoemde partijen.

Dat in politieke aangelegenheden niet alles terug te brengen is tot links en rechts, is algemeen geweten. Sommige kwesties snijden zelfs dwars doorheen dat klassieke denkkader. En dan zie je wel eens merkwaardige toestanden ontstaan, waarbij het zelfs perfect mogelijk is om allianties te vormen met openlijke fascisten of religieuze en andere extremisten. De jongste tijd lijkt het echter of bij velen het politieke kompas compleet kaduuk is. Zo zien we in Syrië oerconservatieve Amerikanen een openlijk antikapitalistische beweging als de Koerdische YPG steunen. Andere NAVO-bondgenoten doen dan weer zaken met religieuze fundamentalisten tegen wie ze in eigen land doorgedreven veiligheidsmaatregelen treffen.

Dichter bij huis is er dus de kwestie rond de Catalaanse onafhankelijkheid. Daar is de verwarring zo goed als compleet: rechtse en/of conservatieve partijen als N-VA en Vlaams Belang, die anders graag koketteren met imperialistische partijen zoals de Britse Tories of het Franse Front National, lijken zich te scharen achter een Catalaanse onafhankelijkheidsbeweging waarvan het speerpunt (met het radicaal-linkse CUP, het centrum-linkse ERC, de Catalaanse vakbonden, de burgerbewegingen,…) zich duidelijk ter linkerzijde bevindt. Tegelijk zien we onze progressieve en zelfs radicale linkse partijen hun steun verlenen aan Spaanse unitaire partijen die er niet voor terugdeinzen om met harde hand hun wil op te leggen.

Nu moet wel gezegd worden dat de klein-linkse partijen in dit land in hun communicatie de repressie wel veroordelen. Het is wel zo dat er veel mensen die zichzelf links beschouwen op sociale media de vervolging van de Catalanen lijken goed te keuren. Vooral sinds N-VA Carles Puigdemont expliciet begon te steunen. Als tegenreactie op N-VA: ‘de N-VA zegt wit, dus moet ik wel zwart zeggen’.

Progressieve en zelfs radicale linkse partijen verlenen hun steun aan Spaanse unitaire partijen die er niet voor terugdeinzen om met harde hand hun wil op te leggen.

Bij SP.A en Groen blijft het stil maar PVDA veroordeelt de repressie, terwijl een aantal andere radicaal-linkse partijen, zoals LSP en SAP, verder gaan en expliciet het Catalaanse onafhankelijkheidsstreven erkennen. Stemmen uit eigen land die doorgaans hysterisch klinken bij elke rechts gerichte scheet van Bart De Wever, hebben plots geen probleem om regelrecht fascisme in Spanje door de vingers te zien. Blijkbaar is repressie oké, als het is om stoute separatisten aan te pakken. Het scheelde niet veel of er werd luidop gejuicht, zelfs in linkse kringen, toen honderdduizenden mensen die enkel wilden gaan stemmen met geweld werden afgedreigd en wanneer later een democratisch verkozen parlement en regering werden opzijgeschoven op bevel van een partij die een pak rechtser is dan de N-VA. Dat in de Spaans-nationalistische betogingen steevast en ongegeneerd mét de rechterarm gestrekt de hymne van het Franco-regime wordt aangeheven, dat wordt met de mantel der unionistische liefde afgedekt.

Politiek klopt idealen

Marianne Thyssen
Marianne Thyssen© REUTERS

Het is vooral bij CD&V dat de terreur van Madrid steun vindt. De slappe houding van de christendemocraten op de dag na het op geweld uitgedraaide Catalaanse referendum is ondertussen legendarisch. Marianne Thyssen mag wellicht het meest beschamend slappe tv-interview van 2017 op haar naam schrijven. Maar het verdient wel enige kadering: men mag natuurlijk niet vergeten dat deze CD&V op Europees vlak in dezelfde koepelpartij zit als de Partido Popular van Spaans premier Mariano Rajoy. Die Partido Popular is een belangrijke speler in dat koepelverband. Er zijn in oktober ongetwijfeld redelijk wat waarschuwende telefoontjes gepleegd tussen Madrid en Brussel. We weten ondertussen dat de mogelijke aanstelling van Catherine De Bolle als directeur van Europol een chantagemiddel van de PP was geworden (naar Spaanse normen is zo’n chantage overigens doodnormaal). Bij die Europese koepelpartij van christendemocraten horen overigens ook de partijen van Angela Merkel en Jean-Claude Juncker. Deze laatste was bijzonder boos over het Catalaanse “egoïstische separatisme”, en waarschuwde voor het uiteenvallen van Europa in honderd kleine landjes. De brave ziel komt zelf van een klein, steenrijk landje met nog geen tiende van het aantal inwoners van Catalonië dus hij zal er wel een en ander over weten, zeker?

Marianne Thyssen mag wellicht het meest beschamend slappe tv-interview van 2017 op haar naam schrijven.

Meest corrupte partij van Europa

De Partido Popular staat ondertussen bekend als meest corrupte partij van Europa. Honderden mandatarissen van de partij werden genoemd in vele corruptiezaken, maar nogal wat daarvan slagen erin om op allerlei obscure manieren vrijuit te gaan. Spanje scoort wat onafhankelijkheid van de rechtspraak betreft op internationale rankings dan ook lager dan pakweg Saudi Arabië, zo zegt toch onder andere het Wereld Economisch Forum (niet onbelangrijk om in het achterhoofd te houden wanneer binnenkort de kwestie van uitlevering van Carles Puigdemont weer volop in de mediabelangstelling komt). Het probleem met de justitie in Spanje is niet alleen een zaak van onafhankelijkheid. Er zijn ook een reeks franquistische rechters die zelfs zonder bevelen van Madrid politieke beslissingen nemen. Zo weigerde een Spaanse rechter het aanhoudingsbevel van Puigdemont (toen die in Denemarken zat) te bevestigen, omdat volgens de rechter een gearresteerde Puigdemont gemakkelijker Catalaans president kon worden dan een Puigdemont in ballingschap. Deze rechter ging dus in tegen de eis van Madrid, maar tóch handelde die rechter (op eigen houtje) ook politiek, en ook vanuit dezelfde franquistische ideologie.

Ondertussen werd ook Mariano Rajoy zelf genoemd als rechtstreekse betrokkene in corruptie. In de momenteel lopende zaak “Gürtel” wordt hij expliciet genoemd als de opdrachtgever van illegale financieringspraktijken voor zijn partij. Mocht dit pakweg onze premier Charles Michel overkomen, was de regering misschien al gevallen. In Spanje waait dit zo voorbij. Zo ziet u maar wie de vrienden van CD&V zijn.

Aanhangers van Franco

Het wordt nog leuker, met die vrienden. Naast de astronomische corruptie zijn er ook de politieke banden. De voorbije maanden werd de Catalaanse beweging door de Spaanse pers steevast opgevoerd als een bende extremisten, rebellen en oproerkraaiers (en de Europese pers pikte die framing gretig op). Het merkwaardige is dat zo ongeveer alle politieke geweld in Catalonië tot nog toe steevast uit ging van… Spaanse unionisten. Er gaat geen betoging voorbij van de Spaans-nationalistische “Societat Civil Catalana” (SCC, pro-Spaanse “burgerbeweging”) zonder dat daar allerlei groepjes van fascistische strekkingen aanwezig zijn, die ondertussen al redelijk wat geweld op hun palmares hebben staan. Vandalisme én racistisch geweld. Vertegenwoordigers van deze SCC moeten zich in alle mogelijke bochten wringen wanneer hen wordt gewezen op de aanwezigheid van deze geweldplegers. ‘Maar bij de separatisten wordt ook geweld gepleegd!’, klinkt het dan wel eens: ‘Ze verbranden Spaanse vlaggen!’. Het is al lang geen geheim meer dat bij de Spaans-unionistische partijen PP en Ciudadanos-aanhangers van Franco op zijn zachtst gezegd getolereerd worden.

Het is al lang geen geheim meer dat bij de Spaans-unionistische partijen PP en Ciudadanos-aanhangers van Franco op zijn zachtst gezegd getolereerd worden.

Dat CD&V en VLD daar over zwijgen, is nog te verklaren door die Europese partijbanden met respectievelijk PP en Ciudadanos. Dat men echter ook in linkse kringen zo gemakkelijk voorbijgaat aan het reële probleem van extreemrechts in Spanje, niet als marge-verschijnsel maar diep ingenesteld in de twee grootste partijen van het land, is toch wel merkwaardig. Gewoon omdat er ergens een Vlaamse leeuw gesignaleerd wordt op een betoging voor onafhankelijkheid in Barcelona, kan toch niet voldoende argument zijn om van alle Catalaanse separatisten verdoken N-VA’ers te maken? Iets wat tegenwoordig overigens blijkbaar erger is dan een Vlaams-Belanger zijn. Terwijl het echte extreemrechts nu net bij de andere partijen zit. Het ene extreemrechts is dus duidelijk het andere niet.

Verwarrende Be.One

'Het ene extreemrechts is het andere niet'
© Hatim Kaghat

Recenter klonk er nog meer politiek verwarrend nieuws bij de aankondiging van een nieuwe partij gelanceerd door Dyab Abou Jahjah, zelfverklaarde énige verdediger van de diversiteit en verdraagzaamheid, maar tegelijk ook notoir verdediger van het Turkse extreemrechtse nationalisme van Recep Tayyip Erdogan, eentje van een ranzigheid waar zelfs het Vlaams Belang al lang niet meer aan durft beginnen. Fascisme mag bij ons dan al verschrompeld zijn tot een folkloristische bezigheid van een paar geflipte malloten, bij de Turkse Grijze Wolven is het nog springlevend en zeer angstwekkend echt. Deze Grijze Wolven scharen zich volledig achter de Turkse president en diens cocktail van islamitisch religieus nationalisme. Dezelfde president die volgens Jahjah ‘in de Turkse context een stabiliserende factor is’. Dezelfde Jahjah ook die bizarre uitspraken deed over homoseksualiteit, zijn sympathie voor de AKP en zijn aversie voor de Koerden niet onder stoelen of banken steekt. Die Jahjah richt nu dus (nog maar eens) een eigen partij op en krijgt daarbij de steun van oud-Agalev-senator Meryem Kaçar en oud-journaliste Hilde Sabbe. In een recent interview met Knack kunnen ze zich ongestoord positioneren als ‘moderne, linkse partij’, zonder dat daar enige kritische vraag over gesteld wordt. Nochtans ligt er eentje nogal voor de hand: Hoe gaan zij met hun ‘Be.One’ hun grootse idealen over verdraagzaamheid, diversiteit en ‘radicale gelijkheid’ rijmen met het extreme Turkse nationalisme van groot idool Erdogan en het fascistische gedachtengoed van pakweg de Turkse Grijze Wolven?

Kevin De Laet en Tom Garcia zijn kernlid van Vlinks

Partner Content