Vrijdaggroep

‘Gezocht: slimme hervormingen voor het tijdperk van de artificiële intelligentie’

Youssef Kobo van de Vrijdaggroep roept Europese leiders op om werk te maken van oplossingen voor de golf aan digitale innovaties die op ons afkomt.

Enkele weken geleden blaasde het voltallige EU-leiderschap verzamelen voor de EU Digital Summit in Tallinn. Niet geheel toevallig, Estland is de huidige voorzitter van de Europese Unie en samen met de andere Baltische Staten één van de nieuwe Europese koplopers op het gebied van digitalisering. Met zijn EU Single Digital Market strategie heeft EC-voorzitter Jean-Claude Juncker de ambitie om van Europa de wereldleider te maken op het gebied van digitale innovatie.

Niet alle lidstaten slagen er echter in om mee te surfen op de golf van nieuwe technologische doorbraken die in geen tijd het aanzicht van de globale economie drastisch hebben veranderd. Waar enkele jaren geleden de meest waardevolle beursgenoteerde bedrijven in de wereld voornamelijk energie verwe(r)kten, zijn recent de plaatsen aan de top bijna volledig ingenomen door technologiebedrijven zoals Amazon, Facebook en Google. Daar wringt echter het schoentje voor Europa: op het Zweedse Spotify na brengen wij nauwelijks Apple’s, Alibaba’s en Tecent’s voort. Guenther Oettinger, de EU-commissaris voor Digitale Economie, waarschuwde vorig jaar al dat de EU meer dan 800 miljard zou moeten investeren om deze kloof te dichten met China en de VS.

Gezocht: slimme hervormingen voor het tijdperk van de artificiële intelligentie

Niet alleen het uitblijven van een Europese Silicon Valley maar ook de exponentiële groei van automatisering en de impact daarvan op de Europese arbeidsmarkt en de daarmee gepaarde toenemende ongelijkheid baart de EU-leiders kopzorgen. De afgelopen jaren worden we steeds vaker om de oren geslagen met allerhande doemberichten over de gevolgen van automatisering op de toekomst van werk. Verschillende denktanken, consultancybureaus en bedrijfsleiders doen de wildste voorspellingen, gaande van een complete implosie van de arbeidsmarkt en totale werkloosheid voor laag- en middengschoolde werknemers tot een toekomst waar slechts een klein deel van de bevolking moet werken en iedereen geniet van een algemeen basisinkomen. Zo voorspelt de bekende futuroloog Thomas Frey dat tegen 2030 wereldwijd meer dan 2 miljard jobs zullen verdwijnen en pleit Bill Gates voor een taks op robots om de schok van massale werkloosheid door automatisering op te vangen.

Toekomst van werk

Wie het debat op de voet volgt ziet na een tijdje het bos door de bomen niet meer. Toch kunnen we enkele duidelijke trends opmaken uit de laatste rapporten over de toekomst van werk en automatisering van o.m. McKinsey & Company, Deloitte, de Oeso, het Wereld Economisch Forum en de Universiteit van Oxford. Wat vast staat is dat we aan de vooravond van een nieuwe industriële revolutie staan. Verschillende technologische doorbraken en de talloze nieuwe toepassingen op het gebied van automatisering – denk maar aan A.I., Blockchain, 3D-Printing, Quantum Computing, Cloud Computing, The Internet of Things, etc,… – veranderen de manier waarop bedrijven opereren en de mate in de welke ze in de toekomst nog op werkkrachten een beroep zullen moeten doen.

In The Zero Marginal Cost Society, waarschuwt de bekende Amerikaanse econoom Jeremy Rifkin over de snelheid waarmee deze mini-revoluties zich een weg zullen boren in ons dagelijks leven en de impact die dat zal hebben op alle aspecten van onze economie. In de nabije toekomst zullen de manieren waarop goederen en diensten geproduceerd en geleverd worden aan nul marginale kost kunnen gebeuren. Dan wordt het aanmaken van diensten nagenoeg gratis. Wie vroeger geld uitgaf aan een dure GPS, kan vandaag gratis op Google Maps zijn traject uitstippelen.

De vierde industriële revolutie zal er voor zorgen dat energie, transport en communicatie in de nabije toekomst haast gratis geproduceerd kunnen worden.

De vierde industriële revolutie zal er voor zorgen dat energie, transport en communicatie in de nabije toekomst haast gratis geproduceerd kunnen worden. Deze disruptie heeft het afgelopen jaren volledige industrieën compleet irrelevant gemaakt en zal in de toekomst nog lelijker huishouden. Niet de verschuiving van het economische zwaartepunt van Westen naar Oost, de zogenaamde globalisering, maar wel de doorgedreven robotisering en automatisering van bepaalde bedrijfsprocessen zou de grootste impact hebben op werkgelegenheid in de VS en de EU. Zo rekenden onderzoekers aan de Ball State University in de VS uit dat het leeuwendeel van de arbeidsplaatsen in de maakindustrie (87%) die tussen 2000 en 2010 zijn verdwenen het gevolg waren van automatisering, en niet van globalisering (13%) zoals vaak aangenomen wordt.

De meeste rapporten over de gevolgen van automatisering op de arbeidsmarkt behandelen voornamelijk het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten, maar we kunnen gerust stellen dat op het Europese vasteland gelijkaardige transities zullen plaatsvinden. PwC voorspelt dat tegen 2030 bijna 40% van alle jobs in de VS en meer dan één derde van alle jobs in het VK bedreigd wordt door automatisatering. Meer dan 10 miljoen jobs in het VK zouden kunnen verdwijnen door doorbraken in A.I. (denk aan zelfrijdende auto’s, computerprogramma’s die boekhouders, bankiers, receptionisten en kassiersters vervangen, etc…) De Universiteit van Ofxord voorspelt dan weer dan weer dat 47% van alle bestaande jobs in de VS vatbaar zijn voor automatisatie. Bij McKinsey krijgen we een iets genuanceerder beeld. Zij geven aan dat slechts 5% van alle huidige jobs in het Verenigd Koninkrijk volledig geautomatiseerd kunnen worden, en dat in de komende jaren nog eens 30% van alle jobs deels geautomatiseerd kunnen worden.

De meeste beroepen kunnen de komende decennia dus niet volledig ‘weg geautomatiseerd’ worden. Met andere woorden er zullen altijd werknemers nodig zijn die deze robot en computerprogramma’s moeten bedienen en aansturen.

De meeste beroepen kunnen de komende decennia dus niet volledig ‘weg geautomatiseerd’ worden. Met andere woorden er zullen altijd werknemers nodig zijn die deze robot en computerprogramma’s moeten bedienen en aansturen. Automatisering creërt dus ook nieuwe jobs en sectoren die er tot voor kort niet waren. De werknemer die vandaag op de arbeidsmarkt terechtkomt heeft andere vaardigheden nodig dan een werknemer die tien jaar geleden op de arbeidsmarkt terechtkwam.

Volgens het Wereld Economisch Forum ligt daar de grootste uitdaging. Willen we in Europa de opportuniteiten van deze digitale transitie volledig benutten dan moeten overheden en het bedrijfsleven nu volop investeren in opleidingen waar werknemers nieuwe vaardigheden en competenties aanleren. Verder moet de EU meer vaart zetten achter de implementatie van de eengemaakte digitale markt en grotere budgetten voorzien voor Europese en private durfkapitaalfondsen die investeren in digitale spelers van eigen bodem. Zodat nieuwe technologiebedrijven opstaan die werkgelegenheid en economische groei creëren waarmee we de transitie naar een nieuwe digitale economie kunnen bekostigen.

Tijd om te talmen is er niet meer, de Vierde Industriële Revolutie laat niet op zich wachten met onvermijdelijke winnaars en verliezers tot gevolg. Door de vergrijzing van de werkende bevolking en tientallen miljoenen jobs die mogelijk op de uittocht staan zal de komende decennia de druk significant toenemen op ons welvaartsmodel. Op deze schokken moeten we tijdig en vooral slim anticiperen, zonder ons op artificiële intelligentie te kunnen beroepen.

Youssef Kobo is opiniemaker en lid van de vrijdaggroep, beleidsplatform voor jongeren van diverse pluimage ondersteund door de Koning Boudewijnstichting.

www.vrijdaggroep.be

Twitter: @Friday_Group

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content