Handig overzicht: 24 dingen die veranderen op 1 januari

Charles Michel © Belga

Sommige wist u al, andere mogelijk nog niet. Het definitieve einde van Proton en 23 andere zaken die veranderen in 2015.

Verkoper is verplicht te melden of woning beschermd is

Wie een woning wil verkopen of verhuren, is vanaf 1 januari verplicht om te melden of het pand beschermd is of voorkomt op een inventaris van onroerend erfgoed. Wie dat niet doet, riskeert een geldboete tot maximaal 10.000 euro. Kandidaat-kopers of -huurders moeten weten of de woning die hen interesseert op zo’n lijst staat, omdat daar bepaalde voorwaarden aan verbonden zijn.

Wie een beschermd pand wil verkopen of verhuren, zal dat al in het zoekertje of op de affiche moeten vermelden. Voor woningen die op een inventaris staan, geldt de informatieplicht alleen voor de verkoopovereenkomst.

Meer loon dankzij hogere forfaitaire aftrek beroepskosten

Vanaf 1 januari treedt de verhoogde forfaitaire aftrek voor beroepskosten in werking. De federale regering trekt daarvoor in 2015 450 miljoen euro uit, in 2016 wordt dat verdubbeld. Concreet zullen werkende mensen vanaf januari maandelijks tot 12,5 euro extra op hun loonbriefje zien verschijnen. Het jaar daarop wordt dat zowat 25 euro.

De verhoogde forfaitaire aftrek maakt deel uit van een eerste beperkte ’tax shift’ die de federale regering-Michel doorvoert om de lasten op arbeid te verlagen. Het geld dat de overheid misloopt door de verhoogde aftrek wordt gecompenseerd door hogere accijnzen op tabak en diesel, een ruimere btw-heffing en de zogeheten ‘doorkijktaks’ op fiscale constructies, aldus het regeerakkoord.

Elektriciteitsfactuur omhoog, gasfactuur omlaag

Vanaf 1 januari gelden nieuwe tarieven voor gas en elektriciteit. De elektriciteitsfactuur van een gezin in Vlaanderen zal gemiddeld met 50 euro toenemen op jaarbasis, maar de aardgasfactuur zal met 42 euro dalen. Dat maakte de Vlaamse energieregulator Vreg bekend. Aangezien twee op de drie gezinnen in Vlaanderen met aardgas verwarmen, zou de totale energiefactuur gemiddeld stijgen met 0,54 procent.

Het gaat om gemiddelden: per regio zijn er traditioneel erg grote verschillen. Alles hangt af onder welke intercommunale men valt. Zo bijvoorbeeld stijgt de distributiekost (elektriciteit en aardgas) met 114 euro per jaar bij klanten van Infrax West, tot zelfs 143 euro bij Sibelgas en 165 euro voor Ores (Voeren). Daarentegen betalen klanten van Imewo volgend jaar gemiddeld 31 euro per jaar minder voor de distributienettarieven. Bij Intergem is dat zelfs 75 euro per jaar minder.

Fiscus wordt geïnformeerd over rekeningen van in het buitenland overleden Belgen

Banken moeten de belastingsadministratie vanaf 1 januari op de hoogte brengen van tegoeden van Belgen die overleden zijn, ook als die in het buitenland woonden. Die verplichting gold tot eind 2014 enkel voor mensen die in België verblijven. De nieuwe wet moet zorgen voor een goede inning van de successierechten. De nieuwe maatregel kadert ook in de uitwisseling van informatie met buitenlandse administraties.

Strengere dakisolatienorm voor woningen in Vlaanderen

Vanaf 1 januari 2015 geldt een nieuwe norm voor dakisolatie voor de woningen in Vlaanderen die gebouwd zijn voor 2006. De nieuwe norm treedt in werking voor alle zelfstandige woningen, zoals studio’s, eengezinswoningen en appartementen. In de praktijk krijgen de eigenaars van zowat 400.000 Vlaamse woningen evenwel nog vijf jaar de tijd om hun dak te isoleren. In eerste instantie krijgt de eigenaar namelijk enkel een vermaning. Maar vanaf 2020 worden 15 strafpunten toegekend als het dak niet genoeg geïsoleerd is, waardoor de woning ongeschikt kan worden verklaard. Dat ongeschikt verklaren impliceert evenwel niet dat de bewoners uit hun huis worden gezet, wel riskeert de eigenaar een heffing te moeten betalen.

Daarnaast worden ook in het Brusselse gewest striktere energieregelingen van kracht. De stedenbouwkundige vergunningen voor de bouw of zware renovatie van woningen, kantoorgebouwen of scholen in Brussel moeten voortaan voldoen aan nieuwe EPB-eisen. Zo mag de netto-energiebehoefte voor verwarming in die gebouwen niet hoger liggen dan 15 kWh/m2 per jaar. Daarnaast gelden er nog eisen voor de netto-energiebehoefte voor koeling, voor het totale primaire energieverbruik en voor de oververhitting. Vanaf 1 januari 2018 zullen ook de eisen in verband met de luchtdichtheid worden aangepast.

Definitief einde van Proton

Betalen met Proton wordt onmogelijk vanaf 1 januari. Het aantal punten waar gebruikers hun kaart kunnen opladen is vanaf 1 oktober geleidelijk verminderd. In de fase die op 1 januari start, en op 28 februari afloopt, worden de nog resterende Protonterminals uit de markt genomen.

Wie na het uitdoven van Proton het opgeladen saldo toch niet opgebruikt zou hebben, kan die som via de bank nog recupereren. Al langer kunnen kleine bedragen ook met Bancontact/Mister Cash betaald worden.

Chronisch zieken kunnen makkelijker betaalbare schuldsaldoverzekering afsluiten

Voor personen met een verhoogd gezondheidsrisico, zoals chronisch zieken en ex-kankerpatiënten, wordt het vanaf 1 januari makkelijker om een betaalbare schuldsaldoverzekering af te sluiten. Voor deze, kwetsbaardere, consumenten, is het vaak niet eenvoudig om een schuldsaldoverzekering af te sluiten wanneer ze een hypothecaire lening aangaan voor de koop van een eigen appartement of woning. In 2010 kwam hiervoor al de wet-Partyka, maar die was nog niet in werking getreden. De wet houdt in dat een verzekeraar die aan de verzekeringnemer een premie voorstelt ertoe gehouden is die premie op te splitsen in een basispremie en een bijpremie. Die bijpremie wordt berekend op basis van de gezondheidstoestand van de verzekerde.

Om de last van de bijpremies van de schuldsaldoverzekering draaglijk te houden voor personen met een verhoogd gezondheidsrisico, werd een Compensatiekas opgericht. De Compensatiekas zal het deel van de bijpremie op zich nemen dat meer bedraagt dan 125 pct van de basispremie. De tussenkomst van de Compensatiekas is beperkt tot 800 pct van de basispremie. Het zijn de verzekeringsmaatschappijen en de banken die dat fonds financieren, wat excessen moet vermijden.

Bovendien zullen verzekeraars voortaan moeten motiveren waarom ze een schuldsaldoverzekering weigeren of een bijpremie vragen. Consumenten die het niet eens zijn kunnen terecht bij een beroepsinstantie met niet enkel vertegenwoordigers van de verzekeringsmaatschappijen.

Bedrijfswagens worden zwaarder belast

Werknemers die een bedrijfswagen ter beschikking krijgen en die ook privé mogen gebruiken, betalen vanaf begin volgend jaar meer belastingen. Die belastingsverhoging is het gevolg van de jaarlijkse aanpassing van de standaard CO2-uitstoot voor het berekenen van het belastbare voordeel.

Zowel voor diesel- als benzinewagens daalt de standaarduitstoot, waardoor het belastbare voordeel stijgt. Voor elektrische of hybride wagens, heeft de daling van de standaarduitstoot geen effect. Ook auto’s met een zeer hoge CO2-uitstoot blijven buiten schot.

Beurstaks gaat omhoog

Beleggers die van plan zijn aandelen te kopen of te verkopen, doen dat best nog voor het einde van het jaar. Op 1 januari stijgt de beurstaks immers zowel voor aandelen als voor beleggingsfondsen. Voor obligaties verandert er niets.

De federale regering-Michel hoopt volgend jaar 80 miljoen euro op te halen via de beurstaks, of 37 miljoen euro meer dan voorzien onder het oude systeem, zo bevestigt het kabinet van minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA). Concreet stijgt de taks op de aankoop en de verkoop van aandelen licht van 0,25 naar 0,27 procent op het hele bedrag. De maximale taks stijgt van 740 naar 800 euro. Voor beleggingsfondsen gaat het om een stijging van 1 naar 1,32 procent, terwijl het maximum toeneemt van 1.500 tot 2.000 euro.

Reeks postzegels wordt duurder

Wie een reeks van tien of meer postzegels koopt voor gewone briefwisseling, betaalt 0,72 euro per postzegel. Dat is een stijging met 2 eurocent, zo meldt het postbedrijf bpost. De prijs van een enkele postzegel verandert niet (0,77 euro).

Ook een reeks andere postzegels verhoogt in prijs. Zo gaat het tarief voor internationale zendingen van 1,07 euro naar 1,10 euro (binnen Europa) en van 1,29 euro naar 1,32 euro (rest van de wereld) indien minimaal vijf zegels worden aangekocht. Per stuk stijgen de internationale tarieven van respectievelijk 1,17 euro en 1,39 euro naar 1,20 euro en 1,42 euro. Ook de tarieven voor de verzending van grote volumes onder overeenkomst zullen vanaf 1 januari worden aangepast. In totaal zal de tariefverhoging voor alle producten van de binnenlandse post voor 2015 gemiddeld ongeveer 1,5 procent bedragen.

Volgens bpost heeft de tariefverhoging te maken met belangrijke investeringen om de mail- en pakjesorganisatie verder te moderniseren en zo de kwaliteit van de dienstverlening te verbeteren. Het bedrijf wijst erop dat in 2013 meer dan 96 procent van de zendingen op tijd werd besteld.

Vlaams gewest zet mes in woonbonus

De woonbonus, de belastingaftrek voor hypothecaire leningen, is vanaf 1 januari 2015 geen federale bevoegdheid meer maar een gewestelijke. Voor wie al een lening heeft lopen, verandert er niets, op één detail na: de vermindering in het kader van de woonbonus zal vanaf 2015 niet langer geïndexeerd worden.

De cijfers vóór 1 januari 2015: het basisbedrag van de woonbonus bedraagt 2.280 euro, de verhoging voor de enige woning bedraagt gedurende de eerste 10 jaar dat de lening loopt 760 euro en de verhoging voor drie kinderen ten laste 80 euro. De cijfers vanaf 1 januari 2015: het basisbedrag van de woonbonus bedraagt 1.520 euro, de verhoging voor de enige woning bedraagt gedurende de eerste 10 jaar dat de lening loopt 760 euro en de verhoging voor drie kinderen ten laste 80 euro.

Het percentage van de belastingvermindering daalt van 45 naar 40 procent en in tegenstelling tot bij de oude woonbonus speelt de hoogte van het inkomen geen rol meer.

Gebruik van pesticiden verboden in Vlaamse openbare diensten

De openbare diensten in Vlaanderen kunnen vanaf 1 januari 2015 in principe geen pesticiden meer gebruiken voor het onderhoud van parken, wegen en bermen. Enkel onder specifieke voorwaarden wordt het gebruik van de pesticiden nog mogelijk. Niet enkel de terreinen van de gemeenten, maar ook die van scholen, ziekenhuizen, kinderdagverblijven en zorginstellingen vallen onder het verbod. Ook zullen burgers vanaf januari hun trottoir niet langer met pesticiden mogen behandelen.

De nieuwe regels gelden voor alle terreinen waar niet aan land- en tuinbouw gedaan wordt. Een particuliere tuin valt niet onder de regelgeving. Enkel in specifieke gevallen worden afwijkingen op het pesticidenverbod toegestaan. Daarvoor moet een aanvraag worden gedaan bij de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM).

249 brandweerkorpsen smelten samen tot 34 brandweerzones

Op 1 januari treedt de lang aangekondigde brandweerhervorming in werking. De 249 brandweerkorpsen worden teruggebracht tot 34 brandweerzones, er komt een eengemaakt statuut voor beroepsbrandweerlui en vrijwilligers en de arbeidsduur wordt teruggebracht tot 38 uur per week.

Ondanks de besparingen stijgt de federale dotatie met 46 miljoen euro. Over de eindeloopbaanregeling voor het brandweerpersoneel wordt nog onderhandeld.

Vast remgeld voor specialisten

Vanaf 1 januari 2015 bedraagt het remgeld – het bedrag dat patiënten uit eigen zak moeten betalen na tussenkomst van de ziekteverzekering – voor een bezoek aan een geneesheer-specialist 12 euro. Patiënten die recht hebben op de verhoogde tegemoetkoming van de ziekteverzekering, zullen 3 euro moeten ophoesten. Door de maaregel zullen sommige remgelden verhogen, terwijl andere zullen dalen.

De maatregel is behalve een vereenvoudiging, na een aanbeveling van het Federaal kenniscentrum voor de gezondheidszorg (KCE), ook ingeschreven in de begrotingsdoelstelling 2015 en moet een besparing van 32,9 miljoen euro opleveren.

Meemoeder in lesbisch koppel moet kind niet meer adopteren

Vanaf 1 januari kan de meemoeder in een lesbisch koppel net als een vader een afstammingsband vestigen ten opzichte van een kind. Tot nu moest een meemoeder steeds via de lange weg van adoptie gaan om dezelfde rechten te krijgen als een vader.

De afstammingsband is automatisch als de moeder en meemoeder gehuwd zijn. Indien het kind buiten het huwelijk geboren is, kan de meemoeder het kind erkennen. Als het kind verwerkt werd in een gezamenlijk ouderschapsproject (medisch begeleide voortplanting binnen een fertiliteitscentrum), kan de afstammingsband gevestigd worden door een gerechtelijk onderzoek naar meemoederschap. Vanaf 2015 moet de meemoeder het kind dus niet meer adopteren. Ook kinderen die voor 1 januari 2015 geboren of verwekt werden, kunnen nog erkend worden door de meemoeder.

Zwaardere straffen voor hardleerse bestuurders

Bestuurders die meermaals een zware verkeersovertreding begaan, kunnen voortaan strenger bestraft worden. De maatregel is bedoeld voor recidivisten. Een bestuurder die voor de tweede keer een zware overtreding maakt – en dat moet niet langer dezelfde inbreuk zijn -, zal zijn rijbewijs voor minstens drie maanden verliezen. Bij elke volgende overtreding loopt die minimumtermijn op. Om zijn rijbewijs terug te krijgen, moet de hardleerse bestuurder ook slagen voor een reeks examens (theoretische en praktische rijproef, psychologische en medische testen).

De federale regering wil het aantal verkeersdoden tegen 2020 halveren tegenover 2010, tot 420.

Alcohollimiet voor professionele bestuurders verlaagt

De regels voor rijden onder invloed van alcohol voor professionele bestuurders worden verstrengd. Chauffeurs van vrachtwagens, autobussen en taxi’s mogen voortaan nog maar 0,2 promille alcohol in het bloed hebben. De maatregel moet de verkeersveiligheid ten goede komen.

De verstrenging was begin 2012 al aangekondigd, maar gaat pas nu effectief van kracht. Transportfederatie Febetra was al langer vragende partij voor een lagere alcohollimiet, en zelfs voor nultolerantie.

Leeftijdsgrenzen voor SWT (brugpensioen) verschuiven

Vanaf 1 januari 2015 worden de leeftijdsgrenzen in het stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag (SWT, het vroegere brugpensioen) opgetrokken.

Het individueel SWT is voortaan pas mogelijk vanaf 60 in plaats van 62 jaar. SWT bij herstructureringen of in bedrijven in moeilijkheden kan vanaf 1 januari pas van 55 jaar en die leeftijd stijgt later geleidelijk naar 60 jaar. De leeftijd blijft echter op 55 zolang er een tweejaarlijkse kader-cao is waarop sectoren kunnen intekenen. Is die kader-cao er niet of tekenen de sectoren niet in, dan blijft het leeftijdspad naar 60 jaar behouden. Het SWT voor zware beroepen (ploegenarbeid en onderbroken uren), 20 jaar nachtarbeid en arbeidsongeschiktheid in de bouw vereist voortaan een loopbaan van 33 jaar en een minimumleeftijd van 58 jaar. Die leeftijd stijgt naar 60 jaar na advies van de Nationale Arbeidsraad (NAR). De leeftijd blijft echter op 58 jaar mits een tweejaarlijkse kader-cao waarop de sectoren kunnen intekenen.

Tijdskrediet en landingsbanen worden strikter

Nieuwe aanvragen voor niet-gemotiveerd tijdskrediet zijn vanaf 1 januari niet meer mogelijk. Maar wie tijdskrediet neemt om de zorg voor iemand op te nemen kan dat gedurende 48 kalendermaanden doen in plaats van 36 maanden vandaag.

Landingsbanen worden pas mogelijk vanaf 60 jaar. Bij herstructurering en bij zware beroepen en lange loopbaan kan nog vanaf 55 jaar in het systeem gestapt worden. Dan moet wel een kader-cao worden afgesloten. De sectoren moeten deze cao door eigen cao’s activeren, zoniet verhoogt de leeftijd geleidelijk naar 60 jaar.

Nieuwe maatregelen over werkloosheid

Het federale regeerakkoord bevat een rist maatregelen over werkloosheid die op 1 januari 2015 ingaan. Het gaat meestal om beperkingen in de uitkering of de voorwaarden. Uitzondering wordt gemaakt voor werkende 65-plussers die voortaan tijdelijke werkloosheidsuitkeringen kunnen krijgen.

– Wie tijdelijk werkloos is, ziet zijn uitkering dalen tot 65 procent van het laatst verdiende (geplafoneerde) loon. Dat was 70 procent en in 2008 als anticrisismaatregel zelfs 75 procent.

– Ook de voorwaarden voor de inschakelingsuitkeringen wordt aangepast. Voortaan geldt een limietleeftijd van 25 jaar en vanaf 1 september worden er in overleg met de gemeenschappen ook diplomavereisten opgelegd. Uitkeringstrekkers met het MMPP-statuut (medische, mentale, psychische of psychiatrische problemen) kunnen nog twee jaar een inschakelingsuitkering krijgen indien ze op 1 maart 2015 in een traject zitten en voor zover dit hoogstens 10 procent van de doelgroep per gewest bedraagt.

– De vrijstelling wegens sociale of familiale redenen om aan de voorwaarden van de RVA te voldoen wordt geschrapt. Dat geldt ook voor de actieve of passieve beschikbaarheid voor oudere werklozen en mensen in het SWT (het vroegere brugpensioen), behalve voor wie op 31 december 2014 de leeftijd van 60 jaar bereikt heeft.

– Er komen tijdelijke werkloosheidsuitkeringen voor werkende 65-plussers. In de sociale wetgeving werd een 65-plusser beschouwd als een gepensioneerde. Dat betekende echter dat hij geen recht had op de sociale bescherming van actieve loontrekkenden.

– De Inkomensgarantie-uitkering (IGU) voor mensen die deeltijds het werk hervatten wordt verminderd omdat teruggegrepen werd naar de oude berekeningswijze.

Gepensioneerde 65-plussers mogen onbeperkt bijverdienen, maar pensioenbonus sneuvelt

Vanaf 1 januari kan een gepensioneerde 65-plusser onbeperkt bijverdienen. De regering-Michel heeft de maximumbedragen geschrapt voor het toegelaten beroepsinkomen dat gecumuleerd mag worden met het pensioen.

Elke gepensioneerde die minstens 65 jaar is of een loopbaan van 45 jaar achter de rug heeft, kan onbeperkt bijverdienen zonder pensioenrechten te verliezen. Minder goed nieuws is er voor wie op (vervroegd) pensioen kan gaan, maar blijft werken. Tot nu had hij of zij recht op een pensioenbonus. Elke gewerkte dag leverde een extraatje op. De bonus wordt op 1 januari afgeschaft voor iedereen die er voor die dag geen recht op had.

Miserietaks wordt teruggeschroefd naar 1 procent

De in de zomer van 2012 gestemde verhoging van de verdeeltaks, die al snel de bijnaam ‘miserietaks’ kreeg, wordt op 1 januari 2015 grotendeels ongedaan gemaakt. Vanaf dan is het basistarief opnieuw 1 procent, in plaats van de eerdere 2,5 procent, voor wie getrouwd was of al minstens een jaar wettelijk samenwoonde.

Wanneer mensen scheiden, scheidt ook hun gezamenlijke woning. Vaak koopt de ene partner het hele huis van de andere over. Op die som moeten de gewezen partners evenwel belastingen betalen: sinds augustus 2012 gaat het om 2,5 procent. Die belasting heet in feite de verdeeltaks, maar omdat scheiden zelden aangenaam is, werd de belasting al snel de miserietaks genoemd. Voor wie minder dan een jaar wettelijk samenwoont of feitelijk samenwoont, blijft het tarief van 2,5 procent gelden.

Taks op pensioensparen verlaagt van 10 naar 8 procent

Om het pensioensparen verder aan te moedigen, verlaagt de federale regering de zogenaamde ‘anticipatieve heffing’ van 10 pct naar 8 pct. In ruil wordt de volgende vijf jaar al 1 procent ingehouden op bestaande contracten. Wie pas in 2015 met pensioensparen begint, zal niet vervroegd worden belast. Die spaarders worden op 60-jarige leeftijd de volledige taks van 8 procent belast.

De regering-Michel besliste daarnaast ook om de fiscale aftrekbaarheid de komende vijf jaar te bevriezen op 940 euro per jaar. Die bevriezing geldt ook al vanaf het aanslagjaar 2015, dus voor de inkomsten en uitgaven van 2014. Aanvankelijk gingen de banken ervan uit dat voor 2014 het plafond op 950 euro zou liggen. De eventueel te veel gestorte 10 euro zal worden overgedragen naar volgend jaar.

Antwerpen belast imagoverlagende winkels

Wie vanaf januari in Antwerpen een nachtwinkel, shishabar of internetcafé wil openen, betaalt daarvoor een startbelasting van 6.000 euro. Wie al zo’n zogenaamde ‘imagoverlagende winkel’ heeft, betaalt een jaarlijks terugkerende belasting van 1.500 euro. Daarnaast vallen ook club-vzw’s, videotheken en seksshops onder deze regel.

De nachtwinkeluitbaters reageerden verongelijkt. Antwerpen is niet de eerste stad die die beslissing neemt. In 2013 hadden 63 steden en gemeenten een gelijkaardige taks ingevoerd voor nacht- en belwinkels, meldde de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten in nasleep van de Antwerpse heisa.

Bron: Belga

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content