‘Onze oude dag is big business geworden. Rusthuisbedden zijn natuurlijk een droombelegging’, schrijft Vlaams Parlementslid Kurt De Loor (SP.A). ‘Maar de overheid dreigt de boot volledig te missen. Ons huidig zorgmodel dreigt af te glijden naar een gecommercialiseerd model.’
Met de overname van Soprim@ wordt Armonea de onbetwiste private marktleider op de rusthuizenmarkt. Een megadeal. Liefst 5.000 medewerkers en 10.000 senioren kunnen dan op Armonea rekenen voor hun job en hun zorgen. Hoeveel Armonea veil had voor Soprim@ is een goedbewaard geheim, maar kersvers CEO Chris Cools (ex-AB InBev) windt er geen doekjes om: Armonea bevestigt zijn status van marktleider en ziet zijn omzet na de overname stijgen van 250 naar 320 miljoen euro.
De overname is tekenend. In de Europese context is Armonea zelfs het kleine broertje. Orpea, een beursgenoteerde Franse collega-reus die vandaag ook in ons land actief is, haalt een duizelingwekkende omzet van 1,9 miljard euro. Onze oude dag is big business geworden. Rusthuisbedden zijn natuurlijk een droombelegging. Met een bezettingsgraad van 97% is de afzet gegarandeerd. Gegarandeerde winsten en een zekere belegging, kortom een natte droom voor goudzoekers met centen.
‘Hoeveel mag een oude dag nog kosten voor de aandeelhouder en zijn ‘return on investment’?’
De overheid dreigt de boot volledig te missen. De gemeentelijke financiën ogen weinig rooskleurig en eerder beloofde subsidies van Vlaanderen blijven uit. Meer en meer krijgen openbare besturen door commerciële spelers aanlokkelijke overnamevoorstellen voorgeschoteld. Het lijkt verkopen of verzuipen. Tussen 2009 en 2014 zochten de private investeerders zich langzaam een weg in de rusthuissector. Het aandeel bedden in publieke handen (hoofdzakelijk OCMW’s) ging met bijna 3% achteruit. Bij het aantal geplande bedden is de tendens nog duidelijker: het aandeel geplande publieke bedden daalt met liefst 7%. De commercialisering van de ouderensector is geen fabeltje, het is volop realiteit. Het gebeurt nu, op kousenvoeten en er lijkt geen haan naar te kraaien.
‘Wat is de kwaliteit van de zorg ons nog waard in een uitgekiend businessmodel? Wat als zorg enkel nog gevat wordt in cijfers?’
Zonder boe of ba dreigt ons huidig zorgmodel af te glijden naar een gecommercialiseerd zorgmodel. Hoeveel mag een oude dag nog kosten voor de aandeelhouder die enkel oog heeft voor zijn ‘return on investment’? Wat is de kwaliteit van de zorg ons nog waard in een uitgekiend businessmodel? Wat als zorg enkel nog gevat wordt in cijfers?
Laat u geen blaasjes wijsmaken. Commerciële initiatiefnemers en aandeelhouders willen winst. Liefst snel en véél. En na véél winst komt méér winst en schiet de dagprijs de hoogte in. En na méér winst komen besparingen op personeel. En na personeelsbesparingen wordt vaak ingeboet aan kwaliteit. Voor een commercieel rusthuis of een commerciële vastgoedbedrijf telt op het einde van de dag het prijskaartje. Laat ons wel wezen, commerciële initiatiefnemers zorgen niet voor u om uw mooie ogen of uw mooie grijze haren, maar om hun eigen oude dag en die van hun aandeelhouders veilig te stellen.
Hogere prijzen in private rusthuizen
De prijzen in de private rusthuizen, zowel de vzw- als de commerciële rusthuizen liggen een pak hoger dan die in de publieke rusthuizen. In 2013 telde je voor een verblijf in een OCMW-rusthuis gemiddeld 44,50 euro neer per dag, in een commercieel rusthuis liep dat op tot gemiddeld 47,95 euro en in een vzw-rusthuis tot gemiddeld liefst 50,66 euro.
Dat scheelt toch al gauw honderd tot tweehonderd euro per maand, wat op jaarbasis een maand tot twee maand pensioen betekent. Bovendien stijgen de prijzen in de private rusthuizen sneller dan bij hun publieke tegenhangers. Op drie jaar tijd stegen de prijzen in de commerciële rusthuizen met 9,18%, terwijl de ligdagprijzen in diezelfde periode in een OCMW-rusthuis gemiddeld met 8,12% omhoog gingen.
En dat terwijl een gemiddeld pensioen nu al niet volstaat om de rusthuisfactuur te betalen. Onderzoek toont aan dat mensen in Vlaanderen 16 tot 27 jaar 100 euro per maand moeten sparen om de bijkomende kosten van een rusthuis gedurende 10 jaar te kunnen betalen. Je moet geen hogere wiskunde gestudeerd hebben om op te merken dat dit bij een verdere commercialisering gewoonweg problematisch wordt. Waar commercialisering zijn intrede doet, ontstaat ongelijkheid tussen degene die het wel kunnen betalen en degene die het niet kunnen betalen. Wie een dikke portefeuille kan voorleggen wordt geholpen, wie dat niet kan wordt maar beter niet te ziek of te oud.
‘Vlaanderen weigert voldoende te investeren in de ouderenzorgsector. Integendeel, het bouwt beloofde subsidies af.’
Het publieke aandeel in de ouderenzorgsector slinkt. De commerciële tanker drijft af. Lokale besturen willen of kunnen niet meer investeren en verkopen hun rusthuizen aan de hoogste bieder om de lokale financiën op orde te brengen en zonder verder stil te staan bij de gevolgen op lange termijn. Vlaanderen weigert voldoende te investeren in de ouderenzorgsector. Integendeel, het bouwt beloofde subsidies af. Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen ziet het met lede ogen aan en zoekt zijn heil in de vermaatschappelijking van de zorg. We moeten zo lang mogelijk voor elkaar zorgen zodat we zo lang mogelijk thuis kunnen blijven en op die manier het traditionele zorgsysteem kunnen ontlasten. Mantelzorgers zijn de nieuwe supermannen en -vrouwen.
Mooi in theorie, maar een beetje wrang als je er het lijstje wanhoopsdaden bij haalt dat we de voorbije weken via verschillende mediakanalen op ons bord kregen. ‘Nieuwpoort- 85-jarige man schiet zijn hulpbehoevende vrouw neer en pleegt zelfmoord’. ‘Oostham: 83-jarige man doodt zijn demente vrouw en pleegt zelfmoord’. ‘Tremelo: 68-jarige man doodt gehandicapte stiefzoon en probeert uit het leven te stappen’. Stuk voor stuk gruwelijke individuele gevallen, maar misschien tekenend voor een tijd waar zorg steeds duurder wordt en waar het idee steeds meer ingang vindt dat iedereen zijn eigen boontjes (of die van zijn naaste familie) maar moet doppen.
Struisvogelpolitiek
Mantelzorgers verdienen een standbeeld (en een beleid op maat), maar dat mag geen standbeeld zijn waar de overheid zich achter wegsteekt om haar verantwoordelijkheid om te investeren in onze (ouderen)zorg tot ontlopen. Door die struisvogelpolitiek zetten we ons solidair zorgmodel, dat tot op vandaag geldt als één van de beste van de wereld, op de helling.
Willen we echt afglijden naar een model waar enkel ’the happy few’ met een dikke portefeuille zich een behandeling of een aangename oude dag kunnen permitteren? Waar aandeelhouders speculeren met de gezondheid van u en mij? De commercialisering van ons zorgmodel kent maar één winnaar: de grote commerciële groepen en hun aandeelhouders. Hoog tijd dat het debat gevoerd wordt!
Met de kwaliteit en de betaalbaarheid van onze zorg speel je niet op de beurs! Zorg is een recht, geen koopwaar!
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier